Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

16.5 C
Athens
Πέμπτη, 27 Μαρτίου, 2025

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ απ. 7 – Η σημαντικότητα της οσφρήσεως απ’ όπου η λαϊκή έκφραση “Το μυρίστηκα” – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Το 7o από τα 142 σωζόμενα αποσπάσματά του:

Ηράκλειτος Βλύσωνος ο Εφέσιος τάδε έφη:

7.«Ει πάντα τα όντα καπνός γένοιτο, ρίνες αν διαγνοίεν».

Εάν όλα τα όντα γίνονταν καπνός, οι ρίνες / μύτες θα μπορούσαν να διακρίνουν τις διαφορές.

Η ενότης και ο διαφορισμός / διφορισμός των όντων βαδίζουν εκ παραλλήλου. Ας υποθέσουμε ότι τα όντα έφθαναν σε μια κατάσταση ενοποίησης τέτοια, ώστε να είναι αντιληπτά μέσω μιας μόνο αισθήσεως. Τότε η θα ενοποιούντο και οι αισθήσεις. Και μία μόνο αισθησις, αυτή της οσφρήσεως, θα ήταν ικανή να διακρίνει τις διαφορές. Ο Ηράκλειτος προείπε πρώτος την σημαντικότητα της οσφρήσεως. Και την πρώτη βάση της νευροβιολογίας. Η όσφρησις είναι πολύ δυνατή αίσθηση. Σκεφτείτε ότι τα μωρά, όταν ακόμη δεν βλέπουν, αναγνωρίζουν την μητέρα τους / άρα την ασφάλειά τους, από την μυρωδιά της, δηλ. εξ αιτίας της οσφρήσεως. Ο λαός μας το ξέρει καλά αυτό, όταν παροιμιωδώς και μεταφορικώς λέει:

  • «το πήρα μυρουδιά»,
  • «το μυρίστηκα»,
  • «το ανθίστηκα» = το κατάλαβα, το πήρα είδηση, το είχα καταλάβει από πιο πριν – λέει ο λαϊκός ποιητής:

απ’ την πόρτα σου περνώ, μου κάνεις την κορόιδα

κι αμέσως το ανθίστηκα πως έχεις φάει σκόρδα

Κωνσταντίνος Μπέζος, 1931

…την ανθίστηκα μπαμπέσα, την δική σου απονιά…

και σε άλλο:
ανθίστηκα βρε μόρτη, τη βιόλα που βαράς

Μάρκος Βαμβακάρης, 1937

“Αυτά που λες εγώ τ’ ακούω βερεσέ
τα παραμύθια σου τ’ ανθίστηκα πια τώρα”

(Γιώργος Γιαννακόπουλος, τραγούδι “Πασατέμπος”, μελοποίησε ο Μανώλης Χιώτης, 1946)

Πολύ αργά τ’ ανθίστηκα, φέρθηκα κοροϊδίστικα

Βασίλης Τσιτσάνης 1947.

Σε σένα εβασίστηκα, τι `σουνα, δεν τ’ ανθίστηκα

Γιάννης Παπαϊωάννου, 1950

Καλά που την ανθίστηκα τη μόρτικια τη φτιάξη

Δημήτρης Γκούτης (μουσική: Σπύρος Ζαγοραίος, 1960)

τοποθετώντας την μύτη στο επίπεδο του εγκεφάλου! Αργότερα δια της οσφρήσεως, θα πουν, η Παναγία έμεινε έγκυος στον Ιησού.[1]– βλ. και Ηρακλείτου αποσπάσματα 93, 99.

ΠΗΓΗΓ. Λεκακης «ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ – ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ», έκδ. «Τάλως Φ», 2024, από το κεφάλαιο “Διασωθέντα αποσπάσματα Ηρακλείτου και απόπειρα αποδόσεως και ερμηνείας τους”.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] Κατ’ αντιγραφήν του μύθου της Ήρας – βλ. σχετικό άρθρο του Γ. Λεκάκη στο ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

Για τον ίδιο λόγο, σημαντικό αισθητήριο όργανο θεωρείται το ους / αυτί, επειδή αυτό συνέλαβε / άκουσε την εντολή / παραγγελία του Θεού, δια του αγγέλου, προς την Μαρία. Κι αυτό ο λαός μας το ξέρει καλά, όταν λέει «από το στόμα σου και στου Θεού τ’ αυτί». Ο λαός μας λέει «την άκουσα» και εννοεί το είδα, το προείδα, το μάντευσα, το κατάλαβα, εξισώνοντας τα αισθητήρια ακοής με αυτά της οράσεως.

Τα αισθητήρια όργανα είναι θυρίδες, από τις οποίες εισέρχεται και εξέρχεται ο Νους του ανθρώπου, με την έννοια, ότι δι’ αυτών εισέρχονται οι πληροφορίες που διαμορφώνουν τον Νου και εξέρχονται οι γνώσεις / απόψεις / σκέψεις του Νου προς τον έξω κόσμο.

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ αποσπασμα νεος δραση Λεκακης Ηρακλειτος Ηρακλειτου διασωθεντα σωζομενο αποσποσμα fragmenta fragment αποδοση ερμηνεια λεκακης σωζομενα αποσπασματα Héraclite Heraklit Heraclitus Heráclito Eraclito Διασωθεντα αποσπασματα λεκακης Βλυσωνος Εφεσιος ταδε λεγει παντα οντα καπνος γενοιτο, ρινες διαγνοιω ολα ον ρινα / μυτη διακριση διαφορα ενοτης διαφορισμος οντων παραλληλη υποθεση κατασταση ενοποιηση αντιληψη αισθηση ενοποιηση αισθησεις αισθηση, οσφρησις, διαφορες πρωτος σημαντικοτητα οσφρηση πρωτη βαση νευροβιολογια δυνατη μωρο οραση μητερα ασφαλεια μυρωδια λαος παροιμιωδης φραση μεταφορα παροιμια πηρα μυρουδια, μυρωδια μυριστηκα ανθιστηκα καταλαβαινω, ειδηση, κατανοηση εγκεφαλος Παναγια εγκυος Ιησος χριστος αντιγραφη μυθος θεα ηρα αισθητηριο οργανο ους / αυτι, συλληψη ακοη εντολη θεικη παραγγελια Θεος αγγελος Μαρια λαικη στομα Θεου αυτια ωτα ακουσα ειδα, προειδα, μαντεια ορασις αισθητηρια οργανα θυριδα εισοδος εξοδος Νους ανθρωπος εννοια, πληροφορια διαμορφωση γνωση αποψη σκεψη εξω κοσμος διφορισμος λαικος ποιητης λαικο τραγουδι Πασατεμπος στιχοι Γιαννακοπουλος, μελοποιηση Μανωλης Χιωτης, 1946 λαικη ποιηση απο την πορτα σου περνω, κοροιδα σκορδα σκορδο Μπεζος, 1931 μπαμπεσα, απονια μορτης, βιολα Βαμβακαρης, 1937 κοροιδιστικα κοροιδο Τσιτσανης 1947 Παπαιωαννου, 1950 μορτικια φτιαξη Γκουτης μουσικη Ζαγοραιος

author avatar
Γιώργος Λεκάκης

Σχετικά Άρθρα

Βοιωτικά – του Παυσανία

ΒΙΒΛΙΟ IX.1 Ἀθηναίοις δὲ ἡ Βοιωτία καὶ κατὰ ἄλλα...

Φίλοιστρες θέαινες στα «Ορφικά» – του Γ. Λεκάκη

«Ήρα κατά ζήλον οίστρον έπεμψε»… Του Γιώργου Λεκάκη Οίστρος είναι η...

ΞΕΧΑΣΜΕΝΕΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΝΙΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ – του Μ. Στούκα

Του Μ. Στούκα γουλάς: η λέξη σημαίνει σωρός από...