Ο ιερέας που έγραψε για μαγεία και ανεξήγητα και περίεργα αρχαίων συγγραφέων, και δίδαξε αστρολογία… Μετά από 20χρονη παραμονή στην Σικελία! – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Ο Caspar Schott[1] (1608 – 1666) ήταν Ιησουίτης επιστημονικός συγγραφέας και παιδαγωγός.

Εφοίτησε στο Γυμνάσιο των Ιησουιτών στην γενέτειρά του, το Βίρτσμπουργκ Βαυαρίας Γερμανίας και 19χρονος εντάχθηκε ο ίδιος στο τάγμα (1627). Κατά την διάρκεια των σπουδών του, εγνώρισε τον πολυμαθή Αθ. Κίρχερ του οποίου έγινε σταθερός θαυμαστής και συνεργάτης. Το 1631 οι Ιησουίτες ετράπησαν σε φυγή, επειδή πλησιάζαν τα σουηδικά στρατεύματα. Ο Σοτ στάλθηκε στην Τουρνέ / Tournai του Βελγίου, είτα στο Caltagirone Σικελίας Μεγάλης Ελλάδος και μετά από δυο χρόνια εστάλη από το Τάγμα στον Πάνορμο / Παλέρμο Σικελίας για να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Το 1637 χειροτονήθηκε ιερέας. Παρέμεινε στην Σικελία για 20 χρόνια ήλθε σε επαφή με αρχαία ελληνικά κείμενα και διδαξε ως καθηγητής μαθηματικών, φιλοσοφίας και ηθικής θεολογίας στη σχολή των Ιησουιτών στο Παλέρμο.

• ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι Ιησουιτών, ΕΔΩ.

Το 1652, το Τάγμα επίσης τον έστειλε στην Ρώμη, για να βοηθήσει τον Κίρχερ στο επιστημονικό του έργο στο «Κολλέγιο». Αποφάσισε να δημοσιεύσει το έργο του Κίρχερ.

Το 1655, επέστρεψε στην Γερμανία, πρώτα στο Μάιντς και μετά στο Γυμνάσιο του Βίρτσμπουργκ ως καθηγητής, όπου εδίδαξε μαθηματικά και φυσική για το υπόλοιπο της ζωής του. Το αποτέλεσμα της διδακτικής δραστηριότητας του Schott ήταν το “Cursus mathematicus, sive absoluta omnium mathematicarum disciplinarum encyclopaedia, in libros XXVIII digesta” (Bamberg, 1661, γ΄ έκδοση 1677). Αυτό το εκτενές μάθημα περιελαμβανε: Αριθμητική, Γεωμετρία, Τριγωνομετρία, Άλγεβρα, θεωρία λογαρίθμων, Αστρονομία, Αστρολογία, Χρονογραφία, χωρογραφία, υδρογραφία, στατική, υδροστατική, υδραυλική μηχανική, μηχανική, κατοπτρική, διοπτρική, στρατιωτική αρχιτεκτονική, στρατιωτική τακτική, μουσική και πολλούς άλλους κλάδους!

Ήταν επίσης μαθηματικός στη Αυλή του αρχιεπίσκοπου-εκλέκτορα Γ. Φ. φον Σένμπορν. Οι Ιησουιτες τον έστειλαν εκεί για να κατευνάσουν τις σχέσεις τους με τον αρχιεπίσκοπο που ήταν πολύ τεταμένες. Οι έρευνές του στο Βίρτσμπουργκ, τον κατέστησαν πρωτοπόρο της πειραματικής φυσιολογίας.[2]

Εδημοσίευσε πολυάριθμα έργα, μερικά από τα οποία βασίσθηκαν άμεσα στο υλικό του δασκάλου του. Τα γραπτά του, γραμμένα αποκλειστικά στα λατινικά, δεν βασίζονταν στις δικές του γνώσεις, αλλά πάντα αναφέρονταν στο μεγάλο του πρότυπο. Επαναχρησιμοποίησε μάλιστα εικονογραφήσεις από τα έργα του Κίρχερ. Έκανε ελάχιστη, αν όχι καθόλου, πρωτότυπη έρευνα.

Ο Schott αλληλογραφούσε με κορυφαίους επιστήμονες.[3]

Ο θεός των Αρκάδων Ελλήνων, Παν, γοργονα, κλπ.

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

Οι σύγχρονοι του Schott εκτιμούσαν ιδιαίτερα τα βιβλία του.

• 1651: Mathesis caesarea sive Amussis Ferdinandea ad problemata universae matheseos, Μοναχο / Monachii, 1651, β΄ έκδ., Bamberg, 1662.
• 1657 – 1658: Υδραυλική-πνευματική μηχανική / Mechanica hydraulico-pneumatica, εκδ. J. G. Schönwetter, Würzburg και Frankfurt am Main. Περιέχει την πρώτη περιγραφή της αεραντλίας του von Guericke.[4]
• 1657 – 1659, 1658 – 1659 και 1671, 1677: Παγκόσμια μαγεία της φύσης και της τέχνης (Οπτική, Ακουστική, Μαθηματική Θαυματουργία, Φυσική Θαυματουργία) / Magia universalis naturae et artis. 4 τόμοι (Optica, Acoustica, Thaumaturgus Mathematicus, Thaumaturgus Physicus), εκδ. Schönwetter, Φρανκφούρτη, Βαμβέργη. Στο πρώτο μέρος συγγραφέας δίνει οδηγίες για την προετοιμασία αναμορφώσεων μέσω κατοπτρων, δηλαδή την μετατροπή παραμορφωμένων εικόνων σε σωστές, με την βοήθεια ενός κωνικού ή κυλινδρικού κατόπτρου. Το έργο είναι γεμάτο με πολλά μαθηματικά προβλήματα και φυσικά πειράματα, κυρίως από τους τομείς της οπτικής και της ακουστικής.
• 1660: Το παντόμετρο του Κίρχερ, αυτό είναι ένα νέο γεωμετρικό όργανο, που εφευρέθηκε από τον πιο επιφανή άνθρωπο, τον Α. Κίρχερ / Pantometrum Kircherianum, hoc es Instrumentum geometricum novum, a clarissimo viro A. Kirchero antehac inventum.
• 1661: Μαθήματα Μαθηματικών / Cursus mathematicus, εκδ. J. G. Schönwetter, Würzburg [Herbipolis[5]].

• 1662 (γ΄ έκδ. 1697): Περίεργη φυσική, ή τα θαύματα της φύσης και της τέχνης / Physica curiosa, sive mirabilia naturae et artis libris XII, εκδ. Endterus, Νυρεμβέργη (από όπου οι εικόνες). Ένα από τα πλέον αξιοσημείωτα έργα όλου του 17ου αιώνα. Μια δημοφιλής εγκυκλοπαίδεια. Το βιβλίο ανήκει στον πνευματικό κόσμο, όπου τέμνονται η φυσική φιλοσοφία, η θεολογία, η λαογραφία και η πρώιμη επιστήμη. Εξερευνά εξαιρετικά φαινόμενα της φύσης και του υπερφυσικού: Ασυνήθιστα ζώα, μυθικά πλάσματα, τερατογεννήσεις, περίεργα ατμοσφαιρικά γεγονότα, ασυνήθιστα φυσικά φαινομενα και ανεξήγητα περίεργα, προερχόμενα από αρχαίους συγγραφείς, μεσαιωνικές παραδόσεις και πρώιμες σύγχρονες παρατηρήσεις. Οι πλούσιες εικονογραφήσεις του δεν είναι απλώς διακοσμητικές. Αντανακλούν το πώς οι πρώιμοι σύγχρονοι Ευρωπαίοι καταλάβαιναν τον κόσμο, πριν από τον αυστηρό διαχωρισμό της επιστήμης και του μύθου, προσφέροντας ένα σπάνιο οπτικό παράθυρο στην σκέψη πριν από τον Διαφωτισμό. Το βιβλίο ανήκει σε μια εποχή κατά την οποία συνυπάρχουν ακόμη, μαζί φυσική, θεολογία, και λαογραφία. Πριν από τον Διαφωτισμό, το όριο ανάμεσα στον μύθο και την επιστήμη, δεν είχε ακόμη χαραχθεί ξεκάθαρα. ΔΕΙΤΕ το Gasparis Schotti, regis curtani … Physica curiosa, sive, Mirabilia naturæ et artis libris XII. comprehensa : quibus pleraq[ue], quæ de angelis, dæmonibus, hominibus, spectris, energumenis, monstris, portentis, animalibus, meteoris, &c. rara, arcana, curiosaq[ue] circumferuntur, ad veritatis trutinam expenduntur: variis ex historia ac philosophia petitis disquisitionibus excutiuntur, & innumeris exemplis illustrantur, ΕΔΩ.

• 1663: Φυσικο-υδροστατική ανατομία πηγών και ποταμών / Anatomia physico-hydrostatica fontium ac fluminum, εκδ. J. G. Schönwetter, Φρανκφούρτη, Würzburg, Witwe.
• 1663: Πρακτική Αριθμητική, γενική και ειδική / Arithmetica practica generalis ac specialis, εκδ. J. G. Schönwetter, Φρανκφούρτη.
• 1664, 1666: Αστεία για την φύση και την τέχνη, ή τρεις αιώνες φυσικής μαγείας / Jocoseriorum naturae et artis, sive magiae naturalis centuriae tres, Νυρεμβέργη. Περιγράφει ένα καθολικό αρθρωτό, με την ταξινόμηση των δοντιών των γραναζιών του.
• 1664: Περίεργες τεχνικές ή θαύματα της τέχνης / Technica curiosa, sive mirabilia artis, εκδ. Endterus, Νυρεμβέργη.
• 1665: Στεγανογραφική σχολή / Scola steganographica.
• 1668: Μαθηματικό όργανο / Organum mathematicum libris IX. Explicatum, Würzburg [Herbipolis]. Στο μετά θάνατον έργο του, «Organum mathematicum» (κατά το «Οργάνων Όργανον» του Αριστοτέλους), περιγράφει το υπολογιστικό κουτί «Cistula» (από το ελληνικό κίστη), το οποίο εφηύρε ο ίδιος, και το οποίο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για πολλαπλασιασμό και διαίρεση. Ήταν ένας υπολογιστήρας / αριθμητήριο / calculator της εποχής! Ηλεκτρονική επανέκδοση Saxon State and University Library Dresden.

• 1671 και 1677: Magia optica, δηλαδή μυστικές αλλά φυσικές διδασκαλίες για την όραση και το μάτι, εκδ. Όμορφος καιρός, Φρανκφούρτη επί του Μάιν. Ηλεκτρονική επανέκδοση της Κρατικής και Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης της Σαξονίας στην Δρέσδη. Χωρισμένο σε δέκα διαφορετικά βιβλία, που περιέχουν ό,τι αφορά το πρόσωπο και το αντικείμενό του, ή ό,τι αφορά την όραση, τους καθρέφτες, τα γυαλιά, την αναπαράσταση εικόνας και το χρώμα· καθώς και ό,τι πραγματεύεται η καύση, οι καθρέφτες, το φλεγόμενο γυαλί, η γραφή, τα τεχνητά πράγματα και παρόμοιες επιστήμες, τέχνες, ασκήσεις και μυστικά. Σελ. [14] + 512 + [22] + 25. ΔΕΙΤΕ το ΕΔΩ. Ηλεκτρονική επανέκδ. και από την Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Βιέννης.

Εξέδωσε επίσης το «Εκστατικό δρομολόγιο / Itinerarium extaticum» του Ath. Kircher και το «Amussis Ferdinandea» του Alb. Curtz.

ΕΠΙΡΡΟΗ

Ο R. Boyle εμπνεύσθηκε από το «Technica[6] Curiosa» (1664), για να διεξάγει τα πειράματά του σχετικά με την ελαστικότητα του αέρα, τα αποτελέσματα των οποίων εδημοσίευσε ο Schott.

Ο Κ. Σοτ και ο μέντοράς του, Αθ. Κίρχερ, αποτελεσαν πρότυπο και για τον Ιησουίτη ιερέα Κ. Βάντερντρόσελ στο μυθιστόρημα του Ου. ​​Έκο «Το Νησί της Προηγούμενης Ημέρας».

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης “Ελληνικη Βιβλιογραφια”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.4.2016.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Allgemeine Deutsche Biographie (ADB), εκδ. Duncker & Humblot, Leipzig, 1892.
• Brockhaus και Efron «Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό» (86 τόμοι), Αγία Πετρούπολη, 1890 – 1907.
• Madey J. « Schottus Kaspar» στο: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL), εκδ. Bautz, Herzberg, 1995.
• Vollrath H.-J. «Το δίκτυο του Kaspar Schott. Επιστολές 1661 – 1666», Würzburg 2014. Του ιδίου «Kaspar Schott (1606 – 1666) ο Μαθηματικός» στο: Er. Schneider (επιμ.) Βιογραφίες της Φραγκονίας, Εταιρεία για την Ιστορία της Φραγκονίας, Würzburg 2009.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Αναφέρεται και ως Gaspar / Kaspar Schott.

[2] Βλ. Άλ. φον Κέλικερ, Ίγκν. Ντέλινγκερ.

[3] Λ.χ. O. von Guericke, Chr. Huygens, R. Boyle, κ.ά.

[4] Το 1655 ο Σοτ έλαβε από τον αρχιεπίσκοπο von Schönborn, και πρίγκηπα-επίσκοπο του Würzburg, τις αντλίες αέρα, που ο Guericke είχε παρουσιάσει στην Αυτοκρατορική Δίαιτα στο Regensburg το 1654. Ο Schönborn τις είχε αγοράσει μετά την επίδειξη. Ο Schott τις σύστησε στον επιστημονικό κόσμο στο «Experimentum Novum Magdeburgicum» στην πρώτη του δημοσίευση του έργου του Kircher «Mechanica hydraulico-pneumatica» (1657). Ο ίδιος ο Guericke συνέβαλε σε μια δεύτερη δημοσίευση, «Technica curiosa», στην οποία δημοσιοποιήθηκαν νέα πειράματα με την αντλία αέρα, με πρόλογο του Schott. Το έργο του Guericke «Experimenta Nova Magdeburgica de Vacuo Spatio», δεν δημοσιεύθηκε μέχρι το 1672.

[5] Πρόκειται για το λατινικό μεσαιωνικό όνομα της πόλης Βίρτσμπουργκ, στην Κάτω Φραγκονία! Αρχικώς ήταν να καστροκαταφύγιο της Εποχής Χαλκού (Πολιτισμός Urnfield), με το όνομα Segodunum (= ισχυρό κάστρο, από την ελληνική λέξη δύναμη). Και αργότερα ως Leistenberg, κάστρο στην θέση του σημερινού Φρουρίου Marienberg. Πρωτοκατοικήθηκε από Αλαμανούς τον 4ο ή 5ο αιώνα μ.Χ. Αργότερα από τους Φράγκους (6ο – 7ο αιώνα). Ήταν έδρα ενός Μεροβιγγείου δούκα (650 μΧ). Εκχριστιανίστηκε το 686 από τους Ιρλανδούς ιεραποστόλους Kilian, Kolonat και Totnan. Η πόλη αναφέρεται το 704 μΧ, στο castellum Virteburch, όταν και ιδρύθηκε. Η “Κοσμογραφία της Ραβέννας” αναφέρει την πόλη ως Uburzis περίπου την ίδια εποχή. Το όνομα είναι πιθανώς κελτικό. Το Virteburch > Würzburg ετυμολογείται από την γερμανική λέξη Würze = βότανο, μπαχαρικό, εκλατινίσθηκε ως Herbipolis (γερμ. Herb) κατά την μεσαιωνική περίοδο.

[6] Ο όρος «τεχνική», ​​ο οποίος εμφανίζεται για πρώτη φορά στον προαναφερθέντα τίτλο, πιθανώς επινοήθηκε από τον ίδιο τον Schott, ως αναλογία με την «Φυσική».

γερμανος ιερεας μαγεια ανεξηγητα περιεργα αρχαιοι συγγραφεις αστρολογια Σικελια Λεκακης σιαμαια σιαμαιοι ανθρωποι ανθρωπος ανθρωπολογια ιερευς ανεξηγητο περιεργο αρχαιος συγγραφευς σοτ σοττ Schott Ιησουιτης επιστημονικος παιδαγωγος 17ος αιωνας μχ Γυμνασιο Ιησουιτων Βιρτσμπουργκ Βυρτσμπουργκ Βαυαρια βαβαρια Γερμανια 19χρονος ταγμα πολυμαθης Κιρχερ Ιησουιτες φυγη σουηδια Τουρνε Τουρναι Tournai Βελγιο καλταριτζονε Caltagirone Σικελιας Μεγαλη Ελλαδα Πανορμος Παλερμο αρχαια ελληνικα κειμενα ελληνικη γραμματεια καθηγητης μαθηματικα φιλοσοφια ηθικη θεολογια σχολη Ρωμη, Κολλεγιο Κολεγιο Μαιντς φυσικη διδασκαλος αριθμητικη Γεωμετρια, Τριγωνομετρια, αλγεβρα, θεωρια λογαριθμων,  λογαριθμοι λογαριθμος Αστρονομια, χρονογραφια, χωρογραφια, υδρογραφια, στατικη υδροστατικη υδραυλικη μηχανικη κατοπτρικη διοπτρικη στρατιωτικη αρχιτεκτονικη τακτικη μουσικη μαθηματικος αυλη αρχιεπισκοπος εκλεκτορας φον Σενμπορν ερευνα πρωτοπορος πειραματικη φυσιολογια εργα, λατινικα εικονογραφηση εργο πρωτοτυπη βιβλια Μοναχο Υδραυλικη πνευματικη πρωτη περιγραφη αεραντλια φον γκερικε von Guericke παγκοσμια μαγικα φυση τεχνης οπτικη ακουστικη Μαθηματικη Θαυματουργια, θαυμα Φρανκφουρτη αμ μαιν, Βαμβεργη οδηγιες αναμορφωση κατοπτρο μετατροπη παραμοφωμενη εικονα κωνικο κωνος κυλινδρικο κυλινδρος καταπτρα προβλημα φυσικο πειραμα παντομετρο μετρο γεωμετρικο οργανο, εφευρεση μαθηματα περιεργη φυσικη θαυματα εγκυκλοπαιδεια βιβλιο πνευματικος κοσμος, θεολογια, λαογραφια πρωιμη επιστημη εξαιρετικα υπερφυσικο ασυνηθιστα ζωα, μυθικα πλασματα, τερατογεννησεις, τερατογεννηση ατμοσφαιρικα γεγονοτα, ασυνηθιστο μεσαιωνας παραδοση υπερφυσικα ασυνηθιστο ζωο, μυθικο πλασμα τερατογεννηση τερατογενεση ατμοσφαιρα γεγονος μεσαιωνικο παραδοσεις παρατηρηση διακοσμηση συγχρονοι Ευρωπαιοι διαχωρισμος μυθος σπανιο σκεψη διαφωτισμος εποχη οριο ελληνικη μυθολογια Φυσικουδροστατικη πηγες ποταμος πρακτικη φρανγκφουρτη αστειο Νυρεμβεργη καθολικο αρθρωτο οδοντωτο ταξινομηση δοντι γραναζι περιεργες τεχνικες στεγανογραφικη σχολη μαθηματικο οργανο ερβιπολις ερβιπολη Herbipolis μετα θανατον θανατο Οργανων οργανον Αριστοτελης υπολογιστικο κουτι κιστουλα Cistula ελληνικο κιστη πολλαπλασιασμος διαιρεση υπολογιστηρας υπολογιστηρ υπολογιστης αριθμητηριο / calculator ηλεκτρονική επανεκδοση πανεπιστημιο βιβλιοθηκη δρεσδη Saxon State and University Library Dresden μυστικη διδασκαλια οραση ματι, Πανεπιστημιακη Βιβλιοθηκη Σαξονια προσωπο αντικειμενο καθρεφτης, γυαλι αναπαρασταση εικονας χρωμα καυση, καθρεπτης, φλεγομενο γυαλι γραφη τεχνητα πραγματα επιστημες, τεχνες, ασκησεις μυστικα Βιεννη Εκστατικο δρομολογιο κουρτς κουρτζ Curtz μποιλ μπουλ Boyle εμπνευση τεχνικα Technica Curiosa πειραματα ελαστικοτητα αερα, αερας αηρ Βαντερντροσελ μυθιστορημα εκο Νησι Προηγουμενη Ημερα βιογραφια βιογραφιες γερμανων λειψια Leipzig εγκυκλοπαιδικο Λεξικο Αγια Πετρουπολη ρωσια εκδοση επιστολη Φραγκονια Φρανκονια φον Κελικερ, Ντελινγκερ χιγκενς χυγκενς χουιγκενς Huygens, πριγκηπας αντλια αερος αυτοκρατορικη Διαιτα ρεγκενσμπουργκ Regensburg αγορα επιδειξη επιστημονικος κοσμος πρωτη δημοσιευση λατινικο μεσαιωνικο ονομα Κατω ορος επινοηση καστροκαταφυγιο Εποχη Χαλκου Πολιτισμος ουρνφιλντ Urnfield Segodunum ισχυρο καστρο, ελληνικη λεξις δυναμη λαιστενμπεργκ Leistenberg, Φρουριο μαριενμπεργκ Marienberg κατοικοι Αλαμανοι 4ος 5ος αιωνας μΧ φραγκοι 6ος – 7ος εδρα Μεροβιγγειος δουκας δουξ κκχριστιανισμος ιρλανδια Ιρλανδοι ιεραποστιλοι κιλιαν κολονατ τοτναν Kilian, Kolonat Totnan πολη καστελουμ καστελλουμ castellum Virteburch, ιδρυση Κοσμογραφια της Ραβεννας ουμπουρζις ουμπουρτζις Uburzis κελτικο κελτες βιρτεμπουρχ Virteburch Wurzburg ετυμολογια γερμανικη Wurze = βοτανο, μπαχαρικο εκλατινισμος Herbipolis γερμανικα Herb χερμπ μεσαιωνικη περιοδος Μεροβιγγειοι