Της βιοενεργειακής θεραπεύτριας και μικρο-μακρο ρεφλεξολόγου – ερευνήτριας Έλενας Μπακάλοβα
Η λέξη «θυμός» είναι μία από τις πιο παρεξηγημένες έννοιες με την σημερινή χρήση της.
Με μία γρήγορη ματιά σε ένα Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας παίρνουμε την πληροφορία ότι η λέξη ΘΥΜΟΣ σημαίνει: την ψυχή, το πνεύμα, την ζωή, το αναπνέειν, την καρδιά, (για κάθε σφοδρό πάθος) την οργή, τον θυμό, (ενώ με την καλή έννοια) την τόλμη, το θάρρος, το φρόνημα, τον νου, το πνεύμα, την βούληση, τον σκοπό και την πρόθεση.
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΘΥΜΟΥ, ΕΔΩ.
Έτσι, παρατηρούμε πως, ενώ η έννοια του θυμού έχει 12 θετικές ή ουδέτερες όψεις και μόνον 2 αρνητικές, αυτό που έχει επικρατήσει είναι οι αρνητικές όψεις αυτής της λέξεως.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΘΥΜΟΥ – ΣΧΟΛΙΑ Γ. Λεκάκη:
θυμός, ὁ = ἡ ψυχὴ ἢ τὸ πνεῦμα, τὸ στοιχεῖον τῆς ζωῆς, τῆς αἰσθήσεως ἢ σκέψεως, ἰδίως τῶν ἰσχυρῶν αἰσθημάτων καὶ παθῶν (ὀρθῶς παραγόμενον ἐκ τοῦ (*)θύω[1], ἀπὸ τῆς θύσεως καὶ ζέσεως τῆς ψυχῆς, πρβλ. θύω). 2) διάθεσις, ἰδιοσυγκρασία, θέλησις, θ. πρόφρων, ἵλαος ἢ ἀπηνής, νηλεής, σιδήρεος. 3) τόλμη, θάρρος, μένος καὶ θυμὸς 4) ἡ καρδία ὡς ἕδρα τῶν ἠπιωτέρων αἰσθημάτων, χαρᾶς ἢ λύπης, χαῖρε δὲ θυμῷ) ὁπουδήποτε φαίνεται ὅτι σημαίνει τὴν ψυχὴν ὡς ἕδραν τῆς νοήσεως, ἡ κυριολεκτικὴ σημασία δύναται νὰ διατηρηθῇ – ΠΗΓΗ: Ὁμ. Ἰλ. Ξ,156, Υ,174, LSJ, κ.ά.
Επειδή όταν έθυαν (έκαιγαν και θυμίαμα) έβγαινε καπνός > λατ. fumus (> φούμο) > αρχ. ινδ. dhuma, σλαβ. dymŭ (> ντουμάνι), κ.ά.[2]
Από το θύω ετυμολογείται και το θύμον / ὁ θύμος[3] / ο θύμιος / το θυμάρι (> και λατ. thymus, ισπ. timo, tomillo, ρωσ. temyan, σλαβ. tem‘en , βουλγ. timyan, σερβ. tamian, κλπ.) «διὰ τὴν γλυκεῖαν αὐτοῦ ὀσμήν, ἢ διότι κατὰ πρῶτον ἐχρησιμοποιήθη πρὸς καῦσιν ἐπὶ τοῦ βωμοῦ», άρα ήταν θύμα. – ΠΗΓΗ: Ἀνθ. Π. 9. 226. Ἀντιφάν. ἐν «Ὁμοπατρίοις» 1.4. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 40, 48, Προβλ. 20.20. Ἀριστοφ. Πλ. 283. Διοσκ. 3.44. Εὔπολ. Αἰξίν 1.5. Θεόφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 6.2,3.
Στα αρχαία ελληνικά μαγικά κείμενα, για να “καθαγιάστε κάτι” απαιτούνται “γκρίζα αρωματικά φυτά, όπως μύρο, βάλσαμο, στυραξ, αλόη και θυμάρι” (P VII,434). – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΘΥΜΑΡΙΟΥ, ΕΔΩ.
Συμφωνως με τον Πλάτωνα, εκτός από το λογιστικό μέρος της ψυχής, που αφορά τις λογικές λειτουργίες του ανθρώπου και περιέχουν τον Λόγο, υπάρχουν και τα άλογα μέρη της ψυχής:
- το Επιθυμητικό και
- το Θυμοειδές. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκη: “Ο κόσμος του 3”, ΕΔΩ.
Το Επιθυμητικό αφορά τις επιθυμίες και το Θυμοειδές αφορά τα συναισθήματα και είναι η πηγή του σθένους του ανθρώπου.
Αυτά τα Άλογα Μέρη της Ψυχής, οι αρχαίοι τα συμβόλιζαν με Ίππους, και κάπως έτσι έμεινε σήμερα το όνομα «άλογο» στο ζώο, που ονομαζόταν παλαιότερα «ίππος». Αυτοί οι Ίπποι είναι τα άλογα (τα χωρίς λόγο) μέρη της ψυχής, που τροφοδοτούν με σθένος την ανθρώπινη οντότητα. Είναι τα άλογα που καλπάζουν μέσα μας και μας κινητοποιούν να κάνουμε κάτι με την καρδιά μας ή με την δύναμη, που πηγάζει από την ψυχή μας, όπως και μπορεί να τρέχουν αφηνιασμένα, δηλαδή να ξεφύγουν από τα ηνία του Νοός και να μην μπορεί τίποτε να τα συγκρατήσει.
Ο άνθρωπος, χωρίς θυμό, δηλαδή χωρίς σθένος, γίνεται «ασθενής», δηλαδή αρρωσταίνει…
Παρατηρούμε επίσης, ότι οι λέξεις «θυμοειδές» και «επιθυμητικό» περιέχουν στο βασικό συνθετικό τους την έννοια του θυμού, κάνοντας τον ΘΥΜΟ την βασική «σύστασή» τους.
Χωρίς θυμό, η ανθρώπινη οντότητα μένει χωρίς δύναμη, χωρίς ζωή, χωρίς ανάσα, ψυχή, καρδιά και πνεύμα, όπως και όλα όσα ακολουθούν την έννοια του θυμού.
Αναλύοντας λίγο περισσότερο την αρχαιοελληνική νοοτροπία και φιλοσοφική χρήση του όρου «ΘΥΜΟΣ» ανακαλύπτουμε το ρήμα από το οποίο πηγάζει αυτή η λέξη, που είναι το ρήμα «θύω». (*) Θύω σημαίνει: σπεύδω εμπρός, εφορμώ, φέρομαι ορμητικώς προς τα εμπρός, λυσσώ, μαίνομαι. Και: προσφέρω θυσία / θυσιάζω, καταστρέφω, αφανίζω, εξοντώνω, προσφέρω τροφή / μέρος των καρπών / τροφιμα (ως απαρχή στους θεούς), σκοτώνω, σφάζω, γιορτάζω με προσφορές / θυσίες στους θεούς, μαντεύω (με εξέταση των σπλάχνων του θύματος). Το ρήμα σχετίζεται με τον Βάκχο-Διόνυσο και την Αφροδίτη.
Επίσης, στο αρχαιοελληνικό λεξικό η λέξη «θυμοειδής» έχει τις έννοιες: γενναιόκαρδος, εύθυμος, θαρραλέος, ατίθασος, άγριος, οξύθυμος, ευέξαπτος.
Η έννοια του θυμού πρέπει να προσδιοριστεί σωστά, πάντα σύμφωνα με το Λεξικό και βεβαίως να καθοριστεί και η αρνητική έννοια του θυμού, όπως και τα όρια που τον προσδιορίζουν.
Έτσι, είναι ανεπίτρεπτο να ζητάμε από τον εαυτό μας να μην έχει θυμό. Είναι σαν να του ζητάμε να μην ζει, να μην αναπνέει και να μην έχει ψυχή. Ούτε μπορούμε να ζητάμε από την ψυχή μας να μην θυμώνει όταν αδικείται ή δέχεται επίθεση. Ο θυμός είναι ο τρόπος της ψυχής να δείξει την δυσαρέσκειά της και ο θυμωμένος είναι αυτός που εκφράζει τον θυμό του με μένος, δηλαδή με δύναμη, πνεύμα, βία και διάπυρο ορμή.
Σε αυτήν την αρνητική όψη του θυμού και της οργής, ο σκεπτόμενος, συνετός και λογικός άνθρωπος είναι σε θέση να συγκρατεί τα άλογα της ψυχής του, κρατώντας γερά τα ηνία.
Γι’ αυτό και είναι θέμα αυτογνωσίας, η ικανότητά μας να συγκρατούμε αυτόν τον θυμό και να τον οδηγούμε σωστά, ώστε να αποκομίζουμε τα οφέλη του δυναμικού που παράγει, χωρίς να εκφράζεται παράλογα.
Είναι διαφορετικό να ζητάς από τον εαυτό σου να μην έχει θυμό και είναι άλλο να έχεις θυμό, αλλά να γνωρίζεις πώς να τον χειριστείς και να τον οδηγήσεις σωστά, χωρίς να υπάρξουν αρνητικά αποτελέσματα σ’ εσένα ή στους άλλους.
Γι’ αυτό, να θυμώνετε καλώς και είστε εύθυμοι!
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 18.11.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Πλάτων «Κρατ.», 419 Ε.
[2] ΠΑΡΑΓΩΓΑ: θυμικός, θυμώδης, θυμώνω (-ώ), αρχ. θυμαίνω, θυμίδιον, θυμόεις, θυμούμαι, θυμίζω, θυμάμαι, θυμάω, θυμούμαι, θυμώ, θυμηδής, θυμήρης, κ.ά.
ΣΥΝΘΕΤΑ:
- Α συνθετικό: θυμηδία, θυμοειδής, θυμοσοφικός, θυμόσοφος, θυμάγροικος, θυμαλγής, θυμαρής, θυμάρμενος, θυμαρώ, θυμηγερώ, θυμηδώ, θυμοβαρής, θυμοβαρώ, θυμοδακής, θυμοκάτοχος, θυμοκατοχώ, θυμολέαινα, θυμολεοντοφθόρος, θυμολέων, θυμολιπής, θυμόμαντις, θυμομαχία, θυμομαχώ, θυμοπληθής, θυμοποιώ, θυμοραϊστής, θυμοτερπής, θυμοφθόρος, θυμοφθορώ, θυμοφονώ, θυμοβολώ, θυμόδοξος, θυμοκράτωρ, θυμοκτόνος, θυμολευστώ, θυμοσοφώ, θυμοτολμία, θυμοσοφία, κ.ά.
- Β’ συνθετικό: άθυμος, απρόθυμος, βαρύθυμος, δύσθυμος, έκθυμος, εύθυμος, κακόθυμος, μακρόθυμος, μεγάθυμος, μεγαλόθυμος, μικρόθυμος, ομόθυμος, οξύθυμος, πρόθυμος, ράθυμος, υπερεύθυμος, αγλαόθυμος, αγριόθυμος, αελλησίθυμος, αλγεόθυμος, αλγεσίθυμος, ανδρειόθυμος, ανθρωπόθυμος, αρσενόθυμος, βορβορόθυμος, γλυκύθυμος, γυναικόθυμος, δακέθυμος, δηξίθυμος, δίθυμος, διχόθυμος, ένθυμος, επίθυμος, ερίθυμος, εχέθυμος, ηπιόθυμος, θηρόθυμος, θρασύθυμος, ισόθυμος, κακεπίθυμος, καρτερόθυμος, κατεπίθυμος, μειλιχόθυμος, νηλεόθυμος, νοσόθυμος, οβριμόθυμος, ολβιόθυμος, ουλόθυμος, παντεπίθυμος, περίθυμος, πραΰθυμος, πυρίθυμος, τλήθυμος, χαλκεόθυμος, ωλεσίθυμος, ωμόθυμος, κ.ά.
[3] «πρὸς δὲ τῇ κεφαλῇ τῆς καρδίας ὄπισθεν κατὰ τὸν ἕβδομον σφόνδυλον ἔστι τις σάρξ ἀδένι ἐοικυῖα ἣ καλεῖται θύμος» – ΠΗΓΗ: Πολυδ. Β΄, 218, Γαλην. τ. 2. σ. 797, 16.
Θύμος επίσης λέγεται και:
- ο βολβός (Ἀντιφάν. ἐν Ἀδήλ. 2, Θεόφρ. Χαρακτ. 4),
- τὸ σκόροδον / σκόρδο (Ησυχ.),
- το αγριοκρόμμυο / αγριοκρέμμυδο (Σχολ. Ἀριστοφ.),
- το σῦκο και
- οι ἀδένες «ἐν τοῖς μαστοῖς νεογνῶν ζῴων» – αυτά που λέγονται και «γλυκάδια» τῶν μόσχων.
θυμος ευθυμοι θυμαρι θυμα ετυμολογια θυμαριου θυματος θυμου ευθυμια Μπακαλοβα λεξη παρεξηγημενη εννοια χρηση Λεξικο Αρχαιας Ελληνικης Γλωσσας λεξις ΘΥΜΟΣ ψυχη πνευμα, ζωη αναπνεεειν, αναπνοη καρδια σφοδρο παθος οργη καλη κακη τολμη, θαρρος, φροονημα, νους βουυληση, σκοπος προοθεση θετικη αρνητικη στοιχειο αισθηση σκεψη ισχυρο αισθημα παθη θυω θυση ζεση διαθεση ιδιοσυγκρασια, θεληση προφρων, ιλαος απηνης, νηλεης, σιδηρεος τολμη, θαρρος, μενος εδρα ηπιωτερα αισθηματα χαρα λυπη χαιρε θυμω νοηση ομηρος ιλιας καπνος > λατινικα fumus φουμο αρχαια ινδικα ντουμα dhuma, σλαβικα dymŭ, ντυμου ντιμου ντουμανι θυμον θυμιος λατινικη thymus γλυκεια γλυκια οσμη καυση βωμος ανθολογια Παλατιανη αντιφανης ομοπατριοι αριστοτελης αριστοφανης Διοσκοριδης ευπολις Θεοφραστος Πλατωνας, λογιστικο μερος ψυχης, λογικες λειτουργιες ανθρωπος λογος, αλογα μερη επιθυμητικο Θυμοειδες τριμερης η ψυχη επιθυμια συναισθηματα πηγη σθενος αρχαιοι ελληνες συμβολο ιππος, αλογο ζωο, ανευ λογου μερη ανθρωπινη οντοτητα καλπαασμος κινητοποιηση δυναμη, ασθενης αρρωστος λεξεις ανθρωπινο ον αρχαιοελληνικη φιλοσοφια ρημα Βακχος θεος Διονυσος θεα Αφροδιτη σπευδω εφορμω, φερομαι ορμη λυσσω, μαινομαι αρχαιοελληνικο γενναιοκαρδος, θαρραλεος, ατιθασος, αγριος, οξυθυμος, ευεξαπτος βια διαπυρος σκεπτομενος, συνετος λογικος αυτογνωσια δυναμικο πλατων Κρατυλος κεφαλη εβδομος σφονδυλος 7ος σπονδυλος σαρξ αδενας εοικυια Γαληνος βολβος αντιφανης σκοροδον / σκορδο Ησυχιος αγριοκρομμυο / αγριοκρεμμυδο Σχολια συκο αδενας αδην μαστοι νεογνο ζωο μαστος βυζι στηθος γλυκαδι μοσχος γλυκαδια μοσχαρι θυμον ισπανικα timo, tomillo, ρωσικα temyan, σλαβικα temen βουλγαρικα timyan, σερβικα καυσις αρχαια ελληνικα μαγικα κειμενα, μαγεια καθαγιασμος γκριζα αρωματικα φυτα μυρο, βαλσαμο, στυρακι, αλοη γκριζο αρωματικο φυτο βοτανα βοτανο προσφορα θυσια καταστροφη αφανισμος εξοντωση τροφη μερος καρπο τροφιμο απαρχη απαρχες θεοι σφαγη γιορτη εορτη μαντεια εξεταση σπλαχνο σπλαχνα
