Του ιατρού Στυλιανού Μητρόπουλου
Γεωγραφικὴ καὶ ἐτυμολογικὴ προσέγγισή του ὅρους Δείκτη / Γιούχτα τῆς Ἀνατολικότερης Κρήτης, τῆς Χάρτας τοῦ Ρήγα γιὰ τρεῖς παραδοσιακοὺς οἰκισμοὺς πηγῶν Ὕδατος, Ζοῦ – Ζάκρος – Ζῆρος, παρατήρησα ὅτι παρουσιάζει ἐξαιρετικὸ ἐνδιαφέρον.
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΖΑΚΡΟΥ, ΕΔΩ.
Αὐτοὶ οἱ Τρεῖς οἰκισμοὶ πηγῶν Ὕδατος, διακρίνονται ὡς κορυφὲς ἰσοσκελοὺς τριγώνου ποὺ ἴσως ἂν ὑπάρχουν μέσα στὶς χιλιετίες μεγάλες γεωλογικὲς μεταβολὲς ἴσως καὶ ὡς κορυφὲς ἰσόπλευρου Ἱεροῦ Τριγώνου.
Μὲ τὴν παρακάτω σπουδὴ μου, θὰ προσπαθήσω νὰ σᾶς ἐξηγήσω, τὴν γεωμετρικὴ συσχέτιση καὶ πρωτίστως τὴν ἱερότητα τοῦ τριγώνου Ζου – Ζάκρος – Ζῆρος:
- α) Γεωμετρικὴ Συσχέτιση μὲ τὴν βοήθεια τῆς Google Earth.
Οἱ θέσεις στὸ Google Earth γιὰ τὶς πηγὲς τοῦ Ἱεροῦ Τριγώνου Ζού – Ζῆρος – Ζάκρος, μὲ αποστάσεις (Μέτρηση GE) σὲ εὐθεῖα περίπου:
Α Ζού – Β Ζάκρος (Ἀνατολή): Περίπου 35°06’Β = 12 χλμ.
Β Ζάκρος-Γ Ζῆρος (Νότος/Δύση): Περίπου 35°04’Β = 10 χλμ.
Γ Ζῆρος- Α Ζοὺ (Βορρᾶς): Περίπου 35°10’Β = 12 χλμ.
- β) Ἱερότητα Τριγώνου.
Α. Ζου = Ζωὴ (Ζεύς), Τὸ Ὕδωρ. Στὴν Ζου ὑπάρχει ἐπιβεβαιωμένη Μινωικὴ Ἀγροικία, ἀνασκαφῇ Ν. Πλάτωνα, ἡ ὁποία ἤλεγχε τὶς πηγὲς νεροῦ. Ἐτυμολογία: Τὸ ὄνομα θεωρεῖται πρωτοελληνικὸ. Η ρίζα «Ζου» ἠχητικῶς παραπέμπει στὸ «Ζῶ», δηλαδὴ τὴν Ζωὴ, ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὸ νερό. Εἶναι ἡ ἀρχὴ τοῦ κύκλου. Οἱ μουσουλμᾶνοι Κρητικοὶ διατήρησαν τὸ ὄνομα ὡς su = νερό, δάνειο ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα, ποὺ ἐνσωματώθηκε στὴν σύγχρονη τουρκικὴ σὲ βαθμὸ ποὺ οἱ Τοῦρκοι νομίζουν ὅτι εἶναι δική τους ἡ λέξη.
Β. Ζάκρος: Ἡ Γέννηση (Ζαγρεύς). Ἐδῶ βρίσκεται τὸ 4ο Μινωικὸ Ἀνάκτορο (Κάτω Ζάκρος), το μοναδικὸ ἀσύλητο. Ἡ σύνδεση Ζάκρος – Ζαγρέας (ὁ «πρῶτος Διόνυσος», γιὸς τοῦ Κούρου Διός καὶ τῆς Περσεφόνης εἶναι πολὺ ἰσχυρὴ μυθολογικά. Τὸ τοπωνύμιο τῆς λαϊκῆς παράδοσης τῆς Ζάκρου τῆς ἀνατολικῆς πλαγιᾶς της Δίκτης, λέγεται Καυλίκι[1], ὡς πλαγιὰ τῆς ἐρωτικῆς πράξης καὶ σπορᾶς – ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη: το πέλαγος λέγεται Αφροδίσιον (= της θεάς Αφροδίτης – νυν Καρπάθιο) – στὴν γέννηση τοῦ θείου βρέφους Ζαγρέα, ἐνισχύεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Ζάκρος εἶναι τὸ σημεῖο ποὺ «βλέπει» πρώτη το φῶς τῆς Ἀνατολῆς στὴν Κρήτη. Στὸ κοντινὸ ἱερὸ κορυφῆς στὸν Πετσοφᾶ, βρέθηκαν ἀναρίθμητα εἰδώλια λατρείας, ποὺ δείχνουν τὴν θρησκευτικὴ σημασία τοῦ τόπου.
Γ. Ζῆρος: Ἡ Μετάβαση (Θάνατος τοῦ Κούρου καὶ μεταφορᾶς στὸ Παρελθοντικὸ Μέλλον του, ὡς Ζῆν Ζεύς). Ἡ Ζῆρος βρίσκεται σὲ ὀροπέδιο (ὑψόμετρο 590 μ.), ψηλὰ σὲ σχέση μὲ τὴν Ζάκρο, Ἐτυμολογικῶς ἡ λέξη συχνὰ συνδέεται μὲ τὸ «Δηρός / Ζηρὸς» (μακρύς / παλαιὸς) ποὺ στὸ πλαίσιο τῆς «Ἱερῆς Γεωγραφίας» τὸ «Ζῆρος» ἠχητικὰ πλησιάζει τὸ «Ζῆν» (Ζεύς).
Επιπρόσθετως, τὸ Ἱερὸ Τρίγωνο ΖΖΖ (ΑΒΓ), ὡς αἰχμὴ βέλους (κορυφὴ ἰσοσκελοὺς τριγώνου) δείχνει τὴν Ἀνατολή!
Ἂν
α) ἡ Ζοὺ εἶναι ἡ Ζωὴ, Ἀνατροφῆ, καὶ προστασία τοῦ Κούρου (Βορᾶς προέλευσης τῶν Καβείρων), ποὺ μετονομάσθηκαν σὲ Ἰδαῖοι Δάκτυλοι και ως προστάτες τοῦ Κούρου Κουρῆτες
β) ἡ Ζάκρος εἶναι ἡ γέννηση (ἀνατολή / χαμηλὰ) τοῦ υἱοῦ τοῦ Κούρου Ζαγρέα καὶ ἡ Ζῆρος στὸ ὀροπέδιο (μέσον υψηλὰ) συμβολίζει τὴν «μετάσταση» τοῦ Κούρου (Κρηταγενοῦς Δία ποὺ πεθαίνει καὶ ἀναγεννᾶται – σ.σ.: ανασταση). Οἱ ἀρχαῖοι Κρῆτες πίστευαν στὸν «τάφο τοῦ Δία», κάτι ποὺ σκανδάλιζε τοὺς ὑπόλοιπους Ἕλληνες ….
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.12.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Γ. Λεκάκη:
[1] καυλός= σίλφιον ἤ ὀπὸς, το μέρος του φυτού, που βρίσκεται επάνω από την επιφάνεια του εδάφους, ο βλαστός (Ιπποκρ.), αλλά και
- τὸ στέλεχος τῆς πόσθης (το ανδρικό γεννητικό μόριο) – «τοῦ αἰδοίου τὸ πρόμηκες, δι’ οὗ τὸ ἐκ κύστεως ὑγρὸν ἐπιρρεῖ» – Πολυδ. Β΄, 171)· και
- ο τράχηλος τῆς (οὐροδόχου) κύστεως,
- τὸ στόμιον τῆς μήτρας,
- ἡ ᾠοθήκη τῶν ἀκρίδων,
- ο κορμός του κίονος (χωρίς το κιονόκρανο), στην αρχιτεκτονική.
> καύλα, καυλώνω = η στύση του πέους και η έντονη επιθυμία για συνουσία.
ΠΗΓΗ: Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 2.12,8. 1.17,17, κ.ἑξ. 2.1,15.
> λατ. caulis = κοτσάνι, λιθουαν. kaulas = κόκκαλο, μηρός, ιρλδ. cuaille = πάσσαλος, κλπ.
ΙΕΡΑ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Ιερο Τριγωνο Πηγες νερου Ζου – Ζακρος – Ζηρος Μητροπουλος γεωγραφια ετυμολογια ορος Δικτη δεικτη Δικτης δεικτης Γιουχτας ανατολικη Κρητη Χαρτα Ρηγα παραδοσιακος οικισμος πηγη υδατος, νομος λασιθιου λασυθιου λασιθι λασυθι υδωρ κορυφη ισοσκελες τριγωνο γεωλογικες μεταβολες κορυφες ισοπλευρο ιερον γεωμετρικη συσχετιση σχεση ιεροτητα αποσταση ανατολη 35ος παράλληλο νοτος Δυση Βορρας ιεροτης ζωη Ζευς μινωικη αγροικια, ανασκαφη Πλατων νερου πρωτοελληνικο ριζα ηχος ζω αρχη κυκλος μουσουλμανοι Κρητικοι ονομα σου su δανειο κρητικη ελληνικη γλωσσα, τουρκικη Τουρκοι λεξη ντοπιολαλια γεννηση Ζαγρευς μινωικο ανακτορο Κατω μοναδικο ασυλητο Ζαγρεας πρωτος Διονυσος Κουρος Περσεφονη ελληνικη μυθολογια τοπωνυμιο λαικη παραδοση Καυλικι, πλαγια ερωτικη πραξη σεξ ερως ερωτας σπορα Αφροδισιονπελαγος θεα Αφροδιτη Καρπαθιο γεννα θειο βρεφος πρωτη φως ανατολη Πετσοφας ειδωλιο λατρεια θρησκευτικη μεταβαση θανατος μεταφορα Παρελθοντικο Μελλον Ζην οροπεδιο Δηρος / μακρυς / παλαιος αιχμη βελους βελος κορυφης ανατροφη προστασια Βορας προελευση Καβειροι μετονομασια ιδαιοι Δακτυλοι προστατες Κουρητες μετασταση Κρηταγενης Διας θανατος αναγεννηση ανασταση αρχαιοι Κρητες ταφος σκανδαλο ελληνες Λεκακης καυλος σιλφιον σιλφιο οπος, φυτο βλαστος Ιπποκρατης στελεχος ποσθη ανδρικο γεννητικο μοριο αιδοιου αιδοιον προμηκες, κυστη υγρον υγρο απιρρω τραχηλος ουροδοχος κυστις, στομιον στομιο μητρα ωοθηκη ακριδα κορμος κιονας κιονοκρανο αρχιτεκτονικη καυλα, καυλωνω στυση πεος εντονη επιθυμια συνουσια αριστοτελης λατινικα κοτσανι, λιθουανικα κοκκαλο, οστουν οστο ομηρος, ιρλανδικα πασσαλος
