Ως ΕΚΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ, το υπουργείο Πολιτισμού επέλεξε από το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας «Αρέθουσα», ύφασμα
και υφασμάτινη ταινία, από την ταφή ενός άνδρα, που ευρέθησαν στο Ηρώον (*) της
Τούμπας στο Λευκαντί (**) Ευβοίας. – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το αρχαίο αυτό ΥΦΑΣΜΑ, ΕΔΩ.
Χρονολογείται στον 10ο αιώνα
π.Χ.
Αποκαλύφθηκε το 1981.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 21.11.2022.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΛΕΥΚΑΝΤΙ, ΕΔΩ.
(*) «Ηρώον» ονομάσθηκε ένα επίμηκες
αψιδωτό οικοδόμημα 47 x 10 μ. με εξωτερική ξύλινη κιονοστοιχία που
χρονολογείται στο α΄ μισό του 10ου αιώνα π.Χ. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν δύο
ταφές ηγεμονικού χαρακτήρα, ανδρός και γυναίκας και ταφές αλόγων, που
συνοδεύονταν από πλούσια κτερίσματα, ορισμένα εκ των οποίων εισηγμένα.
Ερμηνεύεται ως οικία ηγεμόνα-τοπάρχη, η οποία μετά το θάνατό του μετατράπηκε σε
Ηρώο και καλύφθηκε από τύμβο.
Ανασκάφηκε και αναστηλώθηκε
μερικώς από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή τη δεκαετία του 1980. Τα ευρήματα
εκτίθενται στο Μουσείο Ερέτρειας.
Στο λόφο που ονομάζεται Τούμπα αποκαλύφθηκε ένα αψιδωτό κτίσμα, το οποίο έχει περίπου 47 μ. μήκος και 10 μ. πλάτος. Πρόκειται για το γνωστό Ηρώο του Λευκαντίου, το οποίο κατασκευάσθηκε πιθανόν στο α΄ μισό του 10ου αι. π.Χ. και αποτελεί το μεγαλύτερο μνημειακό οικοδόμημα της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου, που έχει ανακαλυφθεί στον ελληνικό κόσμο. Το κτήριο διέθετε εξωτερική ξύλινη κιονοστοιχία. Στο εσωτερικό του, στο κεντρικό δωμάτιο, βρέθηκαν δύο ταφές ηγεμονικού χαρακτήρα, ενός άνδρα και μίας γυναίκας, που συνοδεύονταν από πλούσια κτερίσματα, ορισμένα από τα οποία είχαν εισαχθεί από την Ανατολή, καθώς και ταφές αλόγων [σ.σ.: Παραπέμπουν σε Θράκες – είναι γνωστή η αρχαία εγκατάσταση Αβάντων Θρακών στην Εύβοια] – Το κτίσμα αυτό ερμηνεύεται ως οικία ηγεμόνα-τοπάρχη, η οποία μετά το θάνατό του μετατράπηκε σε ηρώο και καλύφθηκε από τύμβο.
Στους διπλανούς λόφους έχουν αποκαλυφθεί τα νεκροταφεία του οικισμού, η έρευνα των οποίων απέδωσε σημαντικό αριθμό ταφών (179 τάφοι και 93 καύσεις νεκρών). Τα νεκροταφεία της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου απέδωσαν πλούσια κτερίσματα, χρυσά κοσμήματα και είδη πολυτελείας από την Ανατολή. Η αρχαιολογική έρευνα έδειξε ότι οι τάφοι ανήκαν σε κοινότητα με υψηλό βιοτικό επίπεδο. Οι πιο πλούσιες ταφές ανήκαν σε πολεμιστές, που θάβονταν με τα όπλα τους και με πολύτιμα αντικείμενα προερχόμενα από την Ανατολή. Τα όπλα ήταν συνήθως από σίδηρο, καθώς η νέα αυτή τεχνολογία είχε φθάσει στο Αιγαίο πιθανόν από την Κύπρο γύρω στο 1000 π.Χ. Χρυσά κοσμήματα τοποθετούνταν σε γυναικείες ταφές, από τις οποίες δεν έλειπαν σκουλαρίκια και δακτυλίδια. Από τα εισηγμένα αντικείμενα ξεχωριστή θέση κατείχαν τα αγγεία από φαγεντιανή και χαλκό.
(**) Το Λευκαντί βρίσκεται
μεταξύ Χαλκίδας και Ερέτριας, στη δυτική ακτή της Εύβοιας, στην περιοχή
Ξερόπολη του Δήμου Ληλαντίων. – [σ.σ.: ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Οι αρχαίες πόλεις της Ευβοίας“] – Η τοποθεσία στον καλά προστατευμένο Ευβοϊκό κόλπο
και μεταξύ δύο μικρών λιμανιών ευνόησε την ανάπτυξη της πόλης, η οποία
διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της περιοχής και φαίνεται ότι
αποτέλεσε σπουδαίο κέντρο διεξαγωγής του εμπορίου από την ανατολική λεκάνη της
Μεσογείου και τη Φοινίκη ως τη Μαύρη Θάλασσα. Άλλωστε, εδώ τοποθετείται το
Ληλάντιο πεδίο, η πλούσια πεδιάδα μεταξύ Χαλκίδας και Ερέτριας, για την οποία
συγκρούσθηκαν στις αρχές του 6ου αι. π.Χ. οι δύο πιο σημαντικές πόλεις της
Εύβοιας.
Η αρχαιότερη κατοίκηση στο
Λευκαντί τοποθετείται στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, όταν στο λόφο αναπτύχθηκε
ένας σημαντικός οικισμός, γνωστός για τις εμπορικές του επαφές με άλλες
περιοχές του Αιγαίου, κυρίως του βορειοανατολικού. Η ζωή συνεχίσθηκε αδιάλειπτα
στη Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού, όπως αυτό διαπιστώνεται από τα
νεκροταφεία και τα κτερίσματα των τάφων. Ένα μικρό κενό στην κατοίκηση της
περιοχής παρατηρείται στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, που
προέρχονται κυρίως από τα νεκροταφεία, η περίοδος ακμής του οικισμού ανάγεται
στη γεωμετρική εποχή, μεταξύ του 900 και 700 π.Χ. Κατά τη μυκηναϊκή περίοδο η
Εύβοια ελεγχόταν από το ανάκτορο της Θήβας – [σ.σ.: ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Οι 88 αρχαίες πόλεις της Βοιωτίας”] – και μετά την καταστροφή του φαίνεται
ότι ο οικισμός του Λευκαντίου απέκτησε μεγαλύτερη ανεξαρτησία και τη δυνατότητα
να ελέγχει την τύχη του. Οι κάτοικοι ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με το υπόλοιπο
Αιγαίο και την Ανατολή, όπως αποδεικνύουν τα νέα εικονογραφικά θέματα, που
κοσμούσαν τα αγγεία τους. Ο οικισμός και τα νεκροταφεία έχουν αποδώσει
σημαντικά στοιχεία για τη γεωμετρική περίοδο (1050-700 π.Χ.), που ΔΕΝ ήταν
εποχή ανεπάρκειας και απομόνωσης μετά την καταστροφή του μυκηναϊκού κόσμου. Τα
πλούσια ευρήματα που αποκαλύφθηκαν, και ιδιαίτερα τα χρυσά κοσμήματα και τα
είδη πολυτελείας από την Ανατολή, δείχνουν ότι το Λευκαντί ήταν σημαντικός
οικισμός με ποικίλες εμπορικές επαφές και με πλούσια ανώτερη κοινωνική τάξη. Τα
νεκροταφεία της περιοχής του Λευκαντίου έπαψαν να χρησιμοποιούνται γύρω στο 800
π.Χ., ενώ ο οικισμός στην Ξερόπολη εγκαταλείφθηκε περίπου το 700 π.Χ.
πιθανότατα ως συνέπεια του Ληλαντίου πολέμου.
Η ανασκαφική έρευνα στο
Λευκαντί ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960 υπό την αιγίδα της Βρετανικής
Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα. Οι ανασκαφές στα νεκροταφεία διενεργήθηκαν σε
συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και Βρετανών αρχαιολόγων.
Ο οικισμός, που άκμασε κατά
τους γεωμετρικούς χρόνους στο Λευκαντί, εικάζεται ότι βρίσκεται στον επίπεδο
λόφο της Ξερόπολης, στον οποίο έχουν διαπιστωθεί επάλληλες οικιστικές φάσεις,
από τις οποίες η αρχαιότερη χρονολογείται στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, Εφορεία
Αρχαιοτήτων Ευβοίας, Τ.Κ. 34133, Ξερόπολη (Νομός Εύβοιας), τηλέφωνο: +30 22210
22402, τηλ/πο: +30 22210 22402, email: efaeuv@culture.gr. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.1.2019.
