Του Γιώργου Λεκάκη
Το 26ο από τα 142 σωζόμενα αποσπάσματά του:
Ηράκλειτος Βλύσωνος ο Εφέσιος τάδε έφη:
26.«Άνθρωπος εν ευφρόνηι φάος άπτεται[1] εαυτώ, αποθανών, αποσβεσθείς όψεις, ζων δε άπτεται τεθνεώτος εύδων, αποσβεσθείς όψεις εγρηγορώς άπτεται εύδοντος».
ΠΗΓΗ: Κλήμης «Στρωματείς» (310, 21)
Ο άνθρωπος κατά την ευφρόνη[3] νύκτα ανάβει φως για τον εαυτό του. Όταν πεθάνει σβήνουν τα μάτια του[2]. Όντας εν ζωή, έρχεται σε επαφή με εκείνο το οποίο έχει αποθάνει κατά την διάρκεια του ύπνου. Αφού αποσβεσθούν οι οφθαλμοί του, ευρισκόμενος σε κατάσταση εγρηγόρσεως, έρχεται σε επαφή με εκείνο το όποιο κοιμάται.
Από τα δυσκολότερα αποσπάσματα στην απόδοση.
Στο απόσπασμα επαναλαμβάνεται δις το «αποσβεσθείς όψεις». Γιατί; Ο Ηράκλειτος δεν το συνηθίζει αυτό. Μερικές εκδόσεις απαλείφουν την δεύτερη επανάληψη, άλλες την πρώτη. Άλλες «απαλείφουν το «αποθανών», άλλες το «εύδων». Μερικές θέτουν άνω στιγμή μετά το «ζων δε». Άλλες θεωρούν το «ζων δε» ως να εισάγει την δεύτερη πρόταση.
Σημασία έχει και η χρήση και ερμηνεία του «άπτεσθαι» (< ρ. άπτω). Έχει την σημασία του «ανάπτειν» αλλά και του «έρχομαι σε επαφή».
Ο Ηράκλειτος βάζει σε μια εξίσωση την αντιστροφή της συνήθους σημασίας των τριών εννοιών: Θανάτου – Ζωής – Εγρηγόρσεως. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Ο κοσμος του 3”, ΕΔΩ.
- Κατά την κατάσταση του θανάτου η ψυχή γεμίζει / πληρούται ανέσπερο φως.
- Κατά την κατάσταση της ζωής ο άνθρωπος είναι γεμάτος θάνατο – διότι το υλικό μέρος του σώματός του φθίνει και ανήκει στην νεκρή υλική πραγματικότητα.
- Κατά την κατάσταση της εγρηγόρσεως σκοτεινιάζει / επισκοτίζεται, διότι εισορμά η κατάσταση της πνευματικής υπνώσεως.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΗΡΑΚΛΕΙΤΟ, ΕΔΩ.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ – ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ», έκδ. «Τάλως Φ», 2024, από το κεφάλαιο “Διασωθέντα αποσπάσματα Ηρακλείτου και απόπειρα αποδόσεως και ερμηνείας τους”.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] ἅπτω = στερεώνω, προσαρμόζω, δένω σφιχτά, συνάπτω, συμμετέχω – άπτομαι = συνάπτομαι, προσκολλώμαι, εξαρτώμαι από κάποιον, κρατώ κάποιον, σφίγγω, αγγίζω – ΠΗΓΗ: Ομήρ. Οδ.
[2] αποθάνει (αφού αποσβεσθούν οι όψεις / οφθαλμοί του).
[3] εὐφρόνη (ἡ) = η καλή ώρα [για τον Έλληνα ο θάνατος είναι η καλή ώρα]. (στην γεν. εν. ως επίρρ.) εὐφρόνης = νυκτωρ, κατά την διάρκεια της νυκτός, ευφροσύνη (< ευ + φρην – ΔΙΑΒΑΣΤΕ σχετικό άρθρο του Γ. Λεκάκη, ΕΔΩ) – ΠΗΓΗ: Ησίοδ. Ησύχ.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ, ελπιδα ανελπιστο, Λεκακης εφεσιος εφεσος αποσπασμα νεος δραση Ηρακλειτος Ηρακλειτου διασωθεντα σωζομενο fragmenta fragment αποδοση ερμηνεια λεκακης σωζομενα αποσπασματα Héraclite Heraklit Heraclitus Heráclito Eraclito Διασωθεντα αποσπασματα λεκακης Βλυσωνος Εφεσιος ταδε λεγει αρχαια βιβλια ελληνικη γραμματεια θανατος ψυχη ανεσπερο φως Λεκακης ευφρονη καλη ωρα καλη καληωρα ελληνας ελληνες επιρρημα ευφρονης νυκτωρ, νυκτα ευφροσυνη ευ φρην φρενα Ησιοδος Ησυχιος ανθρωπος εν ευφρονηι φαος απτεται εαυτω, αποθανων αποσβεσθεις οψεις, ζων δε απτεται τεθνεωτος ευδων, αποσβεσθεις οψεις εγρηγορως απτεται ευδοντος Κλημης Στρωματεις νυχτα αναμα εαυτος ματια ζωη επαφη υπνος αποσβεση οφθαλμοι κατασταση εγρηγορσεως, εγρηγορσης, εγρηγορση δυσκολοτερα αποσπασματα αποδοση αποσπασμα επαναληψη οψη ασυνηθιστο εκδοσεις αποθανων ευδων ανω στιγμη ζων χρηση ερμηνεια απτεσθαι απτω αναπτειν ερχομαι σε επαφη εξισωση αντιστροφη συνηθης σημασια τρεις 3 εννοιες Θανατος – ζωη Εγρηγορσις θανατου ψυχη γεμισμα / πληρωση ζωης υλικο μερος σωμα νεκρη υλικη πραγματικοτητα νεκρος σκοτεινιασμα επισκοτιζομαι εισορμω πνευματικη υπνωση πνευμα στερεωνω, προσαρμοζω, δενω σφιχτα συναπτω, συμμετεχω απτομαι συναπτομαι, προσκολλωμαι, εξαρτωμαι κρατω σφιγγω, αγγιζω, Ομηρου Οδυσσεια ομηρος οφθαλμος
