Ιαματικές πηγές Ικαρίας: Από τις πλέον ραδιενεργές του κόσμου! – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Ικαρία είναι φημισμένη για τις ραδιούχες ιαματικές πηγές της. Ανεκτίμητος φυσικός πλούτος. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στις 15 κυριώτερες ιαματικές πηγές του κόσμου και της Ελλάδος φυσικά… Ας μην ξεχνάμε ότι το κύριο βουνό της Ικαρίας, λέγεται Αιθερας…

Οι εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες των λουτροπηγών Ικαρίας ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Πρώτος που τις αναφέρει είναι ο ιστορικός Ηρόδοτος (προηγήθηκε του Ιπποκράτη), περιγράφοντας μάλιστα αρκετές από αυτές τις ιαματικές πηγές.

Γενικώς στο νησί έχουν πιστοποιηθεί 10 ιαματικές πηγές, από τις πλέον ραδιενεργές του κόσμου.

Η θερμοκρασία τους φθάνει έως τους 60^ο C και η ραδιενέργειά τους ποικίλλει, από 230 έως 355 μονάδες Μάχε!

Γνωστές πηγές από την αρχαιότητα, τόσο φημισμένες, που η Ικαρία είχε ιαματικό… τουρισμό ήδη από τον 5^ο αι. π.Χ. Αλλά μόλις από το 1912 και μετά επαναξεκίνησε η οργανωμένη αξιοποίησή τους. Την υψηλή ραδιενέργεια των πηγών της Ικαρίας διαπίστωσε πρώτος ο Μ. Περτέσης (1936 – 1938). Μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτές έδειξε η αμερικανική αποστολή της UΝRA στο νησί.

Στις αρχές τις δεκαετίας του 1950 και η Διεθνής Συνομοσπονδία Αναπήρων, εξέφρασε ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Iκαρία, για εγκαταστάσεις που θα έφερναν στο νησί πολλούς ασθενείς της, αλλά η συμφωνία ναυάγησε. Η πρώτη μελέτη της αξιοποιήσεως των θερμομεταλλικών πηγών της Ικαρίας έγινε το 1962 από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Οι πηγές ανά περιοχή:

ΘΕΡΜΩΝ

Εδώ, όπως μαρτυρά η λέξις, ευρίσκεται το κυριώτερο σύνολο πηγών. Στα Δ. του Αγ. Κήρυκου, αναβλύζουν 5 πηγές (33,5 – 58,7^οC)[1], υψηλής ραδιενέργειας, γνωστές από την αρχαιότητα (έχουν βρεθεί θραύσματα λουτήρων, υδραγωγείο). Φημισμένη αρχαία λουτρόπολη στην περιοχή, για την οποία προσέρχονταν κι απ’ τα παράλια της Μ. Ασίας! Οι αρχαίες Θερμαί ήταν λίγο ανατολικότερα από τα σημερινά Θέρμα. Τον 3^ο αι. π.Χ. μετονομάσθηκαν σε Ασκληπιείς. Οι κάτοικοί λέγονταν Ασκληπιάδες / Ασκληπιείς ή «Ασκληπιείς του Αιγαίου», προς τιμήν του ισόθεου Ασκληπιού, που δείχνει πόση φήμη είχαν, λόγω των υδροθεραπευτηρίων αυτών. Αλλά η πόλις βυθίσθηκε από σεισμό κατά την ρωμαϊκή εποχή (τέλη του 2^ου  – αρχές του 1^ου π.X. αι.) – αλλά και η πτώσις του Ικάρου στο νησί, συμβολίζει ανάλογο φαινόμενο από σώμα εξ ουρανού! Η βύθιση του ασκληπιείου αυτού επέφερε οικονομικό μαρασμό στο νησί! Οι βυθισμένες Θερμαίς λέγονται τώρα Χαλασμένα Θέρμα, αλλά οι πηγές τους ρέουν ακόμη και δεν είναι διόλου… χαλασμένες… Ευρίσκονται στην φύση, δίπλα στην θάλασσα! Το Θερμό και το Χλιό[2] Θερμό είναι οι δυο πιο γνωστές πηγές στα Θέρμα. Απ’ τα βράχια το αχνιστό νερό εκβάλλει στην θάλασσα, αφού βάψει κόκκινο το χώμα. Επίσης μπορεί κανείς να απολαύσει φυσικό ατμόλουτρο (σάουνα) μέσα σε σπηλιά.

Ευεργετικές για:

• αναπνευστικές διαταραχές, αναπνευστικού,
• αγκυλώσεις,
• αρθρίτιδες,
• αρθρώσεων παθήσεις,
• γυναικολογικά,
• δερματικές,
• ενδοκρινών αδένων (διαταραχές),
• μυΐτιδες,
• νευραλγίες,
• νευρικού συστήματος (παθήσεις),
• νευρίτιδες,
• ουρική αρθρίτιδα,
• παραμορφωτικές αρθρίτιδες,
• ρευματισμούς (χρόνιους),
• ρευματοπάθειες,
• σπονδυλοαρθρίτιδες,
• ψωρίαση.

Οι 5 από τις κυριώτερες ιαματικές πηγές των Θερμών:

• του Σπηλαίου,
• του Παμφίλη,
• του Κράτσα,
• της Αρτέμιδος και
• του Απόλλωνος.

Σήμερα λειτουργούν τρία λουτροκαταστήματα στα Θέρμα: Σπηλιά, Απόλλωνας, Κράτσα. Τα δύο διαχειρίζονται από τον Δήμο Ικαρίας, το άλλο από ιδιώτη. Συγκεκριμένα:

Δημοτικά Λουτροκαταστήματα:

Σπηλιά: με περιεκτικότητα ραδίου 10 μονάδες Mache. Προσφέρεται για spa. Βρίσκεται στην παραλία των Θερμών μέσα σε μια φυσική σπηλιά και διαθέτει ατμόλουτρο, σάουνα για 15 άτομα και δυο πισίνες με υδρομασάζ για 6-7 άτομα, η κάθε μία, με χλωριονατριούχο νερό (που ανανεώνεται). Έχει 4 ντουζιέρες γλυκού νερού (και μια επί πλέον ντουζιέρα για άτομα με ειδικές ανάγκες).

Απόλλων: με περιεκτικότητα σε ράδιο 584 Mache. Βρίσκεται στην πλατεία των Θερμών, επάνω από την παραλία. Με 26 μεγάλους λουτήρες (μπανιέρες) από τους οποίους οι δυο καμπίνες φιλοξενούν 2 άτομα (2 μπανιέρες) και δυο άλλοι έχουν την δυνατότητα χρήσης υδρομασάζ, για όσους το επιλέξουν. Υπάρχουν καμπίνες όπου ο λουόμενος μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στο νερό του Σπηλαίου ή του Απόλλωνος. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα μίξης των δύο πηγών. Οι εγκαταστάσεις προσφέρονται και για άτομα με ειδικές ανάγκες.

Κράτσα: με περιεκτικότητα σε ράδιο 484 Mache. Η πηγή και το ιδιωτικό λουτροκατάστημα Κράτσα βρίσκονται στο κέντρο των Θερμών.

ΑΓΙΟΥ ΚΗΡΥΚΟΥ

Οι πηγές της ευρίσκονται στην περιοχή του Αγίου Κήρυκου, επάνω από το Διοικητήριο, στην νότια Ικαρία: Σε απόσταση πολύ κοντά από τα Θέρμα, μπορεί να επισκεφθεί κανείς και άλλες τρεις ιαματικές πηγές, με τις δύο μάλιστα εξ αυτών να είναι υπαίθριες:

Η περιεκτικότητά της σε ράδιο είναι 450 μονάδες Mache. Αναβλύζει από την θάλασσα. Η πηγή που παλιά λεγόταν Μουσταφά από το όνομα ενός γηραιού Τούρκου Διοικητή που ξαναβρήκε την υγειά του στα θαυματουργά νερά της. Λέγεται και Λίτζα, ίσως εκ των λιντζαίων, καταχθονίων πλασμάτων που ζουν, κατά την παράδοσή μας σε υπόγειες σπηλιές και ύδατα.

Η Πηγή Ασκληπιού (35,5 – 55,5^οC), είναι ευεργετική για:

• αγκυλώσεις,
• αρθρίτιδα (παραμορφωτική),
• αρθρώσεων παθήσεις,
• γυναικολογικά,
• νευρικού συστήματος,
• ρευματοπάθειες,
• σπονδυλοαρθρίτιδα.

ΘΕΡΜΩΝ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Δυτικά του Αγ. Κηρύκου στον οικισμό της Λευκάδας, στον παραλιακό δρόμο από Άγιο Κήρυκο προς Ξυλοσύρτη. Δύο αναξιοποίητες ιαματικές πηγές θαυματουργές για δερματικές παθήσεις.

Χλιό: με χλιαρό νερό, με περιεκτικότητα σε ράδιο 32 Mache,

Θερμό: η πιο θερμή πηγή της Ικαρίας, με περιεκτικότητα σε ράδιο 9 Mache. Και οι δύο παραπάνω πηγές καταλήγουν στην θάλασσα. Όποιος θέλει, μπορεί και να κολυμπήσει, συνδυάζοντας το ζεστό με το κρύο θαλάσσιο μπάνιο.

ΞΥΛΟΣΥΡΤΗ

Αναβλύζει ιαματική πηγή, μόλις 10 μ. από την θάλασσα. Οι εντόπιοι την λεν «Αθάνατο νερό» – βλ. επίσης Γ. Λεκάκη “Υδάτων παράδοξα” – δεν χρειάζεται να σας πω γιατί. Το νερό της πηγής αυτής είναι:

• διουρητικό και
• βοηθά στην αποβολή λίθων και άμμου από τα νεφρά και την κύστη.

Εκεί κοντά και η γλυπτή Γριά του Κακοπέρατου. Κατά την τοπική παράδοση, μια μάνα κατέβαινε κάθε μέρα στην παραλία αυτήν, ανυπομονώντας να επιστρέψει στην Ικαρία, ο ξενητεμένος γιος της. Κάποτε πληροφορήθηκε ότι το καράβι, με το οποίο εταξείδευε ναυάγησε και ότι ο γιος της πνίγηκε… Τότε ο Θεός την λυπήθηκε και την… πέτρωσε. Άλλη παράδοση λέει πως η ηλικιωμένη γυναίκα ειρωνεύτηκε τον… Μάρτη κι εκείνος για να την εκδικηθεί την… πάγωσε (πάγος = πέτρα)… Στην δεκαετία του 1950 ο γλύπτης Ν. Ίκαρης, λάξευσε την γυναίκα σε βράχο της παραλίας, αλλά με την μορφή κοπέλλας…

ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Άλλη ιαματική πηγή της Ικαρίας εντοπίζεται στην ΒΑ. ακτή του νησιού, η Πηγή της Αγίας Κυριακής. Θερμοπηγή στον μικρό οικισμό της Αγίας Κυριακής, στην ευρύτερη περιοχή του Φάρου / Φανάρι Ικαρίας. Πολύ κοντά στο αεροδρόμιο. Εύκολη πρόσβαση με χωματόδρομο. Η πηγή της αναβλύζει από την θάλασσα. Πρόχειρες φυσικές γούρνες. Μπορεί να συνδυάσει κανείς ζεστή και κρύα υδροθεραπεία.

Θεραπευτικές Ιδιότητες των Ιαματικών Πηγών της Ικαρίας

Οι ιαματικές πηγές Ικαρίας είναι μεταξύ των πιο ραδιούχων[3] πηγών του κόσμου! Ανήκουν στην κατηγορία των υπέρθερμων ραδιούχων αλιπηγών. Διαφέρουν μεταξύ τους ως προς την ένταση του ραδονίου και την θερμοκρασία.

Την υψηλή ποσότητα ραδονίου των πηγών της Ικαρίας διαπίστωσε πρώτος ο Μ. Περτέσης (1936 – 1938). Η πρώτη μελέτη αξιοποίησης των θερμομεταλλικών πηγών της Ικαρίας έγινε το 1962 από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α. Κ. Μακρή). Σύμφωνα με την μελέτη του Υπουργείου Συντονισμού (1980), παρατηρούνται αλλαγές στην συγκέντρωση του ραδονίου και στην χημική σύσταση των πηγών.

Τα ύδατα των θερμομεταλλικών πηγών Ικαρίας θεωρούνται κατάλληλα για την θεραπεία των παρακάτω παθήσεων:

• αγκυλώσεις, αναπνευστικού συστήματος σιαταραχές
• αρθρίτιδα ουρική.
• γεννητικές παθήσεις, γυναικολογικές παθήσεις.
• γυναικεία προβλήματα σύλληψης
• δερματικές
• ενδοκρινικά (διαταραχές των ενδοκρινών αδένων.)
• καρκίνο,
• ρευματισμοί υπόξεις και χρόνιοι και διάφορες μορφές αρθρίτιδας (ρευματικές αρθρίτιδες).
• νευραλγίες, νευρίτιδες, μυϊτιδες.
• νεφρίτιδες κυκλοφορικού συστήματος (ορισμένες περιπτώσεις ανωμαλιών του)
• παραλύσεις,
• Χότζκιν (ήπιες χημειοθεραπείες εναντίον Χότζκιν), κ.ά.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Οι 755 ως τώρα γνωστές ιαματικες πηγες της Ελλαδος”, 2016. Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.1.2017.

• Θερμα Ικαρίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Περιέχουν υπέρθερμο – Cl-Na-K-Br-CO₂ – μεταλλικό υπερτονικό-ραδιενεργό.

[2] Χλιό = χλιαρό.

[3] Δεν υπάρχει κίνδυνος από την ραδιενέργεια των θερμομεταλλικών πηγών κατά το λούσιμο, γιατί η ραδιενέργεια που έχουν οφείλεται αποκλειστικώς στο ραδόνιο, το οποίο και αποβάλλεται, και όχι σε άλατα ραδίου. Ακόμη ο τρόπος χρήσης των υδάτων μειώνει αισθητά το ποσόν της ραδιενέργειας.

Ιαματικες πηγες Ικαριας πλεον πιο ραδιενεργες του κοσμου Λεκακης Ιαματικη πηγη Ικαρια ραδιενεργεια θεραπεια για Icaria Ikaria ραδιουχες φυσικος πλουτος Ελλαδος ελλαδας ελλαδα βουνο ορος Αιθερας θεραπευτικες ιδιοτητες λουτροπηγη αρχαιοτητα αρχαιος ιστορικος Ηροδοτος Ιπποκρατης ιαματικα λουτρα μπανια ιαματικο λουτρο μπανιο θερμοκρασια μοναδες Μαχε αρχαια ιαματικος τουρισμος 5^ος αιωνας πΧ 20ος 1912 μχ αξιοποιηση υψηλη Περτεσης 1936 – 1938 αμερικανικη αποστολη ουνρα UΝRA νησι αμερικη ηπα επιστολικο δελταριο καρτ ποσταλ 1955 1950 Διεθνης Συνομοσπονδια Αναπηρων, Αναπηρος Αναπηροι επενδυση εγκαταστασεις ασθενεις θερμομεταλλικες 1962 απθ Αριστοτελειο Πανεπιστημιο Θεσσαλονικης Αγιος Κηρυκος θραυσμα λουτηρας υδραγωγειο αρχαια λουτροπολη λουτροπολις Μικρα Ασια αρχαιες αρχαιαι Θερμαι Θερμα 3^ος Ασκληπιεις κατοικοι Ασκληπιαδες Ασκληπιεις του Αιγαιου αιγαιο ισοθεος θεος Ασκληπιος φημη υδροθεραπευτηριο πολη πολις βυθισμενη σεισμος ρωμαικη εποχη 2^ος 1^{ος πτωση} πτωσις Ικαρου ικαρος νησος συμβολισμος φαινομενο σωμα ουρανος βυθιση ασκληπιειο οικονομια βυθισμενες Θερμαις Χαλασμενα Θερμα, χαλασμα φυση, θαλασσα Θερμο Χλιο βραχος αχνιστο νερο εκβολη κοκκινο χωμα φυσικο ατμολουτρο σαουνα σπηλια σπηλαιο θαλασσοσπηλια θαλασσοσπηλαιο αναπνευστικες διαταραχες, αναπνευστικου αναπνευστικο αγκυλωσεις, αγκυλωση αρθριτιδα, αρθρωσεων παθησεις, παθηση γυναικολογικα, δερματικες, δερματικα δερματοπαθεια ενδοκρινεις αδενες διαταραχες μυιτιδα, νευραλγια νευρικου συστυματος  νευρικο συστυμα νευριτιδα, ουρικη  αρθριτιδες, παραμορφωτικη ρευματισμων χρονιων, ρευματισμοι χρονιοι ρευματοπαθεια σπονδυλοαρθριτιδα ψωριαση Σπηλαιου, Παμφιλη, Κρατσα, Αρτεμιδος Απολλωνος Παμφιλης, Κρατσας, θεα Αρτεμις Απολλωνα απολλων απολλωνας λουτροκαταστημα Δημος Ικαριας, Δημοτικα Λουτροκαταστηματα ραδιο σπα spa πισινα υδρομασαζ χλωριονατριουχο νερα ντουζ γλυκο ντουζιερα ατομα με ειδικες αναγκες αμεα λουτηρες μπανιερα μπανιερες μασαζ, Αγιος Κηρυκος Διοικητηριο, υπαιθριες Μουσταφας Τουρκος Διοικητης υγεια θαυματουργα νερα Λιτζα, Λιντζας Λιτζας λιντζαιοι Λιντζα, λιτζαιοι καταχθονιο πλασμα παραδοση υπογεια υδατα Ασκληπιου ευεργετικη αγκυλωσης, αρθριτιδας παραμορφωτικης αρθρωσεων παθησεων γυναικολογικων, νευρικου συστηματος, ρευματοπαθειων σπονδυλοαρθριτιδας ΛΕΥΚΑΔΑΣ οικισμος Λευκαδα Ξυλοσυρτη αναξιοποιητες θαυμα δερμα χλιαρο κολυμπι ζεστο κρυο θαλασσιο Αθανατο νερο διουρητικο αποβολη λιθων αμμου νεφρα κυστη λιθος πετρα νεφρο νεφρος ΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ Αγιας Κυριακης Φαρος Φαναρι αεροδρομιο γουρνα ζεστη κρυα υδροθεραπεια Θεραπευτικη Ιδιοτητα υπερθερμες αλιπηγη ενταση θερμομεταλλικη Υπουργειο Συντονισμου 1980 συγκεντρωση χημικη συσταση αναπνευστικου διαταραχων αρθριτιδας ουρικης γεννητικες γυναικα γυναικεια προβληματα συλληψης συλληψη δερματικων ενδοκρινικων καρκινος καρκινου ρευματισμων υποξεις νευραλγιων νευριτιδων μυιτιδων νεφριτιδων κυκλοφορικο παραλυσης, συνδρομο χοτζκιν ηπια χημειοθεραπεια Χοτσκιν υπερθερμο χλωριο Cl νατριο Na καλιο K βρωμιο Br διοξειδιο ανθρακος CO₂ μεταλλικο υπερτονικο λουσιμο, αλατα γλυπτο Γρια του Κακοπερατου γλυπτη Κακοπερατος παραδοση, πετρωμενη μανα παραλια επιστροφη ξενητεμενος γιος καραβι, ναυαγιο υιος πνιγμος Θεος πετρωση απολιθωση μεταμορφωση ηλικιωμενη ειρωνια μηνας Μαρτης μαρτιος εκδικηση παγος 1950 γλυπτης ικαρης, λαξευση κοπελα κοπελλα