Ο αρχαίος ελληνικός στρατός της Ιμέρας Σικελίας, είχε και μισθοφόρους από Πόντο, βόρεια Ευρώπη, και Καύκασο – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Ιμέρα ήταν μια αρχαία ελληνική αποικία στην ΒΔ. Σικελία, που ιδρύθηκε από Ίωνες και Δωριείς Έλληνες γύρω στο 648 π.Χ. από την ευβοϊκή αποικία Ζάγκλη (μετέπειτα Μεσσήνη) και εξόριστους Συρακουσιους – γι’ αυτό και η χαλκιδική διάλεκτος που ομιλείτο στην Ιμέρα είχε και δωρικά στοιχεία.

• ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΙΜΕΡΑΣ, ΕΔΩ.

Μελετώντας δεδομένα από ολόκληρο το γονιδίωμα 54 ατόμων από την Σικελία του 8^ου – 5^ου αιώνα π.Χ., αποκτούμε γνώσεις σχετικά με την σύνθεση των κλασσικών ελληνικών στρατών και του πληθυσμού μιας ελληνικής αποικίας.

Η παρουσία μισθοφόρων σε ελληνικούς στρατούς που πολεμούσαν στην Μεσόγειο, ήδη από το 480 π.Χ., και με προέλευση από την βόρεια Ευρώπη, τον Πόντο και τον Καύκασο, απουσιάζει από τα ιστορικά κείμενα! Και ως εκ τούτου μέχρι στιγμής υποτιμάται στην αρχαία κλασσική επιστήμη.

Το εμπόριο και ο αποικισμός προκάλεσαν μια άνευ προηγουμένου αύξηση της ανθρώπινης κινητικότητας στην Μεσόγειο την 1^η χιλιετία π.Χ. Ο πόλεμος ήταν ένας άλλος καταλύτης πολιτιστικής επαφής.

Νέα επιστημονική έρευνα παρέχει πληροφορίες για την δημογραφική δυναμική του αρχαίου πολέμου, αναλύοντας το γονιδίωμα από στρατιώτες του 5^ου αιώνος, που πολέμησαν για τον στρατό της ελληνικής σικελικής αποικίας της Ιμέρας, μαζί με εκπροσώπους του άμαχου πληθυσμού, από κοντινούς αυτόχθονες οικισμούς και 96 άτομα, από την ιταλική χερσόνησο και την κυρίως Ελλάδα. Σε αντίθεση με το υπόλοιπο δείγμα, πολλοί στρατιώτες είχαν προγονική καταγωγή από την βόρεια Ευρώπη, την ποντιακή στέπα και τον Καύκασο.

Ενσωματώνοντας γενετικά, αρχαιολογικά, ισοτοπικά και ιστορικά δεδομένα, τα αποτελέσματα αυτά καταδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο που έπαιζαν οι μισθοφόροι στους αρχαίους ελληνικούς στρατούς.

Σχηματικό διάγραμμα του αρχαιολογικού χώρου της Ιμέρας, που υποδεικνύει την θέση των αρχαίων ομαδικών τάφων εντός της δυτικής νεκρόπολης (η ανατολική νεκρόπολη βρίσκεται εκτός της περιοχής του χάρτη).

Δημοσιευμένα αρχαία δεδομένα DNA από τον ελληνικό κόσμο είναι ακόμη ελάχιστα, από ανθρώπους της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (LBA) που έζησαν στο Αιγαίο, οι οποίοι αναφέρονται γενικώς ως «Μυκηναίοι / Αιγαίοι», και αποτελούν τον κύριο πληθυσμό για τους σημερινούς Έλληνες, ανθρώπους που κατοικούν  στην Ελλάδα.

Αλλά και οι κάτοικοι της ελληνικής αποικίας της Φώκαιας, Εμπόριον / νυν Empúries στην Ιβηρία, στην δυτική Μεσόγειο, που ζούσαν τον 5^ο αιώνα π.Χ. έχουν σαφείς γενετικές συνδέσεις με τους ανθρώπους του Αιγαίου της Ύστερης Εποχής Χαλκού – ΠΗΓΗ: Olalde, κ.ά. “The genomic history of the Iberian Peninsula over the past 8000 years”, Science 363, 1230–1234, 2019.

Η νέα διεπιστημονική μελέτη υπογραμμίζει την αξία της ενσωμάτωσης των γενετικών μελετών για την συμπλήρωση της αρχαιολογικής και ιστορικής έρευνας.

ΠΗΓΗ: L. J. Reitsema, κ.ά. «The diverse genetic origins of a Classical period Greek army», 119 (41) e2205272119, https://doi.org/10.1073/pnas.2205272119, PNAS, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.10.2022.

αρχαιος ελληνικος στρατος Ιμερα Σικελιας, μισθοφοροι Ποντος, βορεια Ευρωπη, Καυκασος ναος νικης θεα νικη Ιμερας Σικελια μισθοφορος μισθοφορικος αρχαιοι Ποντιοι, βορεια Ευρωπη, Καυκασιοι αρχαια ελληνικη αποικια, ιδρυση αρχαιοι ιωνες Δωριεις ελληνες 7ος αιωνας 648 πΧ γονιδιωμα ατομα 8^ος – 5^ος συνθεση κλασσικος πληθυσμος πολεμος Μεσογειος, 480 προελευση βορειος απουσια αρχαιο ιστορικο κειμενο κλασσικη αρχαιολογια επιστημη εμποριο αποικισμος ανθρωπινη κινητικοτητα ανθρωπων Μεσογειος θαλασσα 1^η χιλιετια πολιτισμος δημογραφια στρατιωτες σικελικη αυτοχθονες οικισμος ατομα, ιταλικη χερσονησος αρχαια Ελλαδα δειγμα, στρατιωτης προγονικη καταγωγη ποντιακη στεπα στεππα γενετικη ισοτοπα ιστορια DNA ελληνικος κοσμος ανθρωποι υστερη Εποχη Χαλκου LBA Αιγαιο, Μυκηναιοι αιγαιοι σημερινοι κατοικοι Φωκαια φωκαεις Εμποριο Εμποριον Εμπορειο Εμπορειον Empuries Ιβηρiα, δυτικη συνδεση αρχαιολογικη ιστορικη ερευνα αρχαιολογικος χωρος ομαδικος ταφος νεκροπολη νεκροπολις χαρτης Βορειοδυτικη ευβοικη ευβοια Ζαγκλη Μεσσηνη εξοριστοι εξορια Συρακουσιοι Συρακουσες Συρακουσαι χαλκιδικη διαλεκτος χαλκιδα δωρικα στοιχειο δωρικη γλωσσα