Του Γιώργου Λεκάκη
Το 2017, μια αποστολή του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Rzeszow Πολωνίας πραγματοποίησε ανασκαφές σε ένα οχυρό επί λόφου, που έλεγαν ότι ανήκε στον ευρύτερο «σκυθικό πολιτιστικό κύκλο» (την παραλλαγή της στέππας) στο Χοτυνιέτς[1], στην ΝΑ. Πολωνία.
Το οχυρό του λόφου είναι το κεντρικό και σημαντικότερο σημείο ενός μεγάλου οικιστικού συμπλέγματος, που αποτελεί τον πιο απομακρυσμένο βορειοδυτικό θύλακα αυτού του πολιτιστικού κύκλου!
Αλλά σε ένα ανασκαμμένο λατρευτικό χώρο – το λεγόμενο «ζόλνικ» (διαμέτρου 17 – 25 μ.) – έκαναν μια ενδιαφέρουσα ανακάλυψη: Ένα μοναδικό εύρημα: Για πρώτη φορά ένας αρχαίος ελληνικός αμφορέας κρασιού, από τις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. στην Πολωνία! Αυτό αλλάζει την γνώση μας, για την έκταση του εμπορίου των αρχαίων Ελλήνων! Καθώς πρόκειται για το βορειοδυτικότερο εύρημα αυτού του τύπου, μετατοπίζει τα όρια εμφάνισης της αρχαίας ελληνικής κεραμικής κατά τουλάχιστον 250 χλμ.! Στα δε σημερινά πολωνικά σύνορα, είναι το πρώτο αρχαίο ελληνικό αγγείο που ανακαλύφθηκε ποτέ κατά την διάρκεια αρχαιολογικής έρευνας. – σ.σ.: Σας έχω πει κι άλλη φορά, πως η Πολωνία ετυμολογείται από τον θεό Απόλλωνα (> Απολλωνία), του ελληνικού πανθέου και την σχέση του με τους Υπερβόρειους…
Οι επιστήμονες κατάφεραν να τον εξερευνήσουν και να τον ανακατασκευάσουν σχεδόν εξ ολοκλήρου (παραπάνω φωτογραφία). Τα θραύσματα του αμφορέως ήταν διαφόρων μεγεθών, διάσπαρτα στην επιφάνεια, διαστάσεων 1,2 × 0,7 μ. Ο αμφορεύς είναι το μόνο τεχνούργημα αυτού του τύπου, που βρέθηκε στα σημερινά πολωνικά όρια!
Ο αμφορέας υποβλήθηκε σε αρχαιομετρική έρευνα με την χρήση PLM, SEM/EDS, TXRF και ToF SIMS. Ήταν κατασκευασμένος από άργιλο υψηλής περιεκτικότητας σε ασβέστιο, εμπλουτισμένο με χαλαζία και ηφαιστειακά λιθοκλαστικά. Η έλλειψη χρωμίου και νικελίου μεταξύ των ιχνοστοιχείων καθιστά το αγγείο διαφορετικό από τους αμφορείς της Ανατολικής Μεσογείου, που έχουν αναλυθεί μέχρι στιγμής, υποδηλώνοντας ένα συγκεκριμένο εργαστήριο. Η κόκκινη ζωγραφική έγινε με πολύ λεπτές ενώσεις σιδήρου, κυρίως με βάση αργιλοπυριτικά άλατα, εμπλουτισμένες με φώσφορο. Προφανώς, επειδή συνδέεται με την παρουσία Σκυθών Θρακών στην Ανατολική Ευρώπη, ταυτόχρονα επανοριοθετεί (γεωγραφικά) τα όρια της ελληνικής επιρροής.
ΠΗΓΗ: S. Czopek, κ.ά. «The first finding of a Greek amphora in Poland», de gruyter brill, https://doi.org/10.1515/pz-2021-0006, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.6.2021.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Budzisz W. «From the history of the Jarosław village», στο Association of Jarosław Lovers, Yearbook 1967-1968, έτος 7, Jarosław 1968.
- Kunysz A. «Υλικά για τον πρώιμο μεσαιωνικό οικισμό στην περιοχή Jarosław», στο Association of Jarosław Lovers, Yearbook 1967-1968, Έτος 7, Jarosław 1968.
- Mach M. «Εντυπωσιακό οχυρό των Σκυθών στην Υποκαρπαθία. Τα σχολικά βιβλία πρέπει να ξαναγραφτούν», εφημ Gazeta Wyborcza, 12.6.2017.
- Miara P. και P. «Chotyniec», στο Sapienti sat.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Το Chotyniec είναι ένα χωριό στην Πολωνία, στο Βοεβοδάτο Ποντκαρπάτσκιε, στην κομητεία Γιάροσλαβ, του Ράντιμνο, στο νότιο τμήμα του οροπεδίου Τάρνογκροντ, στον 49ο παράλληλο [49°57′Β 23°1′Α].
Η πρώτη γραπτή αναφορά του Χοτίνιετς χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Αλλά κάποια μορφή οικισμού πιθανότατα υπήρχε ενωρίτερα. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, υπήρχε ένας οικισμός που ονομαζόταν Czo. Κοντά στο χωριό υπάρχει ένας αμμώδης λόφος (ύψους 208 μ.) που ονομάζεται Χοροδισκος / Horodysko!!! Αυτό μπορεί να είναι παραφρασμένη η αρχαία ελληνική λέξη για κάθε ιερό τόπο, Χοροστάσι ή Όριον (αρχ ελλ. HOROS). Σε αυτόν υπάρχουν διατηρημένα ερείπια οβάλ σχήματος, διαστάσεων περίπου 750 × 580 μ., άγνωστης προέλευσης! Πιθανόν τείχη. Η έρευνα, που διεξάγεται από το 2016.
Ανάμεσα στις εκκλησίες του χωριού, υπάρχει και μια ελληνοκαθολική (ανήκει στην Αρχιεπισκοπή του Πζέμυσλ Βαρσοβίας) και με μια ξύλινη ορθόδοξη εκκλησία της Αγίας Γέννησης της Θεοτόκου, κτισμένη το 1613! Κατά τα έτη 1850 – 1851, είχε περίπου 1.200 κατοίκους, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν Έλληνες Καθολικοί!
Αλλά το χωριό είναι διάσημο για την ξύλινη εκκλησία της Γεννήσεως της Θεοτόκου (η οποία συμπεριελήφθη στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, μαζί με άλλες ξύλινες εκκλησίες σε Πολωνία και Ουκρανία, το 2013).
ΑΝΑΤΡΟΠΗ αρχαιοι ελληνες αρχαιο εμποριο κρασιου αρχαια Πολωνια αρχαιος ελληνικος αμφορεας, 2.700 χρονων Λεκακης ελλαδα εμποροι κρασι αμφορευς, χρονια πριν 2017, αρχαιολογια Rzeszów Poland Ρζεσζοφ ανασκαφες οχυρο λοφος σκυθικος πολιτιστικος κυκλος παραλλαγη στεππα στεπα Χοτυνιετς οικιστικο συμπλεγμα πολιτισμος ανασκαφη λατρευτικος αρχαιολογικος χωρος ζολνικ μοναδικο ευρημα πρωτη φορα ελληνικος κρασι 7ος 6ος 5ος αιωνας πΧ ελληνικη κεραμικη πολωνικο ελληνικο αγγειο ανακατασκευη θραυσμα αμφορεις μονο τεχνουργημα αρχαιομετρια αργιλος πηλος υψηλη περιεκτικοτητα ασβεστιο, χαλαζιας ηφαιστειακα λιθοκλαστικα ηφαιστειο πετρωματα χρωμιο νικελιο ιχνοστοιχεια αγγειο Ανατολικη Μεσογειος θαλασσα εργαστηριο κοκκινη ζωγραφικη λεπτη ενωση σιδηρου, σιδηρος αργιλοπυριτικα αλατα, φωσφορο Σκυθες Θρακες Σκυθια Θρακη Ευρωπη, ελληνικη επιρροη πρωιμος μεσαιωνικος περιοχη γιαροσλαβ Jaroslaw Υποκαρπαθια σχολικα βιβλια πρεπει να ξαναγραφτουν Chotyniec χωριο Βοεβοδας Βοεβοδατο Ποντκαρπατσκιε, κομητεια Ραντιμνο, οροπεδιο Ταρνογκροντ, 49ος παραλληλος ξυλινη εκκλησια ιν Γεννησεως γεννησης Θεοτοκου θεοτοκος Καταλογος Παγκοσμιας Κληρονομιας ουνεσκο UNESCO, ξυλινες εκκλησιες Ουκρανια, 2013 Χοτινιετς 15ος μχ οικισμος παρσδοση, κζο Czó αμμωδης Χοροδισκος Χοροδισκο Χοροδυσκο Horodysko παραφραση ελληνικη λεξη ιερος τοπος, Χοροστασι οριον οριο HOROS ερειπια οβαλ σχημα αγνωστη προελευση αγνωστης προελευσης τειχη 2016, μνημειο πολιτισμος οικισμοι ελληνοκαθολικη καθολικη Αρχιεπισκοπη Πζεμυσλ Πζεμισλ Βαρσοβια ορθοδοξη ιερος ναος Αγιας Γεννησης Αγια Γεννηση 17ος 1613 19ος 1850 – 1851, κατοικοι ελληνες Καθολικοι
