«ΠΑΜΠΟΝΤΙΑΚΟΝ ΠΑΝΟΫΡ 2025 τη Θωμά‘ς σα Σούρμενα» στα «μονοπάτια» των παραδοσιακών δρώμενων και τελετουργιών
Η Ένωση Ποντίων Σουρμένων, διατηρώντας την πολιτιστική κληρονομιά, ως βασικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας των Ποντίων, διοργανώνει και φέτος, αμέσως μετά το Πάσχα, από τις 23 Απριλίου έως τις 27 Απριλίου, το «ΠΑΜΠΟΝΤΙΑΚΟΝ ΠΑΝΟΫΡ 2025 τη Θωμά‘ς σα Σούρμενα», που κορυφώνονται την Κυριακή του Θωμά με την τέλεση του Ταφικού Εθίμου στο Κοιμητήριο των Σουρμένων.
Τα «μονοπάτια» των παραδοσιακών δρώμενων και τελετουργιών, είναι συνδεδεμένα με τον κύκλο της ζωής και των εποχών καθώς και την μουσική και χορευτική ελληνική και ποντιακή παράδοση. Το πενθήμερο «ΠΑΜΠΟΝΤΙΑΚΟΝ ΠΑΝΟΫΡ τη Θωμά‘ς σα Σούρμενα», είναι πλέον θεσμός χάρι στην ΕΝΩΣΗ ΠΟΝΤΙΩΝ ΣΟΥΡΜΕΝΩΝ.
Παρασκευή και ώρα 20:00, θα παρουσιαστούν παραδοσιακοί χοροί από την Ελλάδα στην κεντρική πλατεία Σουρμένων. Θα ακολουθήσει παραδοσιακό γλέντι.
Σάββατο στις 6:30 μ.μ., θα τελεστεί Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Επίσης, θα τεθούν για προσκύνηση τα ιερά λείψανα του Αγίου Ευγενίου, πολιούχου Τραπεζούντος και του Αγίου Γεωργίου του Καρσλίδη. Το βράδυ στην πλατεία, θα χορέψουν τα συγκροτήματα. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει παραδοσιακό ποντιακό γλέντι μέχρι πρωίας, με κεμεντζέ, ταούλ’, τουλούμ’, γαβάλ…κρασί και χαμψία!
Την Κυριακή του Θωμά το πρωί, μετά την Πανηγυρική Θεία Λειτουργία, στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, θα ακολουθήσει Λιτανευτική Πομπή προς το Κοιμητήριο Σουρμένων, όπου θα τελεστεί το Ταφικό Έθιμο, αποκορύφωμα του πενθημέρου. Το βράδυ στην κεντρική πλατεία θα χορέψουν ποντιακά συγκροτήματα. Θα ακολουθήσει παραδοσιακό ποντιακό γλέντι μέχρι πρωίας με κεμεντζέ, ταούλ’, τουλούμ’, γαβάλ.
Οι εκδηλώσεις στα Σούρμενα είναι στην συνείδηση των Ποντίων, και όχι μόνον, μεγάλος θεσμός αντίστασης στην τάση για αποσύνθεση της κοινωνίας μας και των πολιτιστικών μας αξιών.
- Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλούν περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό από τον ιστότοπο της Ένωσης, www.sourmena.gr.
Το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοινώνει την εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, επτά νέων στοιχείων, εφαρμόζοντας, ήδη από το 2006, την σύμβαση για την Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς[1].
Η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή κατά την συνεδρίαση της, στις 18.12.2024, έκρινε θετικά την εισήγηση για την εγγραφή επτά στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, την οποία και έκανε δεκτή η Υπουργός Πολιτισμού. Ανάμεσα στα στοιχεία που εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είναι και το
Ταφικό έθιμο των Ποντίων, στα Σούρμενα Αττικής
Το Ταφικό Έθιμο ξεκινά με την τέλεση της Πανηγυρικής Κυριακάτικης Θείας Λειτουργίας την Κυριακή του Θωμά, στον Ιερό Ναό Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στα Σούρμενα[2]. Αμέσως μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, τα μέλη της κάθε οικογένειας μεταβαίνουν στο κοιμητήριο, όπου κάθε οικογένεια τελεί τρισάγιο στον οικογενειακό τάφο, ενώ παράλληλα προσφέρονται στους παρευρισκόμενους συμβολικά κεράσματα (λαμπριάτικα / πασχαλινά αυγά και τσουρέκια). Αυτό το σημείο αποτελεί και τον πυρήνα του εθίμου, καθώς η παρουσία των μελών όλων των οικογενειών και η προσφορά των λαμπριάτικων εδεσμάτων σε έναν χώρο, όπου αισθάνονται να συνυπάρχουν με τα κεκοιμημένα προσφιλή τους πρόσωπα, δημιουργεί το αναστάσιμο κλίμα που κυριαρχεί στον χώρο του κοιμητηρίου. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης «Ταματα και αναθηματα».
Στο πλαίσιο της εφαρμογής της Σύμβασης της UNESCO, η χώρα μας δημιούργησε και εμπλουτίζει συστηματικά το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στο οποίο κοινότητες φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν την δυνατότητα να αναδείξουν τα στοιχεία που οι ίδιες θεωρούν σημαντικά, για την ταυτότητά τους.
Η Υπουργος Πολιτισμού Λ. Μενδώνη, με την αποδοχή της εισήγησης της Επιτροπής, για την εγγραφή των επτά νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο, δήλωσε: «Η εγγραφή επτά νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποτελεί μια σημαντική προσθήκη στο πολιτιστικό αποτύπωμα της χώρας μας. Κάθε στοιχείο που καταγράφεται δεν είναι απλώς ένα κομμάτι της παράδοσής μας, αλλά μια ζωντανή έκφραση της ταυτότητας, της δημιουργικότητας και της συλλογικής μνήμης των κοινοτήτων μας. Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά είναι η ψυχή του πολιτισμού μας. Είναι τα τραγούδια, οι χοροί, τα έθιμα, οι τεχνικές και οι γνώσεις που περνούν από γενιά σε γενιά, χτίζοντας γέφυρες ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Γι’ αυτό και η διαφύλαξη και ανάδειξή τους αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο Πολιτισμού. Η καταγραφή των επτά νέων στοιχείων είναι το αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας επιστημονικών φορέων, τοπικών κοινοτήτων και πολιτιστικών συλλόγων, που εργάζονται, με αγάπη και γνώση, για τη διατήρηση της άυλης κληρονομιάς μας. Ωστόσο, η εγγραφή αυτή δεν είναι το τέλος της πορείας αλλά η αρχή μιας νέας πορείας για την προστασία, ανάδειξη και μετάδοση της ζωντανής κληρονομιάς μας, στις επόμενες γενιές».
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.2.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Τα Δελτία για τα επτά στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που υποβλήθηκαν το 2022, έτυχαν συστηματικής επεξεργασίας από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) με την συνεργασία των κοινοτήτων των φορέων, αποσκοπώντας στην διαφύλαξη των παραδόσεων και την μετάδοσή τους στις νεότερες γενεές. Η ετήσια διαδικασία εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας ξεκινάει κάθε Ιανουάριο, με την δημόσια πρόσκληση που απευθύνει η ΔΙΝΕΠΟΚ.
[2] Από τα Σούρμενα, σήμερα μια μικρή πόλη του Πόντου, στον 40ό παράλληλο [40°54′46″N 40°6′49″E]. αλλά πρωτεύουσα των ελληνοφώνων της ανατολικής Τραπεζούντος. Από τις 34 περιοχές των Σουρμένων, οι 29 είναι ελληνόφωνες. Από τα 19 χωριά τα 5 είναι αμιγώς ελληνόφωνα. Οι περιοχές Σουρμένων, Τόνυας, Ματσούκας και Όφις είναι οι πιο πυκνοκατοικημένες ελληνόφωνες περιοχές στην επαρχία Τραπεζούντος. Οι Ρωμαίοι έλεγαν την πόλη Ισσιπόρτο. – ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”.
ταφικο εθιμο των Ποντιων, Σουρμενα Αττικης ποντου λαμπριατικα κερασματα, αυλη Πολιτιστικη Κληρονομια Ελλαδος ελλαδας ταφικα εθιμα Ποντιοι, Σουρμαινα Αττικη ποντος λαμπριατικο κερασμα λαμπρη πασχα Πανηγυρι Πανηγυρια Πανηγυρικη Κυριακατικη Θεια Λειτουργια Κυριακη του Θωμα, θωμας Ιερο Ναος Μεταμορφωσης του Σωτηρος οικογενεια κοιμητηριο, τρισαγιο οικογενειακος ταφοι, συμβολικα πασχαλινα αυγα τσουρεκια μελος οικογενειες προσφορα λαμπριατικο εδεσμα συνυπαρξη κεκοιμημενοι πεθαμενοι νεκροι προσφιλη προσωπα, ανασταση νεκροταφειο ΠΑΜΠΟΝΤΙΑΚΟΝ ΠΑΝΟΥΡ τη Θωμα‘ς σα Σουρμαινα παραδοσιακο δρωμενο τελετουργια ενωση Ποντιων Σουρμενων, πολιτιστικη κληρονομια, εθνικη ταυτοτητα Ποντιων, Πασχα, λαμπρη ΠΑΜΠΟΝΤΙΑΚΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ τελεση Ταφικο Εθιμο Κοιμητηριο παραδοση κυκλος ζωης εποχων μουσικη χορευτικη ελληνικη ποντιακη παραδοσεις πενθημερο παραδοσιακοι χοροι Ελλαδα παραδοσιακο γλεντι Μεγας Πανηγυρικος Εσπερινος Ιερος Ναος ΙΝ Μεταμορφωσεως Σωτηρος προσκυνηση ιερα λειψανα αγιος Ευγενιος, πολιουχος Τραπεζουντος Αγιου Γεωργιου γεωργιος ευγενιος Καρσλιδης χορος συγκροτημα κεμεντζες, ταουλ’, τουλουμ’, γαβαλ κρασι χαμψια νταουλ τουλουμι, χαμψι νταουλι λυρα Μεταμορφωση του Σωτηρα Λιτανευτικη Πομπη συνειδηση θεσμος αντιστασης αντισταση αποσυνθεση κοινωνια πολιτιστικες αξιες
