O οικισμός Ζάραξ (> Ζάρακας) Λακωνίας στο ομώνυμο όρος – στον 36ο παράλληλο [36°47′13″N 23°05′17″E] – με κατοίκηση από την προϊστορία, επήρε το όνομά του από τον Ζάρηκα / Ζάρακα, υιό του βασιλέως της Καρύστου Ευβοίας, Πετραίου. Την πόλη διεκδικούσαν η αρχαία Σπάρτη και το Άργος. Οριστικώς στην Σπάρτη πέρασε μετά την Μάχη της Θυρέας (546 π.Χ.). Αλλά η πόλις εγκατελείφθη μετά από τον ισχυρό σεισμό το 365 μ.Χ.
Ο Παυσανίας βρίσκει ότι το σημαντικότερο κτήριο της περιοχής ήταν ο ναός του Απόλλωνος κιθαρωδού. Εξ αιτίας αυτού, το τοπωνύμιο άλλαξε στο παραπλήσιον Ιέραξ, μιας και το γεράκι ήταν ιερόπτηνο του θεού – και νυν Γέρακας. Αλλά ο αρχαίος ναός δεν έχει ακόμη εντοπιστεί. Μάλλον ήταν στην ακρόπολη, όπου έχουν βρεθεί τα λείψανα τρίκλιτης βασιλικής.
Στον δρόμο από τον μυχό της Λιμνοθάλασσας του Λιμένα Ιέρακος προς τον Ιέρακα, μετά από περίπου 2,2, χλμ., λίγο πριν φτάσουμε σε αυτόν, συναντούμε αριστερά μας έξοδο προς το χωριό Άγιος Ιωάννης[1] (είναι η παράκαμψη του Ιέρακος). Αμέσως αριστερά, χωματόδρομος οδηγεί στον περίφημο Ραμπατζή ή αλλιώς «Καιάδα του Γέρακα» – καμμιά σχέση με τον λεγόμενο Καιάδα της Τρύπης Ταϋγέτου Λακωνίας.
Από το ξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής (στην είσοδο του χωριού Ιέρακος – παραπάνω φωτογραφία) απέχει 200 μ. και από τον Ιέρακα απέχει 500 μ.
Πρόκειται για μια τρύπα – φυσική πηγή(;) μεγάλου βάθους – επί της ουσίας αγνώστου βάθους! – Επίσης στον 36ο παράλληλο [36.79998831378491, 23.05849288339287].
Λένε πως επήρε το όνομά του από κάποιον ονόματι Αραμπατζή.
Οι παλιοί, μας είπαν, ότι κάποτε την χρησιμοποιούσαν σαν χωματερή!!!
Κάποιοι λένε ότι συνδέεται υπογείως με το Λιμάνι Ιέρακος!
Προσπάθησαν πολλάκις να μετρήσουν το βάθος της, με σκοινιά, αλλά πάντα το διαθέσιμο σκοινί τους τελείωνε και πάτο δεν εύρισκαν…
Δεν είναι η μόνο πηγή – τρύπα αγνώστου βάθους στην Ελλάδα. Ο ίδιος θρύλος λέγεται και για την Λίμνη Αγίου Νικολάου, στον Άγιο Νικόλαο Λασυθίου Κρήτης… Ο Ν. Πολίτης στις «Παραδόσεις του ελληνικού λαού» περιγράφει πολλές τέτοιες…
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Συγχρονης Ελλάδος περιήγησις». Γ. Λεκάκης «Λακώνων Γη». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.7.2018.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Παυσανίας «Λακωνικά»:[21.7] ἀριθμὸς δὲ τῶν Ἐλευθερολακώνων ὀκτὼ πόλεις καὶ δέκα εἰσί, πρώτη μὲν καταβᾶσιν ἐξ Αἰγιῶν ἐπὶ θάλασσαν Γύθιον, μετὰ δὲ αὐτὴν Τευθρώνη τε καὶ Λᾶς καὶ Πύῤῥιχος, ἐπὶ Ταινάρῳ δὲ Καινήπολις Οἴτυλός τε καὶ Λεῦκτρα καὶ Θαλάμαι, πρὸς δὲ Ἀλαγονία τε καὶ Γερηνία: τὰ δὲ ἐπέκεινα Γυθίου πρὸς θαλάσσῃ Ἀσωπὸς Ἀκριαὶ Βοιαὶ Ζάραξ Ἐπίδαυρος ἡ Λιμηρὰ Βρασιαὶ Γερόνθραι Μαριός. αὗται μὲν οὖν εἰσιν αἱ λοιπαὶ τῶν Ἐλευθερολακώνων ἀπὸ τεσσάρων ποτὲ καὶ εἴκοσι πόλεων: τὰς δὲ ἄλλας, ἐφ’ ἃς ἂν καὶ αὐτὰς ὁ λόγος ἐπέλθῃ δή μοι, συντελούσας ἴστω τις ἐς Σπάρτην καὶ οὐχ ὁμοίως τοῖς προλεχθεῖσιν αὐτονόμους
[24.1] Ἐπιδαύρου δὲ σταδίους ἑκατὸν ἀπέχει Ζάραξ, ἄλλως μὲν εὐλίμενον χωρίον, τῶν δὲ Ἐλευθερολακώνων μάλιστα τοῦτο ἐκτετρύχωται, ἐπεὶ καὶ Κλεώνυμος ὁ Κλεομένους τοῦ Ἀγησιπόλιδος μόνον τοῦτο τῶν Λακωνικῶν πολισμάτων ἐποίησεν ἀνάστατον: καί μοι τὰ ἐς τὸν Κλεώνυμον ἑτέρωθί ἐστιν εἰρημένα. ἐν Ζάρακι δὲ ἄλλο μὲν οὐδέν, πρὸς δὲ τοῦ λιμένος τῷ πέρατι Ἀπόλλωνος ναός ἐστι καὶ ἄγαλμα κιθάραν ἔχον.[24.2] προελθόντι δὲ ἀπὸ Ζάρακος παρὰ τὴν θάλασσαν ἑκατόν που στάδια καὶ ἐπιστρέψαντι αὐτόθεν ἐς μεσόγαιαν καὶ ἐπαναβάντι σταδίους ὡς δέκα, Κυφάντων [νυν χωριό Κυπαρίσσι] καλουμένων ἐρείπιά ἐστιν, ἐν δὲ αὐτοῖς σπήλαιον ἱερὸν Ἀσκληπιοῦ, λίθου δὲ τὸ ἄγαλμα. ἔστι δὲ καὶ ὕδατος ψυχροῦ κρουνὸς ἐκβάλλων ἐκ πέτρας: Ἀταλάντην θηρεύουσαν ἐνταῦθά φασιν, ὡς ἠνιᾶτο ὑπὸ δίψης, παῖσαι τῇ λόγχῃ τὴν πέτραν καὶ οὕτω ῥυῆναι τὸ ὕδωρ.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Ο Άγιος Ιωάννης Ζάρακα ευρίσκεται στις ΝΑ. υπώρειες της κορυφής Κουλοχέρα (η οποία έχει ύψος 1.125 μ.), μεταξύ των οικισμών Ρειχέα / Μπελεσαίικα – Ιέρακας.
Μετά από τον Άγ. Ιωάννη, πάρτε για αρκετά χιλιόμετρα τον τσιμεντένιο στενό δρόμο, προς ΙΜ Ευαγγελιστρίας – στην ουσία είναι τρεις εκκλησίες σε μία και ασκηταριό. Πρόκειται για ένα κτηριακό σύνολο τουλάχιστον 200 χρόνων, που διαθέτει την εικόνα της Παναγίας «Το Ρόδον το Αμάραντο». Ο όσιος κτήτορας της μονής, Γέροντας Κυριακός, φημισμένος προορατικός, ειδοποίησε ότι «ο Θεός αύριο θα μας στείλει ένα δώρο από την θάλασσα»! Πράγματι, την επομένη ημέρα, στην παραλία Καμίνι, έφτασε μία εικόνα, «λουσμένη σε υπερκόσμιο φως», η οποία εταξείδευε όρθια επάνω στο κύμα! Την παρέλαβαν με κατάνυξη και ο γέρων την απέθεσε στο δεξιό κλίτος του Ναού της Ευαγγελίστριας… Κατά τ’ άλλα, απ’ εδώ η θέα στο απέραντο γαλάζιο του Μυρτώου, είναι πανέμορφη…
τρυπα αγνωστου βαθους Ραμπατζη Λακωνιας Λεκακης αγνωστο βαθος Ραμπατζης Λακωνια σπηλαιο σπηλαιοβαραθρο χωρις πατο τρυπες Ζαραξ Ζαρακας 36ος παραλληλος αρχαια κατοικηση προιστορια, Ζαρηκας / Ζαρηξ βασιλευς αρχαιος βασιλιας Καρυστος Ευβοια Πετραιος πολη διεκδικηση αρχαια Σπαρτη αρχαιο αργος Μαχη της Θυρεας θυρεα 6ος αιωνας 546 πΧ πολις εγκατελειψη ισχυρος σεισμος 4ος 365 μΧ Παυσανιας κτηριο περιοχη ναος Απολλωνας απολλων κιθαρωδος τοπωνυμιο αλλαγη Ιεραξ, ιερακι γερακι ιεροπτηνο θεος Γερακας ακροπολη, λειψανα τρικλιτη βασιλικη μυχος Λιμνοθαλασσα Λιμενας λιμην Ιερακος επινειο επινειον ierax zarax χωριο αγιος Ιωαννης χωματοδρομος Καιαδας του Γερακα Τρυπη ορος ταυγετος ξωκκλησι Αγια Παρασκευη φυσικη πηγη μεγαλου μεγαλο αραμπατζης χωματερη υπογεια συνδεση πατος θρυλος Λιμνη Αγιου Νικολαου, αγιος Νικολαος Λασυθιου Κρητης Λασυθι Κρητη λασιθι Πολιτης Παραδοσεις του ελληνικου λαου Λακωνικα κορυφη Κουλοχερα οικισμος Ρειχεα / Μπελεσαιικα Μπελεσεικα τσιμεντενιο στενος δρομος, ΙΜ Ευαγγελιστριας ιεα μονη Ευαγγελιστρια εκκλησια ασκηταριο κτηριακο συνολο εικονα Παναγια Το Ροδον το Αμαραντον οσιος κτητορας Γεροντας Κυριακος, προορατικος, δωρο θαλασσα παραλια Καμινι, λουσμενη υπερκοσμιο φως γερων δεξιο κλιτος απεραντο γαλαζιο Μυρτωο πελαγος ελευθερολακωνων πολεις Αιγιαι επι θαλασσαν Γυθιον, Τευθρωνη Λας Πυρριχος, Ταιναρο Καινηπολις Καινηπολη Οιτυλος Οιτυλο Οιτυλον Λευκτρα Θαλαμαι, θαλαμες Αλαγονια Γερηνια Γυθειο ασωπος Ακριαι ακριες Βοιαι βοιες επιδαυρος Λιμηρα Βρασιαι βασσιες Γερονθραι Γερονθρες Μαριος ελευθερολακωνες ευλιμενο Κλεωνυμος Κλεομενης Αγησιπολις λακωνικο πολισμα αναστατο Ζαρακι αγαλμα κιθαρα Κυφαντα ερειπια σπηλαιον σπηλαιο ιερο Ἀσκληπιου ασκληπιος λιθος λιθινο υδωρ νερο ψυχρο κρουνος πετρα Αταλαντη θηρα διψα, λογχη Κυπαρισσι
