Του Γιώργου Λεκάκη
οχτώ (το, οι / αι, τα) < ὀκτώ, βοιωτ. ὀκτό, ηρακλεωτικά hοκτώ, ηλειακά ὀπτώ.
> ιρλδ. ocht, λιθουαν. ostuoni, γοτθ. ahtau, λατ. octo, αρχ. ινδ. asta, astau, αβεστ. asta, κλπ.
άκλιτο απόλυτο αριθμητικό (η΄), το οποίο εκφράζει την έννοια της ποσότητος.– 8 ο πρώτος κύβος (23)
- 8 οι πάντων κρατούντες Θεοί, κατά
τους ορφικούς. Διαβάζουμε στους ορφικούς όρκους: «Ναι, μα τους γεννήτορες των
αιωνίως όντων αθανάτων το πυρ και το ύδωρ και την γαίαν και τον ουρανόν και την
σελήνην(*) και τον Ήλιον και τον μέγα Φάνη και την μέλαιναν νύκτα». - Ογδοάδα / οκτάδα, οι οκτώ θεοί της Ερμοπολίτικης[*] κοσμογονίας.
- 8 οι φύλακες – P XIII 788 P XXI 19.
- 8 οι κύριοι δίφθογγοι στην καθαρεύουσα: αι, ει, οι, υι, αυ, ευ, ηυ, ου
- με βάση το 8 (που αποτυπώνεται με 7 γραμμές) σχηματίζονται όλοι οι αριθμοί στα κομπιουτεράκια.
- 8 είναι οι γνωστοί σήμερα δορυφόροι του πλανήτη Ποσειδώνα: Τρίτων, Νηρηίδα, Πρωτέας, Λάρισα, Δέσποινα, Γαλάτεια, Θάλασσα, Ναϊάς. [Οι τελευταίοι 6
δορυφόροι ανακαλύφτηκαν από το διαστημόπλοιο Βόγιατζερ 2 το καλοκαίρι του 1989]. - Το 8 (ως άπειρο) σχηματίζεται γύρω από τα μάτια και τα στήθη του ανθρώπου και των ζώων.
Η οκτάς (8) είναι ο πρώτος και μόνος κύβος εντός της δεκάδας (23) και κατά άρτιο τρόπο άρτιος[1] επειδή ο 4 φαίνεται ότι συγκρατεί τις ιδιότητες του περισσαρτίου[2] και του αρτίου κατά άρτιο τρόπο, δηλαδή μέχρι της μονάδας δέχεται αυτός μόνον (εντός της πρώτης δεκάδας) δια του 2 διαιρούμενος διαιρείται (8 : 2 = 4, 4 : 2 = 2 και 2 : 2 = 1) ο εαυτός του και τα μέρη του.
Και κατά λίαν εντυπωσιακό τρόπο και κατά παράλληλο ο 8 είναι προσαρμοσμένος σε ολες τις προσαρμογές, δηλαδή την μεν προσαρμογή από δύο αριθμούς, οι οποίοι μήτε γεννούν άλλους, ούτε
από άλλους γεννώνται, οι μόνοι εντός της δεκάδας (λέγω δηλαδή την εκ του 1 και
7 προσαρμογή) την δε εκ των δύο αρτιοπερίττων
εντός της δεκάδας (του 6 και 10) την προσαρμογή (δηλαδή 6 : 2 = 3 και 10 : 2 = 5) ευρίσκουμε εν «ενεργεία», δηλαδή δημιουργική, διότι είναι αρχική, στοιχειώδης, για την πρόσθεση αυτών στην γένεση κύβου, ήτοι 2 + 3 = 5 και εκ του 23 = 8 ο πρώτος κύβος εντός της δεκάδας· την προσαρμογή του 10 εκ του 3 και 5 την ευρίσκουμε ως προς τον πρώτο (τον 3) κατ’ ισχύν (δυνάμει) σε
32 = 9, την δε προς τον 5 «ενεργεία» ως προς το αποτέλεσμα 5 x 2 =10, την προσαρμογή έπειτα του 10 εκ του 2 και 6 την ευρίσκουμε εκ των δύο
περιττών πρώτων (1 και 3), δηλαδή του μεν προ αυτού (2) του ενός προκύπτοντος χωρίς πρόσθεση (στοιχειώδες, αυτοτελές το 1), του δε μετ’ αυτόν (τον 2) δηλαδή του 3, ευρίσκουμε την σχέση προσαρμογής εκ των ευρισκομένων μετά απ’ αυτόν
δηλαδή 3 + 2 = 5, 5 + 2 = 7, 7 + 2 = 9, 9 + 2 = 11, του 4 έπειτα την προσαρμογή προς τον 10 ύστερα από εκείνον εκ 4 συνεχών αριθμών ήτοι: 13, 15, 17, 19 παρατηρούμε ότι εκ των αντιθέτων 2 πρωτίστων αριθμών (1 και 2) προκύπτουν και οι άγονοι (περιττοί) και οι γεννητοί (άρτιοι και πολλαπλάσια), ο έχων δε και τα δύο προσόντα (ο 2) εκ του οποίου προκύπτει ο τέλειος 8 (ως κύβος τού 2), εξ άλλου και ο 4 αναδείχθηκε καθορίζων αρμονικές σχέσεις και ως αποτελών το μεθόριο και εντός μεν του εαυτού του, φέρει συμφωνία (αρμονία) μετ’ αυτόν, όμως παρατηρούνται ασύμφωνοι (πλην του 8) αριθμοί, πλήρεις όμως μέλους και αρμονίας (στην μουσική).
Ωνόμαζαν επίσης τον αριθμό 8 (την οκτάδα) Καδμεία. Τούτο υπονοεί ότι έλαβε το όνομα αυτό από την σύζυγο του Κάδμου, Αρμονία, όπως οι συγγραφείς αναφέρουν.
Γι’ αυτόν τον λόγο εκαλείτο και παναρμόνιος ο 8 για αυτήν την υπερφυσική προσαρμογή, ή διότι κατά ίσον τρόπον ίση[3] έξ ίσου η ογδοάς προ όλων των άλλων αριθμών προσαρμοσθείσα αύξήθηκε (και προήχθη σε κύβο) και βρήκε γένεση δικαιοτάτη.
Δύναται να βρει ο καθείς ολοφάνερα σημεία του 8 και στα του ουρανού, διότι και 8 οι σφαίρες των αστέρων και 8, κατά τους αστρονόμους, είναι οι λαμβανόμενοι αναγκαιότατοι και επιστημονικότατοι κύκλοι:
– 4 μεν οι μέγιστοι κύκλοι, οι οποίοι εφάπτονται μεταξύ τους, σε κάποιο σημείο διχοτομούμενοι, σε άλλο δε κατ’ άλλον τρόπο. Οι κύκλοι αυτοί είναι ο Ισημερινός, ο Ζωδιακός, ο Ορίζων και ο δια
των πόλων διερχόμενος, τον οποίο μερικοί ονομάζουν Μεσημβρινό, άλλοι όμως λέγουν ότι είναι κόλουρος. Υπάρχουν όμως και οι μικρότεροι κύκλοι, οι οποίοι δεν εφάπτονται καθ’ όλου μεταξύ τους, ήτοι ο Αρκτικός, ο Ανταρκτικός, ο Θερινός
και ο Χειμερινός[4].
Και άλλα παρόμοια αναφέρονται στην Γη.
Ακόμη και όροι έχουν δοθεί από τους αστρονόμους με ονόματα ζώων πολυπόδων, π.χ. Σκορπιός και Καρκίνος κ.ά. Όπως και πέραν τούτων εκ των ειδών
των ζώων που δεν είναι πολύποδα[5].
Και στα δόντια του ανθρώπου η εις είδη κατανομή εις τέσσαρα διανέμεται, εν σχέσει προς τον 8. Δηλαδή: Οι οδόντες σε εκάστη γνάθο είναι 16 = 2 x 8. Σε αμφότερες τις σιαγόνες 16 x 2 = 32 = 4 x 8. Είδη: 4 τομείς, 4 κυνόδοντες, 8 προγόμφιοι, 12 γομφίοι. Άρα επικρατούν ο 4 και ο 8.
Και ο καθορισμός των οπών στην κεφαλή φαίνεται να είναι σύμφωνα προς την οκτάδα και την τετράδα (κατά 2 + 2 + 2 + 2) και του στόματος (ο φάρυγξ και ο λάρυγξ) = 8.
Και άλλα φαίνεται ότι κατ’ αναλογίαν προς τον 8 έχουν δημιουργηθεί, π.χ. οι θηλές των μαστών μερικών ζώων κατά ζεύγη και οι χηλές κατά ζεύγη (όνυχες φυτοφάγων).
Για τους λόγους τούτους την οκτάδα και Μητέρα ωνόμαζαν. Ίσως μεν αναφερόμενοι σε όσα είπαμε (διότι θήλυς είναι ο άρτιος και πρώτος άρτιος ο 2 του οποίου 23 είναι ο 8), ίσως όμως επειδή η μητέρα μεν των θεών ήταν η Ρέα[6], της Ρέας δε η δυάς (εκ του: σπέρματος δύο), ήταν η μητέρα και κατ’ επέκτασιν η ογδοάς.
Μερικοί παραδέχονται ότι και αυτό το όνομα ογδοάς προήλθε εκ του δυάς (ήτοι εκ-δυάς, εγ-δυάς > ογδοάς), δηλαδή δια τροπής του ε σε ο και του υ σε ο), αφού το 2 έγινε κύβος.
Ο Φιλόλαος παραδέχεται ότι από το μέγεθος που έχει τρεις διαστάσεις και εκδηλώνεται με τον αριθμό 4,
– η ποιότητα και το χρώμα ανήκουν στην φύση του 5 [3 διαστάσεις + 2 (ποιότητα και χρώμα) = 5],
– η ψύχωση (= η εκδήλωση της ψυχής) δια του 6,
– νους, η υγεία και το υπ’ αυτού καλούμενο φως δια του 7.
Ύστερα απ’ αυτά υποστήριζε ο ίδιος ο Φιλόλαος ότι ο έρως και η φιλία και η σκέψη και η φαντασία (επίνοια) συμπίπτουν στα όντα (νοητά ή αισθητά) που έχουν σχέση προς τον αριθμό 8.
Η ογδοάς λέγεται και αλιτόμηνος (ή ομηρικά ηλιτόμηνος [ἤλιτον, αόρ. β΄ του ρημ. ἀλιταίνω < άλη = πλάνη], δηλαδή η μη γεννηθείσα στον μήνα που πρέπει, η παραπλανηθείσα ως προς τον μήνα), μυθολογούν για την Ρέα ότι τα τέκνα τα οποία γεννούσε, καταβρόχθιζε ο Κρόνος. Κατά τόν όγδοο μήνα άρχισαν οι ωδίνες (του τοκετού) προερχόμενες από
έμβρυο, το οποίο δεν ζει και λέγονται για τούτο ηλιτόμηνοι (κατά παραπλάνηση εκ του μηνός της φυσιολογικής γεννήσεως).
Το όνομα Ευτέρπη κατέχει την ογδόη σειρά μεταξύ των Μουσών τούτο έλεγαν ότι προσαρμόζεται προς τον αριθμό 8, τον περισσότερο ευκολοπροσάρμοστο εντός της δεκάδας, διότι είναι ο 8 ο κατά άρτιο τρόπο άρτιος (ήτοι ο πρώτος κύβος 23, και διχάζεται μέχρι της μη διχαζόμενης (σε ακέραιο) μονάδας (δηλαδή 8, 4, 2, 1).
Ο 8 καλείται και Ασφάλεια και Βασικό Στερέωμα επειδή είναι ο Αγωγός, ο οποίος φέρει προς το 2 σπέρμα είναι και αρχή αυτής (της οκτάδας), ο πρώτος άρτιος αριθμός (ο 2). Εάν ο 8 πολλαπλασιασθεί με τον 4 έχει γινόμενο τον 32, τον χρόνο κατά τον οποίο τα 7 μηνών έμβρυα
ολοκληρώνονται στην διάπλαση ή σφαίρα, η οποία τα πάντα περιέχει είναι η όγδοη· εκ τούτου και η παροιμία «όλα οκτώ» λέγουν. «Μέσα βέβαια εις 8 σφαίρες[7], κυλίονται κυκλικώς διερχόμενα τα πάντα… ένατη σφαίρα (παρατηρούμε) πέριξ της Γης», λέγει ο Ερατοσθένης[8].
Αρχή των μουσικών λόγων (φωνών, τόνων) είναι ο αριθμός 8 και είναι οι όροι του κοσμικού συστήματος ως εξής:
– ο αριθμός 8 επόμενό του έχει τον 9 (ο οποίος υπερέχει του 8 κατά μίαν μονάδα)
– ο 12 είναι ημιόλιος[9] του 8
– ο 12 είναι επίτριτος (κατά το 1/3 διαφορά) εκ του 9, δηλαδή υπερέχει κατά 3
– ο 16 κατά 4 διαφέρων του 12,
– ο 18 ημιόλιος του 12, υπερέχει κατά 6
– και είναι ο 9 επόμενος (επόγδοος) του 8 της Σελήνης,
– ο 12 ημιόλιος του 8 αριθμού του Ερμού[*],
– ο 16 διπλάσιος του 8 της Αφροδίτης,
– ο 18 διπλάσιος του 9 κατά διαφορά 2 εκ του 16 αριθμού του Ηλίου,
– ο 21 διπλάσιος + 1/3 του 9 αριθμού του Άρεως,
– ο 24 διπλάσιος του 12 σε ημιόλιο του 8 αριθμού του Διός,
– ο 32 τετραπλάσιος του 8 του Κρόνου,
– ο 36 τετραπλάσιος του 9, αριθμός των απλανών, με διαφορά εκ του 32 κατά 4, ήτοι 4 x 1 διαφοράς 9 – 8 = 1.
Οι δε υπεροχές είναι οι έξης:
– ο 36 υπερέχει των 4 32 8, 24, 3 (21 – 3), 18 2, 16 4, 12 3, 9 1
– ή υπερέχει του 8 ο 9 κατά 1,
– ο 12 του 9 κατά 3,
– ο 16 του 12 κατά 4,
– ο 18 του 16 κατά 2, και
οι λοιποί καθ’ όμοιον τρόπον.
ΠΗΓΗ: Ιαμβλίχου[10] «Τα
Θεολογούμενα εις την Αριθμητικήν», ανατύπωση από την ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ
εκ της «Βιβλιοθήκης της Σφιγγός», του Π. Γράβιγγερ, έκδ. Ιδεοθέατρον-Διμέλη,
1998.
Το 8 στα ΜΑΓΙΚΑ:
– εἰ δὲ μή, ἐρῶ τὰ ὀκτὼ γράμματα τῆς Σελήνης(*) – LXII 9.
– 8 σημάδια – “γράφε ηʹ χαρακτῆρας, οὕτως” – P XXXVI 201.
– “λαβὼν κηροῦ οὐγκίας δʹ, ἄγνου καρποῦ οὐγκίας ηʹ” – P IV 1879.
– αποξηραντική σκόνη που αυξάνει την όραση: “ξηρίον ὀξυδορκικόν, κρόκου (δραχμαὶ) δʹ, ἀλόης (δραχμαὶ) βʹ, σαρκοκόλλης (δραχμαὶ) ηʹ” – SM 94 6 P V 206.
– “ποίησον Ἔρωτα δακτύλων ὀκτὼ μῆκος λαμπαδηφόρον, ἔχοντα βάσιν μακράν – P XII 18.
– “πλάσον κύνα δακτύλων ὀκτώ, χάσκοντα” – P IV 1883.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΟΚΤΩ, ΕΔΩ.
8 Θεωρείται τυχερός αριθμός στον κινεζικό πολιτισμό επειδή, προφερόμενος, στην παραδοσιακή διάλεκτο Πινγίν, ακούγεται σαν την λέξη «εύπορος» ή και «βγάζω χρήματα». Εκ παρηχήσεως πιστεύεται πως φέρνει τύχη μεγάλη.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.3.1999.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] αρτιάκις άρτιος, δηλαδή ο δια του 2 διαιρούμενος
μέχρι της μονάδος.
[2] Περισσάρτιος αριθμός = αυτός που δεν καταλήγει στην μονάδα, διχαζόμενος / διαιρούμενος. Περισσάρτιοι είναι οι 24, 28, 40 – δηλ. όσοι διαιρούμενοι δια του 2 δεν φθάνουν μέχρι της μονάδας π.χ. 24, 12, 6, 3 – 28, 14, 7 – 40, 20, 10, 5.
[3] Ισάκις – ίση: όταν και οι τρεις διαστάσεις επί
στερεών είναι ίσα, ήτοι το 2 x 2 x 2, 23 = 8, 33 = 27, 43 = 64 κλπ.
[4] Είναι οι λεγόμενες «Ζώνες της Γης» εκ του Ισημερινού. Ήτοι: διακεκαυμένη, εύκρατη, αρκτική και ανταρκτική.
[5] Όπως οι αστερισμοί του Ταύρου, Λέοντος, Διδύμων, Ιχθύων, κ.ο.κ.
[6] Ή Ρέα έγεννήθη εκ της ενωσεως του Ουρανού καί τής Γης. Είναι ή πρώτη γεννηθείσα Μεγάλη Θεά, μήτηρ τών θεών, έκ τού Κρόνου ήτοι
Χρόνου κατά Πλούταρχον κ.ά. συγγραφείς, έτυμολογικώς δε Κρόνος – Χρόνος, όπως ούκ = ούχ, τροπή του κ εις χ.
[7] Οκτώ σφαίρας, εννοεί ουρανίας, εντός των οποίων με διάφορον ακτίνα κινούνται τά άστρα. Ενάτη εννοεί την γηίνη σφαίρα.
[8] πολυμαθέστατος Αλεξανδρινός αστρονόμος και
μαθηματικός (175 – 195 π.Χ.).
[9] ημιόλιος, είναι ο κατά το ήμισυ του όλου έχων διαφορά – ήτοι 8, τό ήμισυ 4 > ο 12 έκ τού 8 είναι μεγαλύτερος κατά 4.
[10] Ο Ιάμβλιχος (Iamblichus Chalcidensis, 250 – 325 μ.Χ.) ήταν Σύρος εκ της ελληνικής πόλεως Χαλκίδος, της Κοίλης Συρίας, ο βιογράφος του
Πυθαγόρα, μυστικιστής, φιλόσοφος και μαθηματικός. Η οικογένειά του καταγόταν από τους βασιλείς-ιερείς της Έμεσας (νυν Χομς). Εμελέτησε τον νεοπλατωνισμό κοντά στον Ανατόλιο τον περιπατητικό, έναν από τους πρώτους μαθητές του Πορφυρίου. Κατόπιν δίπλα στον ίδιο τον Πορφύριο, τον κορυφαίο μαθητή του Πλωτίνου, πιθανότατα στην Ρώμη, τον οποίο διαδέχτηκε στην θέση του διαδόχου της Νεοπλατωνικής Σχολής. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην νεοπλατωνική φιλοσοφία. Ενωρίτερα
είχε ιδρύσει ιδική του Σχολή στην Συρία, η φήμη της οποίας προσήλκυσε πολυάριθμους μαθητές από όλες τις ανατολικές επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας!
Από την «Χαλδαϊκή Θεολογία» του Ιαμβλίχου διασώθηκαν μόνον έξι βιβλία: «Περί του
πυθαγορικού βίου», «Προτρεπτικός επί φιλοσοφίαν», «Περί της κοινής μαθηματικής»,
«Περί της Νικομάχου Γερασηνού Αριθμητικής Εισαγωγής», «Τα θεολογούμενα αριθμητικά» και το «Περί των Αιγυπτίων Μυστηρίων». Εκτεταμένα αποσπάσματα από το «Περί Ψυχής», από το «Επιστολαί προς Μακεδόνιον και Σώπατρον», «Περί ειμαρμένης» και από το «Προς Δέξιππον και Σώπατρον», το «Περί διαλεκτικής»,
σώζονται στο Ανθολόγιο του Στοβαίου.
Φήμες έλεγαν πως όταν προσευχόταν στους θεούς, ανυψώνεται από την γη περισσότερο από 10
πήχες υψηλά, το σώμα και τα ρούχα σου άλλαζαν παίρνοντας μια όμορφη χρυσή
απόχρωση και όταν τελείωνε την προσευχή, το σώμα του ξαναγινόταν όπως ήταν
πριν. Ο Ιάμβλιχος το αρνιόταν. Πάντως οι μαθητές του τον αποκαλούσαν «θείο» και
του απέδιδαν υπερφυσικές δυνάμεις.
Κάποτε στα θερμά λουτρά των Γαδάρων, παρουσία μαθητών του, σε δυο από τις πολλές πηγές,
που ονομάζονταν Έρως και Αντέρως, άγγιξε το νερό με το χέρι του και μετά από
μια σύντομη επίκληση, εξήλθαν δυο νεαρά αγόρια, ένα από την κάθε μια. Τα δύο
αγόρια αγκάλιασαν τον Ιάμβλιχο και σφίχτηκαν επάνω του, σαν ήταν πραγματικός
πατέρας τους, και ξαναγύρισαν το καθ’ ένα στην πηγή του… ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκακης «Οι 755 ως τώρα γνωστές ιαματικές πηγές της Ελλάδος». Και Γ. Λεκάκης “Υδατων παραδοξα”.
Μίλησε για την Θεοκρασία, την ένωση με το θείο Ένα, την ύψιστη Δημιουργική Μονάδα.
Δίδαξε πως «η θεουργική ένωση επιτυγχάνεται μόνον με την τελειωτική λειτουργία των
ανείπωτων πράξεων, που εκτελούνται ορθώς, πράξεων που υπερβαίνουν κάθε νόηση και με την δύναμη των άφατων συμβόλων, που είναι νοητά μόνον στους θεούς».
Αυτές οι πράξεις και τα σύμβολα επιτρέπουν στον άνθρωπο να υπερβεί τα όρια του
συγκεκριμένου νου, της περιορισμένης λογικής σκέψεως, και να έλθει σε άμεση επαφή με το θείο.
Πως πρέπει να ανυψώσουμε την «καθαρή ψυχή» από τον φυσικό κόσμο προς την πηγή της,
τον νοητικό κόσμο των ιδεών, μέσω μίας αδιάσπαστης οντολογικής αλυσίδας
υπερφυσικών πλασμάτων (δαίμονες, ήρωες, άγγελοι, αρχάγγελοι και, τελικώς, οι
ίδιοι οι θεοί), πάνω από τα οποία τοποθετείται μόνον το Εν, η «απόλυτη ενότητα» και αυτάρκης αιτία των πάντων (κατά τον Πλωτίνο). Ο Ιάμβλιχος όμως έθεσε την «άρρητον Αρχήν» επάνω ακόμα και από το Εν του δασκάλου του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
– Ευνάπιος «Βίοι Σοφιστών».
– Ιάμβλιχος «Iamblichus, Life of Pythagoras», εκδ. Inner Traditions, Bear & Co, 1986.
– Shaw Gr., Shaw G. «Theurgy and the Soul: The Neoplatonism of Iamblichus», εκδ. Penn State Press, 1971.
– Taylor Th. «The life of Pythagoras, Krotona», εκδ. Hollywood, 1918.