Του Γιώργου Λεκάκη
Το Υπουργείο Πολιτισμού, με
ιδιαίτερα χαρά, ανακοινώνει την εγγραφή 21 νέων στοιχείων άυλης πολιτιστικής
κληρονομιάς, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας,
όπως και την επικαιροποίηση δύο εγγεγραμμένων, το 2013, στο Εθνικό Ευρετήριο.
Το ΥΠΠΟ μέσω της καθ’ ύλην αρμόδιας Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής
Κληρονομιάς εφαρμόζει, από το 2006, στην Ελλάδα την Σύμβαση για την Διαφύλαξη
της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003). Τα Δελτία για τα 21 στοιχεία
άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς υποβλήθηκαν το 2021. Έτυχαν συστηματικής
επεξεργασίας από την Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την Εθνική
Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη
Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και, φυσικά, τις
ίδιες τις κοινότητες των φορέων:
Ανάμεσά τους:
Καραμπάσι: η τεχνογνωσία της
παρασκευής του, στον Αποκόρωνα Χανίων:
Πρόκειται για την παραδοσιακή
τεχνογνωσία παρασκευής του ομώνυμου αιθέριου ελαίου, όπως απαντάται στον
Τζιτζιφέ Αποκορώνου Χανίων.
Το έλαιον είναι προϊόν αποστάξεως
και παρασκευάζεται από φύλλα άγριας ενδημικής δάφνης [σ.σ.: ή/και μυρτιάς].
Σήμερα, η πρακτική αυτή
ασκείται από τον τελευταίο εναπομείναντα «καραμπασά».
Αποτελεί σημαντική έκφανση
των εθνοβοτανικών γνώσεων του Αποκόρωνα και της Κρήτης, γενικότερα.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
18.7.2023.
Το πολυβότανο δαφνέλαιο καραμπάσι
ή σαρανταδένδρι ηταν υπερφάρμακο «γιάτρευε σχεδόν τα πάντα», και κυρίως
παιδικές αρρώστιες (ταινία), κ.ά. Αλλά έκανε καλό και στον βήχα, τα
κρυολογήματα, τον πυρετό από κρύωμα, πονόλαιμο, πονόκοιλο, αμυγδαλές,
φουσκώματα, πονοκέφαλο, Το έδιναν δε και στα ζώα!
Ήταν αντισηπτικό (το
χρησιμοποιούσαν οι μαμογιάτρισσες κατά την γέννα, και στην απολύμανση του
αφαλού), για πληγές ανθρώπων ή ζώων – η μυρωδιά του έδιωχνε τις μύγες!
Γιάτρευε αρθρίτιδες,
ωτίτιδες, έρπη, εντερικά, φαρυγγίτιδες, ιγμορίτιδες, καταρροές, πληγές που έτρεχαν
αίμα, δυσκοιλιότητα, αδυναμία, ατονία, πόνους στα νεφρά, τριχόπτωση! Έκαναν με αυτό και
εντριβές και μαλάξεις, ειδικά σε πονοκεφάλους, στα νεύρα που πονούσαν, στο
τριχωτό της κεφαλής…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: «Το μαγικό φίλτρο της Κρήτης, 40δένδρι ή καραμπάσι!».
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Το λεξικό
των παραδόσεων των λαών του κόσμου». «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις».
