Ο ορφικός Ύμνος της
Αθηνάς,
Αθηνάς,
μητέρας των τεχνών,
η οποία έχει και την αρσενική
και την θηλυκή φύση
 |
| Η θεά ΠΑΛΛΑΣ ΑΘΗΝΑ, σε σπάνια απεικόνιση, από χαρακτικό έργο τέχνης (σκαραβαίο) του 6ου αι, πΧ από την ΑΜΑΘΟΥΝΤΑ ΚΥΠΡΟΥ. Φέρει αιγίδα και πτερά! |
Ο 32ος
ορφικός ύμνος είναι αφιερωμένος στην θεά Αθηνά.
ορφικός ύμνος είναι αφιερωμένος στην θεά Αθηνά.
Θυμίαμα
αρώματα
αρώματα
Παλλὰς
μουνογενής μεγάλου Διὸς ἔκγονε σεμνή,
μουνογενής μεγάλου Διὸς ἔκγονε σεμνή,
δῖα,
μάκαιρα θεά, πολεμόκλονε, ὀμβριμόθυμε,
μάκαιρα θεά, πολεμόκλονε, ὀμβριμόθυμε,
ἄρρητε,
ῥητή, μεγαλώνυμε, ἀντροδίαιτε,
ῥητή, μεγαλώνυμε, ἀντροδίαιτε,
ἣ
διέπεις ὄχθους ὑψαύχενας ἀκρωρείους
διέπεις ὄχθους ὑψαύχενας ἀκρωρείους
ἠδ’
ὄρεα σκιόεντα, νάπαισί τε σὴν φρένα τέρπεις,
ὄρεα σκιόεντα, νάπαισί τε σὴν φρένα τέρπεις,
ὁπλοχαρής,
οἰστροῦσα βροτῶν ψυχὰς μανίαισι,
οἰστροῦσα βροτῶν ψυχὰς μανίαισι,
γυμνάζουσα
κόρη, φρικώδη θυμὸν ἔχουσα,
κόρη, φρικώδη θυμὸν ἔχουσα,
Γοργοφόνη,
φυγόλεκτρε, τεχνῶν μῆτερ πολύολβε,
φυγόλεκτρε, τεχνῶν μῆτερ πολύολβε,
ὁρμάστειρα,
φίλοιστρε κακοῖς, ἀγαθοῖς δὲ φρόνησις∙
φίλοιστρε κακοῖς, ἀγαθοῖς δὲ φρόνησις∙
ἄρσην
μὲν καὶ θῆλυς ἔφυς, πολεματόκε, μῆτι,
μὲν καὶ θῆλυς ἔφυς, πολεματόκε, μῆτι,
αἰολόμορφε,
δράκαινα, φιλένθεε, ἀγλαότιμε,
δράκαινα, φιλένθεε, ἀγλαότιμε,
Φλεγραίων
ὀλέτειρα Γιγάντων, ἱππελάτειρα,
ὀλέτειρα Γιγάντων, ἱππελάτειρα,
Τριτογένεια,
λύτειρα κακῶν, νικηφόρε δαῖμον,
λύτειρα κακῶν, νικηφόρε δαῖμον,
ἤματα
καὶ νύκτας αἰεὶ νεάταισιν ἐν ὥραις,
καὶ νύκτας αἰεὶ νεάταισιν ἐν ὥραις,
κλῦθί
μου εὐχομένου, δὸς δ’ εἰρήνην πολύολβον
μου εὐχομένου, δὸς δ’ εἰρήνην πολύολβον
καὶ
κόρον ἠδ’ ὑγίειαν ἐπ’ εὐόλβοισιν ἐν ὥραις,
κόρον ἠδ’ ὑγίειαν ἐπ’ εὐόλβοισιν ἐν ὥραις,
γλαυκῶφ’,
εὑρεσίτεχνε, πολυλλίστη βασίλεια.
εὑρεσίτεχνε, πολυλλίστη βασίλεια.
ΑΠΟΔΟΣΙΣ
Παλλάς
μονογενής[1]
σεμνό τέκνο του μεγάλου Διός,
μονογενής[1]
σεμνό τέκνο του μεγάλου Διός,
που
κυβερνάς λόφους υψηλές ακροκορυφές
κυβερνάς λόφους υψηλές ακροκορυφές
οπλοχαρής,
που οιστρηλατείς τις ψυχές των θνητών με μανίες,
που οιστρηλατείς τις ψυχές των θνητών με μανίες,
γυμνάστρια
κόρη, που έχεις φρικώδη θυμό,
κόρη, που έχεις φρικώδη θυμό,
γοργοφόνε,
φυγόγαμε, πανευτυχή μητέρα των τεχνών,
φυγόγαμε, πανευτυχή μητέρα των τεχνών,
ορμητική,
φίλοιστρε[11]
για τους κακούς, και φρόνηση για τους αγαθούς.
φίλοιστρε[11]
για τους κακούς, και φρόνηση για τους αγαθούς.
καταστροφέα
των Φλεγραίων Γιγάντων, καβαλάρισσα,
των Φλεγραίων Γιγάντων, καβαλάρισσα,
τις
ημέρες και τις νύκτες πάντα στις έσχατες ώρες,
ημέρες και τις νύκτες πάντα στις έσχατες ώρες,
άκουσέ
με που προσεύχομαι, και δώσε πανευτυχή ειρήνη
με που προσεύχομαι, και δώσε πανευτυχή ειρήνη
και
πλησμονή και υγιεία σε ευδαίμονες ώρες[19],
πλησμονή και υγιεία σε ευδαίμονες ώρες[19],
γλαυκομμάτα,
ευρεσίτεχνε, πολυλιτάνευτη[20]
βασίλισσα.
ευρεσίτεχνε, πολυλιτάνευτη[20]
βασίλισσα.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τους ΟΡΦΙΚΟΥΣ ΥΜΝΟΥΣ, ΕΔΩ.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.5.2020. Απόδοσις: Μ. Βεργου. Σχόλια: Γ. Λεκάκης.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Μονογενής: ο γεννηθείς από έναν
μόνο γονέα. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT: εν και το αυτό αίμα. Γίνεται
μονογενώς: αυτοφυώς το λιβάνι. (Σήμερα γνωρίζουμε τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Το επίθετο αυτό το συναντούμε αργότερα για τον Χριστό).
μόνο γονέα. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT: εν και το αυτό αίμα. Γίνεται
μονογενώς: αυτοφυώς το λιβάνι. (Σήμερα γνωρίζουμε τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Το επίθετο αυτό το συναντούμε αργότερα για τον Χριστό).
[4] Όμβριμος: ημαρτημένη γραφή αντί
του «όβριμος».
του «όβριμος».
Οβριμόθυμος:
ο έχων ισχυρόν θυμόν, ορμητικός ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
ο έχων ισχυρόν θυμόν, ορμητικός ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[5] Άρρητος: ο μη ρηθείς. Ό,τι δεν
δύναται να εκφρασθεί ή να περιγραφεί, ανέκφραστον, απερίγραπτον ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
δύναται να εκφρασθεί ή να περιγραφεί, ανέκφραστον, απερίγραπτον ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[6] Ρητός:
1)
ωρισμένος, ιδιαιτέρως ωρισμένος, συμπεφωνημένος.
ωρισμένος, ιδιαιτέρως ωρισμένος, συμπεφωνημένος.
2) περί ου
γίνεται λόγος, περίφημος, διάσημος.
γίνεται λόγος, περίφημος, διάσημος.
ΙΙ.1) Αυτό
που μπορεί κάποιος να πει.
που μπορεί κάποιος να πει.
2) αυτό που
μπορεί κάποιος να προφέρει, απαγγείλει. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
μπορεί κάποιος να προφέρει, απαγγείλει. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[9] Φρην: η καρδία ή ο νους, ως έδρα
των διανοητικών δυνάμεων, της αντιλήψεως, του σκέπτεσθαι ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
των διανοητικών δυνάμεων, της αντιλήψεως, του σκέπτεσθαι ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[10] Νάπη: παραπλήσιον στο «βήσσα»:
δασώδης κοιλάς ή φάραγξ > Βήσσανη Πωγωνίου. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
δασώδης κοιλάς ή φάραγξ > Βήσσανη Πωγωνίου. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[11] Οίστρος: παν ό,τι ερεθίζει εις
μανία, πάσα σφοδρά επιθυμία, μανιώδης πόθος, έκφρον πάθος ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
μανία, πάσα σφοδρά επιθυμία, μανιώδης πόθος, έκφρον πάθος ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[12] Η Αθηνά έχει και τα δύο γένη. (άρσεν και θήλυ > αρσενικοθήλυκο). Είναι
διγενής – Αργότερα θα την συναντήσουμε ως Διγενή Ακρίτα, στα δημοτικά έπη μας.
διγενής – Αργότερα θα την συναντήσουμε ως Διγενή Ακρίτα, στα δημοτικά έπη μας.
[13] Μῆτις: η ικανότης περί το
συμβουλεύειν, σοφία, σύνεσις, ευφυΐα, πανουργία ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
συμβουλεύειν, σοφία, σύνεσις, ευφυΐα, πανουργία ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[15] Από την ρίζα δερκ- παράγεται και
το δράκ-ων θηλ. δράκ-αινα. Δέρκ-ομαι: επί φωτός, απαστράπτω, λάμπω, ως ο
οφθαλμός ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
το δράκ-ων θηλ. δράκ-αινα. Δέρκ-ομαι: επί φωτός, απαστράπτω, λάμπω, ως ο
οφθαλμός ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[17] Τριτο-γένεια: Εκ της λίμνης
Τριτωνίδος, στην Λιβύη, από την οποία, σύμφωνα με παλαιό μύθο, εγεννήθη η θεά.
Τριτωνίδος, στην Λιβύη, από την οποία, σύμφωνα με παλαιό μύθο, εγεννήθη η θεά.
Ή εκ του
Τρίτωνος, χειμάρρου στην Βοιωτία.
Τρίτωνος, χειμάρρου στην Βοιωτία.
Ή από κάποια
πηγή στην Αρκαδία.
πηγή στην Αρκαδία.
Σύμφωνα με
άλλους τριτώ είναι αιολική λέξη που σημαίνει την κεφαλή, και έτσι τριτογένεια
είναι αυτή που γεννήθηκε από την κεφαλή (του Διός). Αλλά η λέξη τριτώ με αυτήν
τη σημασία είναι αμφίβολη.
άλλους τριτώ είναι αιολική λέξη που σημαίνει την κεφαλή, και έτσι τριτογένεια
είναι αυτή που γεννήθηκε από την κεφαλή (του Διός). Αλλά η λέξη τριτώ με αυτήν
τη σημασία είναι αμφίβολη.
Άλλοι ερμηνεύουν
ως τριτογένεια, αυτή που γεννήθηκε την τρίτη ημέρα του μηνός.
ως τριτογένεια, αυτή που γεννήθηκε την τρίτη ημέρα του μηνός.
Ή αυτή που
γεννήθηκε τρίτη, μετά τον Απόλλωνα και την Άρτεμη.
γεννήθηκε τρίτη, μετά τον Απόλλωνα και την Άρτεμη.
Ή,
αναπαριστώντας την φύση, αυτή που γεννιέται τρεις φορές το έτος.
αναπαριστώντας την φύση, αυτή που γεννιέται τρεις φορές το έτος.
Ή επειδή
αυτή εθεωρείτο αυτή που επινόησε τους τρεις κυρίους δεσμούς του κοινωνικού
βίου. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
αυτή εθεωρείτο αυτή που επινόησε τους τρεις κυρίους δεσμούς του κοινωνικού
βίου. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[18] Δαίμων:
1) θεός,
θεότης, στον Όμηρο συνηθέστατα η θεία δύναμις.
θεότης, στον Όμηρο συνηθέστατα η θεία δύναμις.
2) ο δαίμων
κάποιου ήταν το πνεύμα που τον προστατεύει, επομένως η τύχη του, ο κλήρος του
ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
κάποιου ήταν το πνεύμα που τον προστατεύει, επομένως η τύχη του, ο κλήρος του
ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT.
[19] Ώρα: Η ακμή του έτους, η ώρα του
έαρος. Το θέρος. Στους ιστοριογράφους, η ώρα του έτους η καταλληλότερη προς
πολεμικές και άλλες εργασίες, το καλοκαίρι.
έαρος. Το θέρος. Στους ιστοριογράφους, η ώρα του έτους η καταλληλότερη προς
πολεμικές και άλλες εργασίες, το καλοκαίρι.
Ο καιρός, ο
προσήκων χρόνος, η κατάλληλη ώρα ή εποχή για κάποιο πράγμα.
προσήκων χρόνος, η κατάλληλη ώρα ή εποχή για κάποιο πράγμα.
Η ακμή της
νεότητος, η νεότης, η ανδρική ηλικία.
νεότητος, η νεότης, η ανδρική ηλικία.
Ο Πίνδαρος
προσωποποιεί την ώραν ως την Ήβην.
προσωποποιεί την ώραν ως την Ήβην.
Μυθολογικώς
οι Ώρες φυλάσσουν τις εκ νεφελών πύλες του ουρανού. Είναι τρεις, η Ευνομία, η
Δίκη και η Ειρήνη, θυγατέρες του Διός και της Θέμιδος. Φυλάσσουν και εποπτεύουν
τα έργα των ανθρώπων. Κυρίως δε είναι προστάτιδες των ωρών του έτους και των
καρπών εκάστης αυτών. Εντεύθεν θεωρούνται ως αιτίες της ωρ-ιμότητος και
τελειότητος πάντων των φυσικών προϊόντων, μάλιστα δε της ακμής και καλλονής του
ανθρώπου στον βίο. Συχνά τίθενται δίπλα στις Χάριτες. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT
οι Ώρες φυλάσσουν τις εκ νεφελών πύλες του ουρανού. Είναι τρεις, η Ευνομία, η
Δίκη και η Ειρήνη, θυγατέρες του Διός και της Θέμιδος. Φυλάσσουν και εποπτεύουν
τα έργα των ανθρώπων. Κυρίως δε είναι προστάτιδες των ωρών του έτους και των
καρπών εκάστης αυτών. Εντεύθεν θεωρούνται ως αιτίες της ωρ-ιμότητος και
τελειότητος πάντων των φυσικών προϊόντων, μάλιστα δε της ακμής και καλλονής του
ανθρώπου στον βίο. Συχνά τίθενται δίπλα στις Χάριτες. ΠΗΓΗ: H. LIDDELL – R. SCOTT
Στις Ώρες
είναι αφιερωμένος Ορφικός Ύμνος. Για δε την Δίκη υπάρχει ειδικότερος Ορφικός
Ύμνος.
είναι αφιερωμένος Ορφικός Ύμνος. Για δε την Δίκη υπάρχει ειδικότερος Ορφικός
Ύμνος.
ΛΕΞΕΙΣ: θεα Αθηνα, Παλλας Αθηνα, Παλλαδα, ορφικος υμνος Αθηνας, αρσενικη φυση, θηλυκη φυση, χαρακτικο εργο τεχνης, σκαραβαιος, 6ος αιωνας πΧ, ΑΜΑΘΟΥΣ ΚΥΠΡΟΥ, Κυπρος, αιγιδα, πτερα, φτερα, ορφικοι υμνοι, Ορφεας, Ορφευς, αρσεν και θηλυ, αρσενικοθηλυκο
