Του καθηγητή Κωνσταντίνου Δ. Τριανταφυλλίδη
Λύθηκε το μυστήριο της προέλευσης των πατατών!
Η διασταύρωση της ντομάτας με είδη αγριοπατάτας πριν από 9.000.000 χρόνια γέννησε τις σύγχρονες καλλιεργούμενες πατάτες που αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα αγροτικά προϊόντα στον κόσμο. – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΠΑΤΑΤΑΣ, ΕΔΩ.
Η καλλιεργούμενη πατάτα έχει το διακριτικό γνώρισμα των υπόγειων κονδύλων, αλλά οι υποκείμενοι μηχανισμοί για την κονδυλοποίηση και η σχέση της με την εκτεταμένη διαφοροποίηση των ειδών παραμένουν ασαφείς. Μια διεθνής ομάδα ερευνητών φαίνεται ότι έλυσε το μυστήριο, αναλύοντας 450 γονιδιώματα καλλιεργημένης πατάτας και 56 είδη αγριοπατάτας.
Μέσω των γενετικών αναλύσεων διαπίστωσαν ότι κάθε είδος πατάτας περιείχε ένα σταθερό, ισορροπημένο μείγμα γενετικού υλικού τόσο από την άγρια πατάτα Etuberosum όσο και από τα φυτά τομάτας, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι πατάτες προήλθαν από έναν υβριδισμό μεταξύ των δύο, 8.000.000 – 9.000.000 χρόνια πριν από σήμερα.
Η ομάδα εντόπισε επίσης την προέλευση των βασικών γονιδίων σχηματισμού κονδύλων της πατάτας, τα οποία είναι ένας συνδυασμός γενετικού υλικού από κάθε γονέα. Διαπίστωσαν ότι το γονίδιο SP6A, το οποίο λειτουργεί ως ένας διακόπτης που λέει στο φυτό πότε να αρχίσει να παράγει κονδύλους, προερχόταν από την πλευρά της οικογένειας της τομάτας. Ένα άλλο σημαντικό γονίδιο που ονομάζεται IT1, το οποίο βοηθά στον έλεγχο της ανάπτυξης των υπόγειων στελεχών που σχηματίζουν κονδύλους προερχόταν από την πλευρά του Etuberosum. Χωρίς κανένα από τα δύο κομμάτια, οι υβριδικοί απόγονοι θα ήταν ανίκανοι να παράγουν κονδύλους.
Αυτή η εξελικτική καινοτομία συνέπεσε με την ταχεία ανύψωση των Άνδεων, μια περίοδο κατά την οποία αναδύονταν νέα οικολογικά περιβάλλοντα. Με έναν κόνδυλο για την αποθήκευση θρεπτικών συστατικών στο υπέδαφος, οι πρώιμες πατάτες μπόρεσαν να προσαρμοστούν γρήγορα στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον, επιβιώνοντας στις σκληρές καιρικές συνθήκες στα βουνά.
Ένα άλλο στοιχείο-κλειδί της σύγχρονης πατάτας είναι η δυνατότητά της για αγενή αναπαραγωγή, δηλαδή χωρίς να χρειάζεται σπόρους ή επικονίαση. Το χαρακτηριστικό αυτό επέτρεψε στην πατάτα να αναπτυχθεί πολύ γρήγορα στην Νότια Αμερική και μετά να «καταλάβει» όλον τον κόσμο, όπου την μετέφερε ο άνθρωπος.
ΠΗΓΗ: Zhang, κ.ά. Ancient hybridization underlies tuberization and radiation of the potato lineage”, Cell, 31.7.2025. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.8.2025.
πατατες πριν 9.000.000 χρονια, διασταυρωση τοματα αγριοπατατα πατατα 9 εκατομμυρια χρονια διασταυρωσεις ντοματα αγριοπατατες Τριανταφυλλιδης μυστηριο προελευση των πατατων συγχρονη καλλιεργουμενη σημαντικοτερα αγροτικα προιοντα στον κοσμο καλλιεργεια πατατας διακριτικο γνωρισμα υπογειος κονδυλος υποκειμενος μηχανισμος κονδυλοποιηση διαφοροποιηση ειδη γονιδιωματα καλλιεργημενη ειδος αγριοπατατας γενετικη αναλυση σταθερο ισορροπημενο μειγμα γενετικου υλικου αγρια Etuberosum φυτα υβριδισμος 8.000.000 φυτο υβριδιο γονιδια σχηματισμος κονδυλοι γενετικο υλικο γονεας γονιδιο SP6A, διακοπτης παραγωγη κονδυλων οικογενεια γονιδιωμα IT1, ελεγχος αναπτυξης υπογειο στελεχος υβριδικος απογονος εξελικτικη καινοτομια ανδεις νεο οικολογικο περιβαλλον αποθηκευση θρεπτικα συστατικα υπεδαφος, πρωιμες προσαρμογη μεταβαλλομενο σκληρες καιρικες συνθηκες βουνα αγενης αναπαραγωγη σπορος επικονιαση χαρακτηριστικο Νοτια Αμερικη
