Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

14 C
Athens
Παρασκευή, 5 Δεκεμβρίου, 2025

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ, απ. 32: Το σοφό Εν είναι το όνομα του Διός – του Γ. Λεκάκη

Το 31ο από τα 142 σωζόμενα αποσπάσματά του:

Ηράκλειτος Βλύσωνος ο Εφέσιος τάδε έφη:

32.«Εν το σοφόν μόνον λέγεσθαι ουκ εθέλει και εθέλει Ζηνός όνομα».

Το εν[1] [ένα], το οποίο είναι το μόνο σοφό, θέλει και δεν θέλει να εκφωνείται ως όνομα του Διός / Ζηνός.

  • εἷς (δωρ. ἧς > ο εις), εἷσα (η μία), ἕν (το ένα) > γεν. ἕντος, εἵσης, ἕντος < μυκηναϊκή λέξη: eme δοτική hemei.

Το εν / ένα / ενότης / εντός / μονάς, ταυτίζεται με την [εντός / εσωτερική] σοφία. “Είμαστε ένα”, λέμε και εννοούμε “είμαστε ενωμένοι γερά”. Αδιαφορεί, λοιπόν, αν το λέμε ή όχι με το όνομα του Ζηνός. Αν ταυτίζουμε δηλ. τον Δία με την σοφία. Η αρχική οντολογική ενότης είναι κάτι το οποίον υπερβαίνει τις συνήθεις θρησκευτικές αντιλήψεις και προσαγορεύσεις. Βλ. και απ. 50.

Αλλά υπάρχει και ένα λογοπαίγνιο: Στον τύπο Ζευς > Ζηνός υπάρχει (παραμορφωμένη) η λέξις εν (στην γενική: ενός / Ζηνός / Ζενός, το η είναι μακρόν ε). Άρα: «το όνομα του Ζηνός, που εκφράζει την μοναδική σοφία, εκφράζεται και δεν εκφράζεται με την λέξη εν / ενός». Άρα υπάρχει μία μη φανερά εκφραζομένη υπόδειξη, ότι η μοναδική σοφία είναι και δεν είναι εν, διότι είναι συγχρόνως και πολλότης. Κεκαλυμμένα, λοιπόν, μας λέει πως μονοθεϊσμός και πολυθεϊσμός είναι εκφάνσεις της ιδίας κοσμοθεωρίας.

ΠΗΓΗΓ. Λεκακης «ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ – ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ», έκδ. «Τάλως Φ», 2024, από το κεφάλαιο “Διασωθέντα αποσπάσματα Ηρακλείτου και απόπειρα αποδόσεως και ερμηνείας τους”.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] εἶς, μία, ἕν = οίος, μόνος, έκαστος, κάθε ένας, ο κάθε ένας από μόνος του. Άρα κάθε ένας είναι σοφός – και μάλιστα ο μόνος σοφός – είναι θεός (> uno, one, κλπ.). Ο Ηράκλειτος ετοποθέτησε τον άνθρωπο – και όχι τον θεό – στο κέντρο του σύμπαντος κόσμου.

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ, Λεκακης ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ, εφεσιος εφεσος αποσπασμα νεος δραση Ηρακλειτος Ηρακλειτου διασωθεντα σωζομενο fragmenta fragment αποδοση ερμηνεια λεκακης σωζομενα αποσπασματα Héraclite Heraklit Heraclitus Heráclito Eraclito Διασωθεντα αποσπασμα λεκακης Βλυσωνος Εφεσιος ταδε λεγει αρχαια βιβλια ελληνικη γραμματεια ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ, σοφο Εν 1 ονομα Διος Λεκακης εις δωρικα ης εις εισα μια εν ενα γενικη εντος, εισης, μυκηναικη λεξη εμε eme δοτικήη χεμει εμει hemei σοφον μονον λεγεσθαι ουκ εθελει εθελη Ζηνος ονομα μονο σοφια εκφωνηση ενοτης μοναδα, μοναδα ταυτιση εσωτερικη αδιαφορια Ζευς Διας αρχικη οντολογικη ενοτης υπερβαση συνηθεις θρησκευτικες αντιληψεις προσαγορευσεις οντολογια ενοτητα συνηθης θρησκευτικη αντιληψη προσαγορευση λογοπαιγνιο τυπο παραμορφωμενη λεξις ζενος ζεν γραμμα η ητα μακρον ε εψιλον μοναδικη εκφραση μη φανερα εκφραζομενη υποδειξη, πολλοτη πολλοτητα μονοθεισμος πολυθεισμος εκφανση κοσμοθεωρια οιος, μονος, εκαστος, καθε ενας, καθενας σοφος θεος ουνο uno, ουαν ετυμολογια one, ανθρωπος κεντρο του συμπαντος κοσμου συμπαν κοσμος

author avatar
Γιώργος Λεκάκης

Σχετικά Άρθρα

Ο ΕΛΛΗΝΑΣ και οι «ΕΝΤΙΜΟΙ» ΕΠΙΚΡΙΤΕΣ του

Του συγγραφέα Σωκράτη Β. Σίσκου Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής...

Ήθη και έθιμα της αγίας Βαρβάρας – σχέση με Εκάτη, Δήμητρα και Ήρα – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη Η αγία Βαρβάρα εορτάζεται στις 4 Δεκεμβρίου....

Η νήσος ΑΝΔΡΟΣ πήρε το όνομά της από τον Ανδρέα – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη  Η νήσος Άνδρος ονοματίσθηκε από τον ήρωα...