Του Γιώργου Λεκάκη
Μαγικές λέξεις… Μαγικές επωδοί… Συνάλληλοι έννοιες… Στον κόσμο των παραμυθιών, του ονειρικού, των συχνοτήτων, των φασμάτων… Ο καισαρισμός της γλώσσας των διανοημάτων αβάσταχτος…
Κάθε τόπος και μια επωδός…Διάβα για το άλλο, το αλλιώτικο, το πιο πέρα… Πρόχους ύδατος καθαρμού…
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΑ, ΕΔΩ.
Διαβατήρια για πύλες επύληδων… Δρόμοι για άδρομες χώρες… Για εκεί που νομίζεις πως θα συναντήσεις το Άκτιστο και θα πρέπει να του μιλήσεις για να ζητήσεις εξηγήσεις… Και στην αγωνία αυτής της επικοινωνίας εφευρίσκεις, συναρμολογείς συλλαβές, προσπαθώντας να νοιώσεις με ποιες τέτοιες αλχημείες θα το επιτύχεις… Δεν θα μάθεις ποτέ. Γιατί η γνώση είναι βιωματική. Και τέτοιο βίωμα δεν θα σου κάνει την χάρη ο Χρόνος να έχεις. Η λέξις / λάξις σου είναι εδώ…
Μέλεος κόπος; Κάποτε θα δείξει…
Δονήσεις – χωρίς ορθογραφία – για το ορθοταξείδεμα… Επιφωνήματα πολλών και παλιών φωνών… Η μεταστοιχείωσις των λέξεων…
«Μικρή είναι η ζωή, κι αν είδες κι αν κατάλαβες, είσαι τυχερός», που λέει κι ο ποιητής…
Τι σημαίνουν, λοιπόν:
- άλα,
- αμάν (έχει και… υπερθετικό βαθμό: αμάν-αμάν και ωχ κι αμάν) / αμάνι – μικρασιατικο
- βούμπα – βούμπα
- γιάλα-γιάλα – νησιωτικο
- γιάντα (ερωτηματικο = γιατί, για ποιον λόγο;) – κυκλαδικό
- εϊβαλά,
- έρι – έρι – κυκλαδικό
- ζαβαρακατρανέμια ίλεως λάμα – λαμα νέμια – κρητικό
- λίμπι – λίμπι λέι,
- μεγιεμελέ,
- νάνι – νάνι – νανουρισμα, ακόμη κι αυτό, ηχεί ως παραπεμπτικό για μια άλλη κατάσταση… – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑΤΑ, ΕΔΩ.
- νινανάι να
- ντάρι – ντάρι – κυκλαδικό
- ντιρλαντά,
- τάμπα – τούμπα,
- ταρινά(*) – κρητικό
- τεριρέμ – της βυζαντινής υμνογραφίας
- τούρνα / τούρνε / τουρνενέ
- φιλεντέμ – κρητικό
- ω, λε-λε-λε
- ώπα / ώπαλα (έχει και υποκοριστικό ωπαλάκια!) / ώπλες.
Ακατάληπτα υπάρχουν και σε παιδικα τραγουδια:
- αραβούι βάι – βάι
- βατσιτσέλο – βατσιτσό
- γέο – βαγέο
Λαϊκά, δημοτικά, φτιαχτά ή πλαστά δεν έχει καμμιά σημασία… Επιφωνήματα, άναρθρες ή έναρθρες κραυγές, δεν έχει καμμιά σημασία… Έχουν γίνει αποδεκτά από τον λαό. Άδονται άκριτα. Διπλασιάζονται για να δώσουν έμφαση! Να προσπαθήσω να τα εξηγήσω, με ποιο εργαλείο: Την λογική; Την γραμματική; Τα λεξικά; Όλα φαίνονται λίγα…
Εάν θα το καλοσκεφτείς, όλοι νομίζουμε πως τα καταλαβαίνουμε, αλλά ο καθ’ ένας έχει μια διαφορετική ερμηνεία στο μυαλό του, μια προσωπική ερμηνεία – άρα είναι λέξεις που έχουν / εκφράζουν ένα προσωπικό νόημα για τον καθ’ ένα! Κι αυτό είναι σπουδαίο!
Επισήμως, στην επιστήμη της λαογραφίας, λέγονται δυστυχώς ακατάληπτα…
Αλλά είναι άλλη μια κωδική μυστική γλώσσα συνεννόησης, από τις πολλές της ελληνικής γλώσσης, την λες και αργώ…
- Το άρθρο αυτό, όπως όλα του ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ενημερώνονται συνεχώς.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Λεξικο παραδοσεων”. Γ. Λεκακης “Ανθολογία Ελληνικής ποιησης”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.5.2015.
(*) Τον ομώνυμο στίχο μου μελοποίησε ο Θ. Ανδριάς στα ριζά του Ολύμπου – ΑΚΟΥΣΤΕ το τραγούδι ΕΔΩ. Τον ερμήνευσαν το συγκρότημα “Αρμός” απ’ το Ηράκλειο Κρήτης, στο πρώτο τους cd, με τίτλο «Αμόνι και νερό». Έτσι νομίσαμε πως κλείσαμε την ουρανομήκη Ελλάδα σε ένα σημαδοφώνημα…
ασυναρτητα ακαταλαβιστικα ακαταληπτα των ελληνικων τραγουδιων ακαταλαβιστικο ακατοληπτο ασυναρτητο ελληνικο τραγουδι αλα, αμαν, αμανες αμανι γιαλα γιαντα ειβαλα, εριερι, ζαβαρακατρανεμια, ντιρλαντα, ταρινα ταρι να τουρνα τουρνε τουρνενε φιλεντεμ, ωπα, ω, λελελε ωπαλα υποκοριστικο ωπαλακια ωπλες νανι νανουρισμα νταρι λιμπι λει, μεγιεμελε μεγιε μελε αποτροπαικα υπερθετικος βαθμος ωχ αμανι – μικρασιατικο μικρασιατικα μικρας ααιας μικρα ασια στιχος Ανδριας τραγουδι συγκροτημα αρμος Ηρακλειο Κρητης, ουρανομηκης Ελλαδα σημαδοφωνημα νινα ναι ιλεως ιλεος λαμα νεμια παιδικο τραγουδι αραβουι βαιβαι βατσιτσελο – βατσιτσο γεο – βαγεο βατσι τσελο – βατσιτσω γεοβαγεο
