Του Γιώργου Λεκάκη
Η Όχη είναι βουνό της νότιας Εύβοιας (μέγιστη κορυφή Προφήτης Ηλίας, υψους 1.398 μ. – άλλη κορυφή, ο Ιούδας / Γιούδας 1.386 μ.), από την Κάρυστο έως το ακρωτήριο Καφηρέας (ή Κάβο Ντόρο). Η Όχη είναι ιδιαιτέρως γνωστή για τις μυστηριώδεις αρχαίες μεγαλιθικές κατασκευές, γνωστές ως δρακόσπιτα (στην κορυφή της!, στα Στύρα, στο Νιμποριό, κ.α.). Πρόκειται για κτήρια διαστάσεων 12 × 8 μ. Θεωρούνται μάλλον ναοί, που κτίσθηκαν από τους Δρύοπες για την λατρεία του Διός ή της Ήρας, τουλάχιστον από τον 10ο αιώνα π.Χ. Κοντά στο χωριό Καλύβια υπάρχει το Σπηλαιοβάραθρο της Αγίας Τριάδος, με έναν από τους μεγαλύτερους υπόγειους ποταμούς (μήκους 1.800 μ.).
………………………………………
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ
- Οχή, ὄγχη, (ἡ) (< ρ. ἔχω) = ὑποστήριγμα, ὑποστήριξις, τροφή – ὀχέα / ὀχεία / ὀχή = ώγλη / τρώγλη (μέρος αποθήκευσης τροφής) καὶ ὄρος Εὐβοίας καὶ τροχός. – ΠΗΓΗ: Ἄρατ. 1069. Καλλ. Ἀποσπ. 484. Λυκόφρ. 482. Ἀθήν. 363Β. Ἡσύχ. LSJ. Άρα η Όχη είναι ένα μέρος / βουνό που μπορεί να υποστηρίξει με τροφή τους πληθυσμούς που ζουν κοντά του. Και όντως…
- Μυθολογικώς συνδέεται με την θεά Ήρα, που βρήκε εδώ καταφύγιο, κουρασμένη από τις απιστίες του Διός, και σε όποια πρόταση γάμου τους της έστελνε, για να ξαναβρεθούν, εκείνη απαντούσε με ένα βροντερό όχι…
…………………………………………..
Το όρος Όχη και η παράκτια ζώνη του είναι προστατευόμενος βιότοπος Natura 2000 με κωδικό GR2420001, ΕΕ L259 της 21.9.2006) ανήκει στους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας του δικτύου NATURA 2000 της ΕΕ (Οδηγία 92/43) και στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας των άγριων πτηνών (Οδηγία 79/409, GR 2420012)[1]. Σε πολλά σημεία του βουνού υπάρχουν κοιτάσματα μαρμάρου, από τα οποία το πιο πολύτιμο είναι το λευκό μάρμαρο της περιοχής της Καρύστου (cipolin, Marmor Carystium), το οποίο διαπερνάται από πρασινωπές ρίγες. Η γνωστή ως «πλάκα Καρύστου» (σιπολινικό μάρμαρο με στρώσεις σχιστολίθου) έχει γκρίζο, καφετί ή πρασινωπό χρώμα, αναλόγως με τα σχιστολιθικά ορυκτά που περιέχει (π.χ. χλωρίτη, σερικίτη κλπ.). Η κύρια περιοχή λατόμησης βρίσκεται στους δυτικούς πρόποδες της Όχης, κυρίως στην κοιλάδα του Αγίου Δημητρίου.[2]
Αλλά στο βιβλίο των G. Perrot και Ch. Chipiez[3], στην σελ. 40, αναφέρεται η «πυραμίδα» της Όχης, μάλλον με την έννοια της πυραμιδοειδούς κορυφής της – ή όχι;
«Από τα λιμάνια της Ανατολικής Ελλάδας μέχρι αυτά της Ιωνίας, ο πλοηγός δεν χάνει ποτέ από τα μάτια του την στεριά, ούτε για μια στιγμή. Πριν από λίγους μήνες, έφυγα από την Αθήνα το βράδυ για τα Δαρδανέλλια…
Η νύχτα πέρασε πλέοντας κατά μήκος των ακτών της Αττικής.
Όταν ξημέρωσε, είχαμε ήδη περάσει το σημείο του Σουνίου. Διασχίζαμε το στενό που χωρίζει την Άνδρο από την Εύβοια και αρχίζαμε να διασχίζουμε το μέρος του Αιγαίου Πελάγους, όπου τα νησιά είναι λιγότερα, και όπου υπάρχουν οι μεγαλύτεροι ανοικτοί χώροι.
Κοίταξα προς το εμπροστινό μέρος του σκάφους. Είδα να εμφανίζονται το ένα μετά το άλλο, να αναδύονται νησίδες, όπως τα Ψαρά, που είναι πολύ κοντά στην Χίο, μετά την ίδια την Χίο, και, πίσω, το μαύρο κεφάλι του ακρωτηρίου Μίμας, που κλείνει τον κόλπο της Σμύρνης στα δυτικά. Είχαμε ανακαλύψει ξανά τις ακτές της Μικράς Ασίας…
Γύρισα τότε, για να ρίξω μια τελευταία ματιά, αν υπήρχε ακόμα χρόνος, στην Ελλάδα που μόλις είχα ξαναδεί μετά από τόσα χρόνια. Είχε εξαφανιστεί. Αλλά είχαμε στα αριστερά μας την Σκύρο, και, πολύ πιο πέρα, μπορούσαμε ακόμα να δούμε, ολόλευκη, κάτω από τις ακτίνες του ήλιου, την χιονισμένη πυραμίδα της Όχης, την υψηλότερη κορυφή της Εύβοιας.
Πουθενά αλλού η Μεσόγειος δεν προσφέρει τέτοια διάθεση και τόσο κοντινή απόσταση ηπειρωτικών ορεινών όγκων, με νησιά, τόσο πολυάριθμα και τόσο κοντά το ένα στο άλλο. Υπήρχε εκεί, για τους κατοίκους όλων αυτών των ευρωπαϊκών και ασιατικών παραλίων, μια άμεση πρόκληση για το πνεύμα της περιπέτειας.
Πώς θα μπορούσε κανείς να μην μπει στον πειρασμό να βγει στην θάλασσα, να συναντήσει και να κατακτήσει όλες αυτές τις στεριές, των οποίων οι μακρινές κορυφές και τα ακρωτήρια μπορούσαν να φανούν στον ορίζοντα τις καθαρές μέρες;
Αν κάποιος τολμούσε, με καλό καιρό, να ρισκάρει την διάσχιση, αναζητώντας το άγνωστο, δεν είχε τίποτε να φοβηθεί σε περίπτωση που τον έπιανε, στην πορεία, είτε η γαλήνη, είτε ο αντίθετος άνεμος. Ενώ προχωρούσε προς αυτές τις ακτές, που από ώρα σε ώρα υψώνονταν και μεγάλωναν μπροστά του, ο καπετάνιος έψαχνε με τα μάτια του και πάντα εύρισκε στο ίδιο μέρος εκείνες των οποίων οι γραμμές του ήταν οικείες.
Αν αποφάσιζε, αυτήν την φορά, να υποχωρήσει, θα έπρεπε μόνον να γυρίσει το πηδάλιο και να πλεύσει: Σύντομα θα είχε ανακτήσει το καταφύγιο του αγκυροβολίου, που είχε αφήσει εκείνο το πρωί. Αλλά, με την πρώτη ευκαιρία, όταν ο ουρανός θα ήταν ακόμα πιο σίγουρος, θα αναλάμβανε με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, προς την ίδια κατεύθυνση, ένα νέο ταξείδι, και, από προσπάθεια σε προσπάθεια, γινόμενος σταδιακά πιο σκληρός και τολμηρός, θα έφτανε τελικά στον στόχο…».
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. Γ. Λεκακης “Αρχαία Ευβοια”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.6.2002.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Στην χλωρίδα της περιλαμβάνεται θαμνώδης βλάστηση (σκληρόφυλλοι θάμνοι), φρύγανα, πουρνάρια και πολλά πράσινα λιβάδια με ανατολικούς πλάτανους, μικρά δάση καστανιάς φτέρες, ρείκια, οι λυγαριές και πικροδάφνες (στην παραποτάμια περιοχή). Η υδάτινη ζώνη χαρακτηρίζεται από υποθαλάσσια λιβάδια ποσειδωνίας (στα μεγάλα βάθη άνω των 20 μ.) και από κοραλλιογενείς υφάλους. Στα προστατευόμενα είδη χλωρίδας περιλαμβάνονται: η τοπική ενδημική παιώνια η αρρενωπή (του υποείδους η ελληνική), κεράστιο του Ρούνεμαρκ και στάχυ της Εύβοιας. Επτά ενδημικά φυτά φύονται μόνον στην Περιοχή της Οχης. Άλλα ευβοϊκά ενδημικά είναι: τσάι και βιόλα (της Εύβοιας), αρμέρια (του Γιόνσεν), καμπανούλα (της Καρυστίας) κ.ά. και το βαλκανικό ενδημικό ανθεμίς η κρητική.
Στην προστατευόμενη ερπετοπανίδα περιλαμβάνονται τα είδη: φρύνοι, σαπίτες, λαφιάτες, στικτές νεροχελώνες, χελώνες (μεσογειακές και κρασπεδωτές), κ.ά. Και προστατευόμενα ασπόνδυλα: ελαφοκάνθαροι, κεράμβυξ ο κέδρος, μόριμος ο πένθιμος. Και από θηλαστικά: ευρωπαϊκές ενυδρίδες, ρινόλοφοι και μυωτίδες, κ.ά.
[2] ΠΗΓΗ: Σύλλογοs Προστασίαs Περιβάλλοντος Νότιαs Καρυστίας.
[3] G. Perrot (1832 – 1914) και Ch. Chipiez (1835 – 1901), «Histoire de l’art dans l’antiquité: Égypte, Assyrie, Perse, Asie Mineure, Grece, Etrurie, Rome» (εκδ. Hachette, Παρίσι, 1882).
αρχαια πυραμιδα ορος βουνο οχη αρχαια δρακοσπιτα Ευβοιας Λεκακης ορωνυμικα ογχη, εχω υποστηριγμα, υποστηριξις, τροφη οχεα / οχεια / ωγλη / τρωγλη αποθηκευση ευβοια τροχος αρατος Καλλιμαχος Λυκοφρων αθηναιος ησυχιος υποστηριξη πληθυσμος ελληνικη μυθολογια θεα ηρα, καταφυγιο, κουραση ερωτικη απιστια Διας, προταση γαμου γαμος αρνηση οχι νοτια κορυφη Προφητης Ηλιας, υψομετρο Ιουδας / Γιουδας Καρυστος ακρωτηριο Καφηρεας Καβο Ντορο μυστηριωδη ακρωτηρι Καφηρευς Καβοντορο Καβο ντ’ ορο μυστηριο μεγαλιθικη κατασκευη δρακοσπιτο Στυρα, Νιμποριο κτηριο ναοι Δρυοπες λατρεια Διος ηρας, 10ος αιωνας πΧ χωριο Καλυβια σπηλαιοβαραθρο της Αγιας Τριαδος, Αγια τριαδα τριας Τριαδας μεγαλυτερος υπογειος ποταμος παρακτια ζωνη προστατευομενος βιοτοπος Natura 2000 2006 Τοπος Κοινοτικης Σημασιας δικτυο NATURA 2000 ΕΕ Οδηγια Ειδικης Προστασιας των αγριων πτηνων αγρια πτηνα κοιτασματα μαρμαρου, πολυτιμο λευκο μαρμαρο Καρυστου cipolin, Marmor Carystium πρασινη ριγα πλακα Καρυστου σιπολινικο σχιστολιθος γκρι, καφετι πρασινωπο χρωμα, σχιστολιθικα ορυκτα χλωριτης, σερικιτης λατομηση κοιλαδα Αγιου Δημητριου Αγιος Δημητριος βιβλιο περο περω Perrot σιπιεζ Chipiez πυραμιδοειδης κορφη λιμανι Ανατολικη Ελλαδα Ιωνιας, πλοηγος στερια Αθηνα Δαρδανελλια ακτη Αττικη Σουνιο στενο Ανδρος Αιγαιο Πελαγος, νησια νησι νησιδα Ψαρα Χιος, μαυρο κεφαλι ακρον Μιμας, κολπος Σμυρνης Σμυρνη ακτες Μικρα Ασια Σκυρος, ολολευκη, χιονισμενη υψηλοτερη Μεσογειος ηπειρωτικος ορεινος ογκος προκληση πνευμα περιπετειας πειρασμος θαλασσα, κατακτηση ακρωτηρια διασχιση, αγνωστο, γαληνη, αντιθετος ανεμος καπετανιος γραμμες πηδαλιο αγκυροβολιο ταξιδι, σκληρος τολμηρος, χλωριδα οχης θαμνωδης βλαστηση, φρυγανα, πουρναρι σκληροφυλλος θαμνος πρασινο λιβαδι ανατολικος πλατανος, δασος καστανια φτερη, ρεικι λυγαρια πικροδαφνη παραποταμια υδατινη υποθαλασσιο λιβαδι ποσειδωνια κοραλλιογενης υφαλος προστατευομενα ειδη χλωριδας ενδημικη παιωνια η αρρενωπη υποειδος ελληνικη κεραστιο Ρουνεμαρκ σταχυ ενδημικα φυτα ευβοικο ενδημικο φυτο τσαι βιολα αρμερια Γιονσεν καμπανουλα βαλκανιο βαλκανια βαλκανικο ανθεμις κρητικη ερπετοπανιδα φρυνος, σαπιτης, φιδι οφις λαφιατης, στικτη νεροχελωνα, μεσογειακη κρασπεδωτη χελωνα ασπονδυλα ελαφοκανθαρος, κεραμβυξ ο κεδρος, μοριμος ο πενθιμος θηλαστικα ευρωπαικη ενυδριδα, ρινολοφος μυωτιδα περιβαλλον αιγυπτος, ασσυρια, περσια ετρουρια ρωμη Égypte, Assyrie, Perse, Asie Mineure, Grece, Etrurie, Rome
