Του Γιώργου Λεκάκη,
(*) Στις 21.9.2009 δόθηκε στο Ηρώδειο των Αθηνών η παράσταση «Φλαμένκο – φάντο – ρεμπέτικο». Ήταν μια τριεθνής (Ισπανίας – Ελλάδος – Πορτογαλίας) μουσική συνάντηση, του Πάκο Πένια, με τον Θανάση Πολυκανδριώτη και την «ιέρεια των fado» Ντούλτσε Πόντες. Το παρακάτω κείμενο ήταν το εισαγωγικό της παραστασεως και το διάβασε ο Αλέξης Κωστάλας.
Όταν συναντιούνται οι μουσικές, συναντιούνται οι πολιτισμοί! Όταν συναντιούνται οι μουσικοί, συναντιούνται οι λαοί! Και όταν συναντιούνται πολιτισμοί και λαοί, σαν φερτές ύλες ποταμών πλημμυρίζουν τα συναισθήματα κάθε ακτή…
Η μουσική δεν γεννήθηκε για να χωρίσει. Γεννήθηκε για να ενώσει. Να φέρει κοντά, να σμιλέψει, να φιλέψει, να ημερέψει, ανθρώπους, συναισθήματα, ένστικτα…
Η φωτιά δεν γεννήθηκε για να κάψει. Γεννήθηκε για να καθαρίσει, να εξαγνίσει, να καθαγιάσει τον νου, τις πράξεις, τις σκέψεις.
Έτσι, όταν έρχονται αρμονικά κοντά μουσική και φωτιά σμιλεύονται, φιλιώνουν, ημερεύουν, καθαρίζονται, εξαγνίζονται και καθαγιάζονται τα πάντα. Σαν τελετή μυήσεως. Σαν κατεβασιά στα μύχια της ψυχής, με αρχιερείς και ιεροφάντες ειδικούς δεξιοτέχνες του χειρισμού των χορδών της ψυχής μας, δια μέσου των χορδών των μουσικών τους οργάνων, και των φωνών… – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Μουσικης Μυησις”.
Όλα είναι μουσική κι όλα είναι φωτιά! Λίγα είναι φλογερή μουσική και μουσική φωτιά! Λίγα είναι παυσάνεμος πόθος και λοπητός καιρός!
Απ’ τα μονοπάτια της Ανδαλουσίας, χέρι-χέρι περπατούν Ισπανοί και άραβες, Έλληνες και Αφρικανοί, να συναντήσουν την λύπη των ανθρώπων στα λιμάνια της Πορτογαλίας. Κι από εκεί, ένα καράβι γεμάτο όνειρα και τριγμούς θα τους φέρει στο λιμάνι του Πειραιά, απ’ όπου θα ξεχυθούν να μεταλαμπαδεύσουν το πάθος τους και την επιμονή τους για ζωή, απ’ τις παράγκες έως τα άσπαρτα χωράφια της μάννας Αιγηίδος…
Απλή και σύνθετη μουσική. Δύσκολη και εύκολη. Βαθειά κι επιφανειακή. Έγχρωμη κι ασπρόμαυρη συνάμα. Αναζητεί την όγδοη νότα της στο πεντάγραμμο της Μεσογείου και μεσιτεύει τον Διόνυσο και τον Απόλλωνα.
Ο Γ. Λεκάκης με την “ιέρεια των φάντο”, Ντ. Πόντες, στην εκδήλωση στο Ηρώδειο.
Εάν οι Δελφοί είναι ο ομφαλός της Γης, η Μεσόγειος είναι ο φυσικός χώρος ενέργειας αυτού του ομφαλού, κι η μουσική ο λώρος, που δένει όλα τα παιδιά που ξεπήδησαν – ή θα γεννηθούν – απ’ αυτήν την μήτρα.
Ο Γ. Λεκάκης με τον Π. Πένια, στην εκδήλωση στο Ηρώδειο.
με προορισμό το πεπρωμένο της μουσικής, που είναι η συνάντηση, καλή συνακρόαση στο σμίξιμο της πιο βαθειάς διεργασίας της ψυχής, της αποδοχής της συνύπαρξης τριών λαών, Ελλήνων, Ισπανών, Πορτογάλων, τριών γειτόνων αυτής της συνοικίας του πλανήτη Γη…
Όπου δεν φθάνει η στεριά, περισσεύει η θάλασσα. Εάν δεν θεμελίωσε ο άνθρωπος στην πέτρα, έκτισε καράβια στο νερό!
Το υγρό στοιχείο είναι πιο οικείο στον άνθρωπο, από το στερεό και το αέρινο. Το στερεό τον καταπλακώνει, το αέρινο το φοβάται. Στο υγρό αισθάνεται την ασφάλεια, διότι εντός αυτού ανθρωποποιήθηκε. Από σπέρμα, πήρε μορφή μέσα στο αμνιακό υγρό της μητρός του, στην πρώτη κατοικία κάθε ανθρώπου. Γι’ αυτό και το ρήμα νάω, που σημαίνει κατοικώ, έδωσε τον ναό (το κατοικητήριο του θεού), αλλά και την λέξη ναυς (την κατοικία των θαλασσινών, των ναυτών).
Η θάλασσα έθρεψε αυτούς που ξέχασε η στεριά. Η θάλασσα φυγάδεψε αυτούς που έδιωξαν άλλοι άνθρωποι. Η θάλασσα ξέρει πού κατοικούν αυτοί, που δεν κατάφεραν να φθάσουν απέναντι.
Η θάλασσα ενώνει την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ελλάδα. Η στεριά τις χωρίζει. Ο παφλασμός του κύματος έδωσε τον πρώτο ρυθμό στις πάλλουσες καρδιές των κατοίκων των χωρών αυτών. Κι ήταν ο δεύτερος οικείος ρυθμός, μετά απ’ αυτόν που αφουγκράζονταν, τον ρυθμό της καρδιάς τους.
Η φύση, ο Θεός, έδωσε την θάλασσα στους ανθρώπους που τους είχε ξεχάσει και δεν τους είχε δώσει τίποτε. Απ’ αυτήν άντλησαν συναισθήματα, γνώσεις, ιδέες και τέχνες. Βούτηξαν στ’ ανεξάντλητο πηγάδι της κι ακόμη αντλούν! Οι δικτυείς της Δίκτυννας άπλωσαν δίκτυα και δικτυώθηκαν δια μέσου αυτής.
Οι Πορτογάλοι είδαν δια μέσου της θαλάσσης να καταφθάνει στην χώρα τους ο Οδυσσέας και προς τιμήν του να ονοματίζουν την μεγάλη πόλη τους με τ’ όνομά του: Λισσαβών. Οι Ισπανοί είδαν δια μέσου της θαλάσσης να αναπτύσσεται το εμπόριό τους, να διακινούν τα προϊόντα τους, να πλουταίνει και να μεγαλώνει η ευημερία τους και να γίνονται εννεάπλουτοι, σε γνώση και αγαθά. Αφού δια μέσου καραβιών έφθασαν τα χαμένα ή καμένα βιβλία της Αλεξάνδρειας στην χώρα τους. Οι Έλληνες είδαν δια μέσου της θαλάσσης να επιστρέφουν, ως προσφυγόπουλα, τα μεταναστευμένα παιδιά τους, που είχαν φύγει πριν χιλιάδες χρόνια να κατακτήσουν τις αντικρυνές στεριές και τώρα εκδιωγμένα και στριμωγμένα να επιστρέφουν ταπεινωμένα στα πάτρια εδάφη. Ως και στα άφλαστα των πρυμνών των καραβιών, αυτά που πρότερα στόλιζαν γοργόνες, τώρα κρέμονταν λιπόσαρκα κορμιά επιστρεφόντων…
Κι όλα αυτά, όλοι αυτοί, τα έβαλαν, τα χώρεσαν στην λαϊκή μουσική τους. Οι μεν στον πόνο των φάντος, οι δε στο πάθος του φλαμένκο, κι οι τελευταίοι στον καϋμό, στο κάυμα του ρεμπέτικου.
Μέσα απ’ την μουσική ξέχασαν αυτά που θυμήθηκαν, αυτά που τους έφερε η θάλασσα. Και μέσα απ’ την μουσική διατήρησαν στην ζωή, στην μνήμη, τον πόνο, την θλίψη, το συναίσθημα, που δεν μπορεί να περιγράψει ένα χαρτί.
Η μουσική αυτών των λαών είναι αρωγός στην ιστορία τους. Οι σελίδες ιστορίας τους πρέπει να διαβάζονται υπό τους ήχους της παραδοσιακής λαϊκής μουσικής τους. Έτσι θα γίνονται πιο αντιληπτές, πιο αληθινές, πιο ευμετάφραστες.
Η λαϊκή παραδοσιακή μουσική των τριών αυτών γειτόνων της Μεσογείου, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδος, είναι η τελευταία πράξη ενός δράματος, που έχει ξεκινήσει με κοινή αφετηρία πριν χιλιάδες χρόνια, και που δυστυχώς, την τελευταία του λέξη δεν την έχει πει ακόμη – κι ούτε ποτέ θα την πει…
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.9.2009.
ΦΛΑΜΕΝΚΟ – ΦΑΝΤΟ – ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΦΑΝΤΟΣ – ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ 2009 Ηρωδειο Αθηνων παρασταση Φλαμενκο – φαντο – ρεμπετικο Ισπανια – Ελλαδα Πορτογαλια μουσικη συναντηση, Πενια, Πολυκανδριωτης fado Ποντες κειμενο Λεκακη λεκακη Κωσταλας 2009 ωδειο Ηρωδου αττικου Αθηνα μουσικες, πολιτισμοι μουσικοι λαοι πολιτισμος λαος συναισθημα μουσικη χωρισμος ενωση σμιλεμα φιλεμα ημερεμα ανθρωπος, συναισθηματα, ενστικτο φωτια καθαρση εξαγνισμος νους, πραξη σκεψη αρμονια φιλιωμα τελετη μυησεως μυησης μυηση κατεβασια μυχια της ψυχης, ψυχη αρχιερεας ιεροφαντης ειδικος δεξιοτεχνης χειρισμος χορδη χορδες μουσικο οργανο φωνη φλογερη παυσανεμος ποθος λοπητος καιρος Ανδαλουσια Ισπανοι αραβες, αρχιοι ελληνες Αφρικανοι λυπη ανθρωποι λιμανια ονειρο τριγμος Πειραιας παθος επιμονη ζωη παραγκα ασπαρτο χωραφι μαννα μανα Αιγηιδα αιγηις απλη συνθετη δυσκολη ευκολη βαθεια επιφανειακη εγχρωμη ασπρομαυρη ογδοη 8η νοτα πενταγραμμο Μεσογειος μεσιτια θεος Διονυσος Απολλωνας απολλων Δελφοι ομφαλος της Γης, γη φυσικος χωρος ενεργεια λωρος, παιδια γεννηση μητρα πεπρωμενο συναντηση, συνακροαση σμιξιμο διεργασια αποδοχη συνυπαρξη συνοικια στερια θαλασσα θεμελιο πετρα, καραβι νερο υγρο στοιχειο οικειο στερεο αερινο στερεα αερας φοβος ασφαλεια, ανθρωποποιηση σπερμα, μορφη αμνιακο μητερα πρωτη κατοικια ρημα ναω, κατοικω ναος κατοικητηριο θεοι λεξη ναυς θαλασσινος ναυτης κυμα πρωτος ρυθμος παλλουσα καρδια χωρα οικειος φυση, γνωση ιδεα τεχνη ανεξαντλητο πηγαδι αντληση δικτυεις δικτυννα δικτυ δικτυο Οδυσσεας Οδυσσευς ιθακη πολη λισσαβων λισσαβωνα λισαβων λισαβωνα ονομα Ισπανια εμποριο προιοντα πλουτος ευημερια εννεαπλουτος αγαθα χαμενα καμενα βιβλια βιβλιοθηκη της Αλεξανδρειας Αλεξανδρεια επιστροφη προσφυγοπουλο προσφυγας προσφυγια προσφυγες μεταναστευση παιδια ταπεινωση πατρια εδαφη αφλαστα πρυμνη γοργονα λιποσαρκο κορμι επιστρεφοντες λαικη πόνος φαντος, παθος καυμος, καημος καυμα ρεμπετες ληθη θυμηση θλιψη, αρωγος ιστορια ηχος παραδοσιακη αντιληπτη αληθινη ευμεταφραστη παραδοση δραμα
