Του Γιώργου Λεκάκη
Το 17o από τα 142 σωζόμενα αποσπάσματά του:
Ηράκλειτος Βλύσωνος ο Εφέσιος τάδε έφη:
17.«Ου γάρ φρονέουσι τοιαύτα πολλοί, οκόσοι εγκυρεύσιν[1], ουδέ μαθόντες γιγνώσκουσιν, εωυτοίσι δε δοκέουσιν».
Διότι πολλοί δεν τα αντιλαμβάνονται αυτά, και όσοι τα συναντούν τυχαίως, δεν είναι ικανοί να τα μάθουν / κατανοήσουν (δια της μαθήσεως / διδασκαλίας), αλλά τους φαίνεται (νομίζουν) ότι τα κατανοούν.
Στο απόσπασμα αυτό, κατακρίνονται οι άνθρωποι, που δεν αντιλαμβάνονται εκείνα τα οποία αποκαλύπτει ο Λόγος, ούτε μόνοι, ούτε κατόπιν διδασκαλίας (βλ. απ. 1 «και ακούσαντες το πρώτον»). Οι άνθρωποι παρασύρονται από την (ανεξακρίβωτη) ατομική και υποκειμενική τους φαντασία, την αναγάγουν σε γνώση και νομίζουν ότι είναι κάτοχοι γνώσεως. Την αντίληψη αυτή θα εξάρη αργότερα ο Σωκράτης, καταπολεμώντας την δόξα και την οίηση. Οι άνθρωποι αλλάζουν κάθε μέρα γνώση και άποψη, όπως τους πάει ο Ζευς – έχει μείνει λαϊκή παροιμιώδης η φράση γι’ αυτόν που αλλάζει συνέχεια άποψη πως «πάει όπου τον πάει ο άνεμος».
Λέει και ο Αρχίλοχος: «Τοίος ανθρώποισι θυμός, Γλαυκέ Λεπτίνεω παι, γίγνεται θνητοίς, όκοίσν Ζευς έφ’ ημέρην άγη και φρονεύσι τοις οκοίοις εγκυρεύσιν έργμασιν» – Ο θυμός των θνητών ανθρώπων, ω Γλαύκε, υιέ του Λεπτίνου, γίνεται όπως τον οδηγεί κάθε μέρα ο Ζευς. Και έχουν οι άνθρωποι τέτοια φρονήματα, αναλόγως με τα έργα, τα οποία συμβαίνει να συναντούν τυχαίως (απ. 68).
Ο Όμηρος («Οδ.» σ,136) το είχε πει πρώτος: «Τοίος γαρ νόος εστίν επιχθονίων ανθρώπων, οίον επ’ ήμαρ άγησι πατήρ ανδρών τε θεών τε» – Τέτοιος είναι ο νους των επιγείων ανθρώπων, όπως τον οδηγεί κάθε μέρα ο πατήρ ανδρών και θεών (Ζευς). – βλ. και απ. 42.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΗΡΑΚΛΕΙΤΟ, ΕΔΩ.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ – ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ», έκδ. «Τάλως Φ», 2024, από το κεφάλαιο “Διασωθέντα αποσπάσματα Ηρακλείτου και απόπειρα αποδόσεως και ερμηνείας τους”.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] εγκυρέω, εγκύρω, εγκυρώ (εν + κυρέω) = συναντώ τυχαίως, πλησιάζω, φθάνω.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ αποσπασμα 17 πολλοι αντιληψη κατανοηση Λεκακης ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ εφεσιος εφεσος αποσπασμα νεος δραση Λεκακης Ηρακλειτος Ηρακλειτου διασωθεντα σωζομενο fragmenta fragment αποδοση ερμηνεια λεκακης σωζομενα αποσπασματα Héraclite Heraklit Heraclitus Heráclito Eraclito Διασωθεντα αποσπασματα λεκακης Βλυσωνος Εφεσιος ταδε λεγει αρχαια βιβλια ελληνικη γραμματεια φρονηση οκοσοι μαθηση γνωση εωυτος δοκω τυχαιοτητα διδασκαλια ανθρωποι, Λογος, ακουω πρωτον ανθρωπος ατομικη υποκειμενικη φαντασια ία, την αναγάγουν σε γνώση και νομίζουν ότι είναι κατοχος Σωκρατης, δοξα οιηση αποψη, Ζευς θεος διας λαικη παροιμιωδης φραση αλλαγη οπου παει ο ανεμος παροιμια Αρχιλογος Τοιος θυμος, Γλαυκος Λεπτινεως θνητος, εφ’ ημερην αγη οκοιοις εργμα Λεπτινος φρονημα εργα, τυχη ομηρος Οδυσσεια νους εστιν επιχθονιων ανθρωπων, οιον επ’ ημαρ αγησι πατηρ ανδρων τε θεων τε επιγειος πατηρ πατερας ανδρας θεοι θεος εγκυρεω, εγκυρω, εν + κυρεω συναντω τυχαιως, πλησιαζω, φθανω
