Του συγγραφέα Κωνσταντίνου Σπίνου
Μια ανεύθυνη και ασφαλώς αντιεπιστημονική άποψη είναι αυτή που λέει για λαούς ότι «ήλθαν από το πουθενά και εξαφανίσθηκαν στο τίποτα». Για την επιστημονική όμως έρευνα κανένα φαινόμενο δεν είναι τυχαίο. Συνεπώς το να αποδίδονται στην τύχη φαινόμενα κοινωνικά, φυσικά, πολιτιστικά κ.ά. δηλώνουν την αδυναμία του επιστήμονος – ερευνητού να τα προσδιορίσει και να τα αιτιολογήσει.
Μια τέτοια αντιεπιστημονική άποψη διετυπώθη και δια τους Τυρρηνούς ή Τυρσηνούς ή όπως οι Ρωμαίοι τους αποκάλεσαν Τούσκους και Ετρούσκους. – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τους ΕΤΡΟΥΣΚΟΥΣ, ΕΔΩ. Και τούτο γιατί κάποιοι ιστορικοί είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα αναφέρουν στις μελέτες τους ότι οι «Ετρούσκοι είναι ένας αμφιλεγόμενος λαός αγνώστου εθνικότητος που ανήκει στις πλέον σκοτεινές περιόδους της ιστορίας». Αυτά όμως, που η σκοπιμότητα προσπερνάει η ιστορική αλήθεια πρέπει να αναδεικνύει.
Οι Τυρρηνοί ή Τυρσηνοί, ή Ετρούσκοι και με αυτή την ονομασία παρέμειναν στην ιστορία, ήσαν ένα γνήσιο Ελληνικό Πελασγικό φύλο. Ήσαν δηλαδή Πρωτοέλληνες, οι οποίοι μετώκησαν από διάφορα μέρη της Ελλάδος και εγκαταστάθηκαν στην κεντρική Ιταλία κατά τον 13ο αιώνα π.Χ. έχοντας ξεκινήσει από την Μικρά Ασία κατά τον Ηρόδοτο, την Θεσσαλία κατά τον Ελλάνικο, αλλά και από την Λήμνο κατά τον Στράβωνα, φέρνοντας μαζί τους και τα ελληνικά φώτα, με τα οποία φωτίσθηκε το αγροίκο ρωμαϊκό πνεύμα.
Ο ακριβής χρόνος εγκαταστάσεως των Ετρούσκων στην κεντρική Ιταλία δεν είναι γνωστός, εκείνο όμως που ξέρουμε με βεβαιότητα είναι ότι διεκπεραιώθηκαν στην Ιταλική χερσόνησο πολύ πριν τον Τρωικό πόλεμο. Στον τόπο της εγκαταστάσεώς τους ίδρυσαν και προήγαγαν πολλές πόλεις (και όχι απλά χωριά από πηλό και άχυρο) και έχτισαν οικίες από λίθους και οπτόπλινθους και περιτοίχισαν τις πόλεις τους.
Δώδεκα από τις πόλεις αυτές, οι πλέον εύρωστες, ήτοι Βήιοι, Καίρε, Ταρκύνια, Κόσα, Ρηγισουίλλα, Ορβιέτο, Ποπλώνιο, Ουολατέρρες, Περουσία, Κρότων, Αρρήτιο και Ουολσίνιοι. ενώθηκαν σε μία ετρουσκική ομοσπονδία με ηγεμονεύουσα πόλη την Ταρκυνία.
Κατά την διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους του 6ου π.Χ. αιώνος, οι συμμαχικές αυτές πόλεις αποτελούσαν τη μεγαλύτερη πολιτική και στρατιωτική δύναμη της Ιταλίας, αφού διέθεταν καλώς οργανωμένο στρατό, περίφημο ιππικό και ναυτικό, που για μεγάλο χρονικό διάστημα κυριαρχούσε στις θάλασσες της Μεσογείου.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΤΡΟΥΣΚΟΙ
Και τι δεν μπορούμε να πούμε γι’ αυτό το σημαντικό ελληνικό φύλο που αποτέλεσε αναντίρρητα τον ισχυρότερο λαό στην πρώιμη ιταλική ιστορία. Ο πολιτισμός τους υπήρξε η γενεσιουργός δύναμη που απετέλεσε την βάση του πρώτου Ρωμαϊκού πολιτισμού. Η Ετρουρία τροφοδότησε την Ρώμη με το αίμα της, την διατήρησε στην ζωή, την γαλούχησε με το πνεύμα της και απετέλεσε την πολιτική πολιτιστική και στρατιωτική βάση, πάνω στην οποία οικοδομήθηκε και εδραιώθηκε η ισχυρή Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Από την πρώτη στιγμή εγκαταστάσεως στην καινούργια κατοικία τους, ανέπτυξαν σε μεγάλο βαθμό τα γράμματα, την διδασκαλία για την φύση και τους θεούς. Τελειοποίησαν περισσότερο από όλους τους ανθρώπους την μαντική τέχνη επισύροντας τον θαυμασμό της οικουμένης.
Οι Ετρούσκοι κυβέρνησαν την Ρώμη επί 100 και πλέον έτη, και είχαν τόσο μεγάλη επίδραση επί του Ρωμαϊκού τρόπου ζωής, ώστε η ζωή της Ρώμης να μην δύναται να νοηθεί άνευ αυτών.
Περί το 635 π.Χ ο Δημάρατος, πλούσιος έμπορος εξόριστος από την Κόρινθο εγκαταστάθηκε στην Ταρκυνία και νυμφεύθηκε Ετρουσκίδα γυναίκα. Ο γιος του Λεύκιος Ταρκύνιος Πρίσκος μετανάστευσε στη Ρώμη, κατέλαβε μεγάλη θέση και εξελέγη βασιλεύς από ένα συνασπισμό ετρουσκικών οικογενειών οι οποίες διέμεναν στην Ρώμη. Ειρήσθω εν παρόδω ότι ο Λεύκιος Ταρκύνιος ανακάλυψε την σάλπιγγα γι’ αυτό και η αρχική της ονομασία ήταν τυρρηνή.
Επί της βασιλείας του η Ετρουσκική επίδραση έγινε εντονότερη εις την πολιτική της Ρώμης. Αρχικά εδραίωσε την θέση της Ρώμης μετά από σειρά επιτυχών πολέμων κατά τους οποίους υπέταξε ολόκληρο το Λάτιο. Ακολούθως φρόντισε για τον εξωραϊσμό της. Έφερε Ετρούσκους και Έλληνες καλλιτέχνες οι οποίοι την διακόσμησαν με μεγαλοπρεπείς ναούς.
Μετά τον Λεύκιο Ταρκύνιο στον θρόνο της Ρώμης ανήλθαν διαδοχικά δυο άλλοι Ετρούσκοι, ο Σέρβιος Τύλλιος και ο Ταρκύνιος Σούπερβος.
Έως και τον 5ο αιώνα επέκτειναν την πολιτική και στρατιωτική κυριαρχία τους την κοιλάδα του Πάδου, το Λάτιο και την Καμπανία και κυριάρχησαν στο Τυρρηνικό πέλαγος. Μέχρι της ιδρύσεως του Ρωμαϊκού κράτους είχαν αναπτύξει σημαντικό πολιτισμό, ο οποίος αποτέλεσε κατά μέγα μέρος την βάση του πολιτισμού της Ρώμης.
Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΟΦΕΙΛΗ
Οι Ετρούσκοι ως λαός, είχαν την μοίρα των ανθρώπων. Ξεκίνησαν με αρχαϊκό τρόπο, μεγαλούργησαν κυρίως με το μεγάλο ναυτικό τους, με το οποίο γνώρισαν τον κόσμο, δημιούργησαν αποικίες, ευτύχησαν, έγραψαν ιστορία και τελείωσαν την μεγάλη πορεία τους στον χρόνο όπως ακριβώς και οι θνητοί.
Όμως δεν έσβησε το παρελθόν τους. Η ετρουσκική εξουσία μπορεί να εξεδιώχθη από την Ρώμη, αλλά η σφραγίδα της και τα λείψανα της επιδράσεώς της επέζησαν μέσα στον ρωμαϊκό πολιτισμό. Ο Ετρουσκικός πολιτισμός μεταβιβάσθηκε ως πολύτιμη κληρονομιά στη Ρώμη. Η ιστορική πορεία της Ρώμης αρχίζει με τους Ετρούσκους.
Ο Πλούταρχος (Ρωμύλος 11), μας πληροφορεί ότι, όταν ο Ρωμύλος χάραξε τα όρια της Ρώμης, τούτο έγινε με την καθοδήγηση Ετρούσκων μηχανικών, οι οποίοι έκτισαν και τα τείχη της πόλεως.
Οι ρωμαϊκοί αριθμοί είναι ετρουσκικοί και το όνομα Ρώμη είναι δυνατόν να προήλθε από την ετρουσκική λέξη rumon [< ροή, ρέων, ρους] που σημαίνει ποταμός.
Οι Ρωμαίοι έμαθαν από τους Ετρούσκους να προσδίδουν κύρος στους άρχοντές τους, αφού από αυτούς παρέλαβαν την τελετή του θριάμβου μετά από μία νίκη, τις τηβέννους με το πορφυρό παράραμμα, τις ελεφάντινες έδρες των αρχόντων που έμοιαζε με άρμα, καθώς και τους πέλεκεις και τις ράβδους που κρατούσαν προ των υπάτων οι δέκα ραβδούχοι σε ένδειξη της εξουσίας τους. Το ρωμαϊκό ένδυμα προέρχεται από το ετρουσκικό.
Τα νομίσματα της Ρώμης, πολλούς αιώνες, πριν αυτή αποκτήσει στόλο ήσαν κεκοσμημένα με την πλώρη ενός πλοίου, σήμα το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί στα νομίσματα της Ετρουρίας και συμβόλιζε την εμπορική της δραστηριότητα και την ναυτική της ισχύ.
Από τον 7ον έως τον 4ον αιώνα π.Χ. οι αριστοκρατικές ρωμαϊκές οικογένειες έστελναν τους υιούς τους σε ετρουσκικές πόλεις για ανωτέρα εκπαίδευση. Εκεί οι ρωμαιόπαιδες σπούδαζαν γεωμετρία, τοπογραφία και αρχιτεκτονική.
Οι πρώτοι ηθοποιοί και η ονομασία τους histrones [< οίστρος], ήλθαν στην Ρώμη από την Ετρουρία.
Από την Ετρουρία παρέλαβε η Ρώμη την τελετή του γάμου της κηδείας και το μεγαλύτερο μέρος του θρησκευτικού τυπικού, τους οιωνοσκόπους και τους μάντεις. Ακόμη και μέχρι την εποχή του Ιουλιανού (363 μ.Χ.) οι Ετρούσκοι μάντεις αποτελούσαν επίσημο μέρος κάθε ρωμαϊκής στρατιάς.
Οι Ρωμαίοι αντέγραψαν τον κλειστό σχηματισμό μάχης από τους Ετρούσκους, οι οποίοι συνήθιζαν να επιτίθενται σε φάλαγγα. Οι τακτικές οπλίτου εισήχθησαν στην Ρώμη από την Ετρουρία τον 6ο αιώνα π.Χ.
Η Ρώμη παρέλαβε την μουσική της και τα μουσικά όργανα από την Ετρουρία. Οι περισσότεροι από τους καλλιτέχνες της ήσαν Ετρούσκοι και η οδός της Ρώμης στην οποία εργάζονταν οι καλλιτέχνες αυτοί, έφερε το όνομα Vircus Tuscus δηλαδή οδός Ετρούσκων.
Επί βασιλείας του Ετρούσκου Λεύκιου Ταρκυνίου, κτίσθηκε στη Ρώμη από Ετρούσκους μηχανικούς το πρώτο αμφιθέατρο και ο πρώτος μεγάλος ιππόδρομος (Circus Maximus) και ήλθαν οι πρώτοι ίπποι και πυγμάχοι από την Ετρουρία για τα ρωμαϊκά θεάματα.
Ετρούσκοι μηχανικοί κατασκεύασαν τους υπονόμους, αποστραγγιστικά και αποξηραντικά έργα, με τα οποία μετέβαλλαν την Ρώμη από ένα έλος σε μια πολιτισμένη πρωτεύουσα. Ο Πλίνιος μας πληροφορεί, ότι στην μεγάλη υπόνομο (cloaca maxima) οι ογκώδεις λίθινες στοές ήταν τόσο ευρείες, ώστε μπορούσε να διέλθει άμαξα φορτωμένη με άχυρο. Κατασκεύασαν επίσης μικρότερους οχετούς για την αποξήρανση των ελών τα οποία περιέβαλαν την Ρώμη και εισέδυαν μέσα στην πόλη. Τα όμβρια και τα ακάθαρτα νερά εισέρχονταν σε οχετούς και από εκεί χύνονταν στον Τίβερη.
Ετρούσκοι μηχανικοί έκτισαν τα πρώτα μεγάλα κτήρια κληροδοτώντας στην Ρώμη τον περίφημο «τοσκανικό ρυθμό» (παραλλαγή του δωρικού ο οποίος μέχρι σήμερα επιζεί στην κιονοστοιχία του ναού του Αγίου Πέτρου) και μετέβαλαν την πόλη από ένα άθροισμα καλυβιών από πηλό σε μια πόλη από λίθο και οπτόπλινθο. Έκτοτε οι Ρωμαίοι έκτιζαν τις οικίες τους και τους ναού τους ακολουθώντας τα ετρουσκικά πρότυπα.
Οι Ετρούσκοι γλύπτες διακόσμησαν τους ναούς και τα ανάκτορα της Ρώμης. Μέχρι της εποχή του Καίσαρος δεν επρόκειτο η Ρώμη να ξαναδεί τέτοια κτίσματα, όπως υπό την ετρουσκική διοίκηση.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.4.2025.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Δωρικός Στ. – Κ. Χατζηγιαννάκης «Ετρούσκοι Πελασγοί της Ιταλικής Χερσονήσου»
- Λεκάκης Γ. «Ελληνική η καταγωγή του αλφαβήτου και των Ετρούσκων».
- Λεκάκης Γ. «Οι Ετρούσκοι ήταν Έλληνες από το Αιγαίο (Λήμνο, Χίο) και την Μικρά Ασία (Τροία)!».
- Μαντινάος Κ. «Φιλισταίοι και Ετρούσκοι»
- Ντυράν Γ. «Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού».
- Σωτηρίου Ηλ. «Πραγματεία Περί Τυρρηνών – Ετρούσκων».
αρχαιοι ΕΤΡΟΥΣΚΟΙ ξεχασμενοι ελληνες Etruschi Tirreni Tirsi Romani Turchi Σπινος λαος τυχαιοτητα τυχη φαινομενα κοινωνικα φυσικα πολιτιστικα Τυρρηνοι Τυρσηνοι Ρωμαιοι Τουσκοι Ετρουσκος ιστορια Ετρουσκικος αμφιλεγομενος λαοι αγνωστου εθνικοτητος σκοτεινη περιοδος εποχη σκοπιμοτητα Τυρηνοι γνησιο Ελληνικο Πελασγικο φυλο πελασγοι Πρωτοελληνες, μετοικεσια Ελλαδα κεντρικη Ιταλια 13ος αιωνας πΧ αρχαια Μικρα Ασια Ηροδοτος Θεσσαλια Ελλανικος, Λημνος χιος Στραβων ελληνικα αγροικο ρωμαικο πνευμα εγκατασταση Ιταλικη χερσονησος Τρωικος πολεμος τροια ιδρυση χωριο πηλος αχυρο οικια λιθος οπτοπλινθος τειχη πολις 12 δωδεκα πολεις δωδεκαπολις δωδεκαπολη πολη Βηιοι, Καιρε, Ταρκυνια, Κοσα, Ρηγισουιλλα, Ρηγισουιλα Ορβιετο, Ποπλωνιο, Ουολατερρες, Ουολατερες Βολατερρες, Βολατερες Περουσια, Κροτων, κροτωνας Αρρητιο Αρητιο Αρρητιον Αρητιον Ουολσινιοι Βολσινιοι ετρουσκική ομοσπονδια 6ος συμμαχοι μεγαλυτερη πολιτικη στρατιωτικη δυναμη της Ιταλιας, οργανωμενος στρατος ιππικο ναυτικο θαλασσα Μεσογειος ελληνικα φυλα ισχυροτερος πρωιμη πολιτισμος γενεσιουργος δυναμη πρωτος ρωμαικος Ετρουρια Ρωμη πολιτικη πολιτιστικη στρατιωτικη βαση, Ρωμαικη Αυτοκρατορια γραμματα, διδασκαλια φυση θεοι μαντικη τεχνη ρωμαικος τροπος ζωης, 7ος 635 Δημαρατος, πλουσιος Κορινθιος εμπορος εξοριστος Κορινθος Κορινθια Ετρουσκιδα Ετρουσκα γυναικα Λευκιος Ταρκυνιος Πρισκος μεταναστευση βασιλευς συνασπισμος ετρουσκικες οικογενειες εφευρετης εφευρεση σαλπιγγας σαλπιγγα σαλπιγγος σαλπιγξ τυρρηνη βασιλεια βασιλιας επιδραση πολεμος Λατιο εξωραισμος καλλιτεχνης διακοσμηση μεγαλοπρεπης ναος θρονος Ρωμης Σερβιος Τυλλιος Ταρκυνιος Σουπερβος 5ος κυριαρχια κοιλαδα Παδου, ποταμος παδος Λατσιο Καμπανια Τυρρηνικο πελαγος κρατος αποικια κληρονομια Πλουταρχος Ρωμυλος ορια μηχανικος τειχος ρωμαικος αριθμος λεξη rumon ποταμι αρχοντας τελετη θριαμβος νικη, τηβεννος πορφυρο παραραμμα, ελεφαντινη εδρα αρμα, πελεκυς ραβδος υπατος 10 δεκα ραβδουχοι ραβδουχος εξουσια ενδυμα πολιτικη νομισματα στολος πλωρη πλοιο σημα νομισμα συμβολο εμποριο ναυτικη ισχυς 7ος 4ος αριστοκρατια ανωτερα εκπαιδευση ρωμαιοπαιδες σπουδες γεωμετρια, τοπογραφια αρχιτεκτονικη πρωτοι ηθοποιοι οιστονες οιστος histrones, τελετα γαμος κηδεια θρησκευτικο τυπικο οιωνοσκοπεια οιωνοσκοπια οιωνοσκοπος οιωνοσκοποι μαντης Ιουλιανος 363 μΧ μαντεις στρατια αντιγραφη κλειστος σχηματισμος μαχης επιθεση φαλαγγα τακτικη οπλιτης μουσικη μουσικα οργανα καλλιτεχνες οδος VircusT uscus Ετρουσκων μηχανικη πρωτο αμφιθεατρο πρωτος μεγαλος ιπποδρομος τσιρκο κυκλος Circus Maximus πρωτοι ιπποι αλογα πυγμαχοι πυγμαχια πυγμαχος θεαμα μηχανικοι κατασκευη υπονομος αποστραγγιστικα αποξηραντικα εργα, ελος πολιτισμενη πρωτευουσα Πλινιος μεγαλος υπονομος cloaca maxima ογκωδης λιθινη στοα ευρεια αμαξα φορτωμενη οχετος αποξηρανση ελη ομβρια υδατα ακαθαρτα νερα Τιβερης τιβερις κτηριο Τοσκανικος ρυθμος παραλλαγη Δωρικος κιονοστοιχια ΙΝ Αγιου Πετρου Αγιος Πετρος καλυβι πηλος λιθοι οπτοπλινθοι οικια ναοι προτυπο γλυπτης διακοσμηση ανακτορο Καισαρας καισαρ κτισμα Χατζηγιαννακης Πελασγοι καταγωγη αλφαβητο Τροια Μαντιναος Φιλισταιοι Ντυραν ρους ροη οιστρος
