πνευμονολόγου-φυματιολόγου Στυλιανού Θ. Μητρόπουλου
Εκδοχές Ορφικών σε μυθοπλασίες θεωρούν τον Κούρο, νεαρό θεό Δία, Πρόσωπο αθάνατου θεού, αταίριαστου για μόνιμη σχέση με Ηρωική θνητή, την Ευρώπη.
Ο Κούρος σε μια από τις “εξόδους” του, στην περιοχή της βυθισμένης σήμερα στην θάλασσα Ίτανου (< Ίδα + νου) ή Ερημούπολης, κοντά στο φοινικόδασος, συνάντησε μια νεαρή θλιμμένη θεά, κόρη της θεάς Δήμητρας, την κερασφόρο Περσεφόνη ή Κόρη.
Με την θέα της θεάς-Κόρης, ο θεός Ζευς-Κούρος κεραυνοβολήθηκε κατακέφαλα και δημιούργησε σχέση μαζί της, από την οποία γεννήθηκε ο κερασφόρος θεός Ζαγρεύς.
Ο Ζευς κρυβόταν, όπως είναι γνωστό από τον πατέρα του Κρόνο και θέλοντας να προφυλάξει και τον νεογέννητο γιό του, τον κερασφόρο θεό Ζαγρέα, τον έκρυψε και αυτόν σε Άντρο, κοντά στον
οικισμό της Ζάκρου (< Ζάγρου, Ζαγρέα), εγγύς της Πηγής ύδατος (παρακάτω φωτογραφία).Ο Κούρος Ζευς επί πλέον έστειλε για προστασία του υιού του μικρού θεού Ζαγρέα, τους προστάτες φύλακές του, τους Ιδαίους Δακτύλους.
Όταν η Ευρώπη συναντήθηκε και ερωτεύτηκε τον Αστερίωνα, βασιλιά της Ιδαίας, πρώην Ωγυγίας- Τελχινείας Κνωσού, ο Ζευς συναίνεσε και προίκισε την Ευρώπη, με τρία υπέροχα δώρα του (Τάλω, κ.ά.).
Τυφών και Τιτάνες
Ο Τυφών, Άρχων του Κάτω Κόσμου, είχε πρόσβαση στον Πάνω Κόσμο από Πύλες του Κάτω Κόσμου (ή Άδη). Ο Τυφών, ταξίδευε από την Ταρταρία (Ανταρκτική) μυστικά στην θάλασσα Τηθύος μέσα
από τις διάσπαρτες σε Ελλάδα και Κόσμο Πύλες:
– στον ποταμο Αχέροντα,
– στο ακρωτήριο Ταίναρο Λακωνίας,
– στο Κωρύκειο Άντρο στον Παρνασσό Βοιωτίας,
– στην Πύλη Επιμενίδη στα Αστερούσια
Κρήτης (Τσούτσουρα), κ.ά.
Ο Τυφών, θέλοντας να γίνει Αφέντης και του Πάνω Κόσμου, επεδίωκε να καταλάβει τον Όλυμπο. Εμποδιζόταν από τους Δευκαλίωνα και Πύρρα Βασιλείς της μυστικής Ηρωικής Φθίας Αρραντίδος – Ολύμπου που προστάτευαν ο Ζευς και οι Ολύμπιοι θεοί.
Ο Τυφών στο απόγειο επέκτασης της Ταρταρίας στην Ανταρκτίδα είχε στην “κατοχή” του τον Ωκεανό (Κυανό, Ερυθρό και Κίτρινο) και την Ηρωική Ατλαντίδα στον κυανό Ωκεανό. Από την Ατλαντίδα ως προπύργιο, καταλάμβανε και έλεγχε ως πλανητάρχης όλες της ηπείρους, Αμερική, Ευρασία και Αφρική. Ελεύθερες περιοχές παρέμεναν μόνον
– η Υπερβόρεια Αρκτική
(Θούλη-Γροιλανδία) πατρίδα της Πύρρας και
– η μυστική Ολύμπια Φθία του βασιλιά
Δευκαλίωνα.
Συγκεκριμένα οι απανταχού της Γης Ηρωικοί Άτλαντες στο μέγιστο της επέκτασής τους στον πλανήτη κατέλαβαν και τις ακτές και νήσους Τηθύος θάλασσας, που αποτέλεσαν για ένα μεγάλο διάστημα τις ονομαστές Ατλαντικές επαρχίες Ωγυγίας, με πρωτεύουσα την Θήβα Αιγύπτου, Δαρδανίας (Ιβηρο-Σιβηρίας) με πρωτεύουσα την Τροία και Κεκροπίας με αρχική πρωτεύουσα την Κύμη / Κούμη [σ.σ.: στην περιοχή όπου η πολύ κατοπινή Ρώμη].
Στην περιφερική πόλη Τελχίνεια Κνωσό, της Ωγυγίας που έχει καταποντιστεί μεταξύ ακτών Κρήτης και Νήσου Δία, διαδραματίζονται πολύ σημαντικά προϊστορικά γεγονότα. Στα περίχωρα της Τελχίνειας Κνωσού, δίπλα σε άλσος (της Ρέας) είχε το σπίτι της, η ονομαστή
Τιταία. Η Τιταία είχε γεννήσει εξάδυμα, από τα οποία είχαν επιζήσει τα πέντε(*), οι γιοί της Τιταίας Τιτάνες.
Ο Τυφών περνώντας την Πύλη Επιμενίδη (Τσούτσουρα) στα Αστερούσια, ως θεός του Κάτω Κόσμου, συνάντησε θαυματουργικά στην Τελχινεία Κνωσσό τους Τιτάνες της Τιταίας.
Ο Τυφώνας στην συνάντηση αυτή έπεισε του ανθρωπογενείς Τιτάνες ότι ως άνθρωποι ήταν θνητοί αλλά σε προηγούμενη ζωή τους ήταν τρανοί αθάνατοι θεοί, αφεντικά του Πάνω Κόσμου, μέχρι που μετά από ήττα τους, σε Τιτανομαχία, ο Ζευς και οι Ολύμπιοι τους πήραν την εξουσία στον Πάνω Κόσμο. Ο Τυφώνας έπεισε τους θνητούς Τιτάνες ότι ήταν μετεμψυχώσεις των αιθέριων αθάνατων Ερπετοειδών Προσώπων των Τιτάνων στον Τάρταρο, Υιών Ουρανού και Γαίας και τους έδωσε και σε σειρά τα ονόματά τους:
- Κοίος, Υπερίων, Κρείος, Ιαπετός και Κρόνος.
Ο Τυφών τους ανέφερε επίσης ότι ο έκτος αδελφός Τιτάνας, ο Ωκεανός, δεν θέλησε να συμμετέχει στην Τιτανομαχία και δεν είχε φυλακιστεί ως αθάνατο Πρόσωπο στα Τάρταρα από τον Δία.
Ο Τυφών ανέφερε στους θνητούς Τιτάνες της Κνωσού ότι ως αθάνατα θεϊκά Πρόσωπα μετά την ήττα στην Τιτανομαχία, φυλακίστηκαν στις ζοφερές φυλακές Τάρταρου και δεν πρόκειται να ξαναδούν το φως
της ημέρας μετά τον θάνατό τους ως θνητοί, στον αιώνα τον άπαντα, αν δεν ξεπαστρέψουν ολότελα τον Δία. όσο είναι νεαρός και ευάλωτος.
Εν συνεχεία ο Τυφώνας ενημέρωσε τους Τιτάνες, ότι ο Ζευς ανδρώνεται με προστάτες πέντε(*) Ιδαίους σε Μεγαλιθικό άντρο της εποχής τους στην Ανατολική “Κρήτη” μέχρι να “πεθάνει σωματικά” και ταφεί και περάσει ως αθάνατο Πρόσωπο στην μετά τον θάνατο ζωή ως
Κυβερνήτης του Κόσμου μαζί με τα αδέλφια του Ποσειδώνα και Άδη και τους Ολύμπιους θεούς.
Ο Τυφώνας ενημέρωσε τους Τιτάνες ότι ο Ζευς πριν “ανδρωθεί” είναι σωματικά θνητός[1] και πρόσθεσε ότι αν ο Ζευς διαμελιστεί και φαγωθεί θα “φυλακιστεί” η αιθέρια παρουσία του ως Πρόσωπο χωρίς δυνατότητα επανένωσης. Έτσι τους είπε, όταν “πεθάνει” σωματικά δεν θα μπορεί να αναλάβει ως αθάνατο αιθέριο Πρόσωπο την Εξουσία στον Πάνω Κόσμο.
Ο Τυφώνας για να διευκολυνθούν οι πέντε(*)Τιτάνες στον διαμελισμό του Δία, τους έδωσε πέντε(*) παιχνίδια, ένα στον καθένα ήτοι:
- ρόμβο,
- αστράγαλο,
- χρυσά μήλα (των Εσπερίδων),
- σβούρα
και
- καθρέπτη,
για να τα προσφέρουν και απασχολήσουν τον Δία.
Μετά την θεομηνία του Ωγύγου, η Κνωσός κατελήφθη από τους Ιδαίους, οι οποίοι εκδίωξαν τους Τελχίνες από την Κνωσό, και οι Τελχίνες προσέφυγαν στην Τελχινεία Ρόδο. Στην Ρόδο οι Τελχίνειοι Τιτάνες της Τιταίας, ως πρόσφυγες, έγιναν παραγιοί μεταλλουργών Τελχίνων που κατασκεύαζαν άρπες, δηλαδή γυρτά κοφτερά μαχαίρια. Οι Τιτάνες στην σχόλη τους, δάμαζαν ταύρους και συμμετείχαν συχνά σε διαγωνισμούς ταυροκαθάψιων.
Ζευς και Ζαγρεύς Διαμελισμός
Ήταν ισημερία ανοίξεως, περίπου πριν 12.000 χρόνια, με πάρα πολύ καλό καιρό, όταν οι Τιτάνες ξεκίνησαν την αποστολή Διαμελισμού του Δία. Οι Τιτάνες ζωσμένοι με άρπες, δηλαδή κυρτά μαχαίρια, αναχώρησαν από την Ρόδο για Κρήτη.
Χωρίς να γίνουν αντιληπτοί, αποβιβάστηκαν σε απόμερο τόπο, στα Γυψωρυχεία Σητείας, όπου προμηθεύτηκαν γύψο και από εκεί με πεζοπορία μιας ημέρας πέρασαν από την βυθισμένη πόλη του
Μόχλου και από τον ανελέητο Κάστελλα μέχρι που έφτασαν στην Σητεία, όπου και διανυκτέρευσαν στον λόφο της Σφίγγας του Πετρά.
Την επόμενη μέρα με πεζοπορία έφθασαν πριν νυχτώσει στην Πηγή Ζάκρου, όπου είχαν την τύχη να δουν πέντε(*) Ιδαίους που συνόδευαν ένα νεαρό παιδί για να πάρουν και νερό. Οι Τιτάνες θεώρησαν ότι το νεαρό παιδί ήταν ο Ζευς, γιατί δεν γνώριζαν τίποτε για τον Ζαγρέα, γιο του Δία.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Ασυνήθιστα πολλά ονόματα της περιοχής Ιτάνου – Ζάκρου αρχίζουν από το γράμμα Ζ: Ζάκρος, Ζάκανθος, Ζήρος, Ζηρόκαμπος (που εξελίχθηκε σε Ξερόκαμπος, παρ’ όλο ότι δεν είναι τόσο ξηρός…)..
Οι Τιτάνες στρατοπέδευσαν εκεί κοντά και ζήτησαν “νοερά” την βοήθεια του Τυφώνα. Ο Τυφώνας είχε συμβουλέψει, του Τιτάνες να διασκεδάζουν ψήνοντας κρέατα με φωνές και τραγούδια για να τραβήξουν την προσοχή του Ζαγρέα και ότι θα τους βοηθήσει, υποχθόνια, υποκινώντας τον Ζαγρέα να πάει μόνος προς το μέρος τους.
Πράγματι ο Ζαγρεύς, υποκινούμενος από τον Τυφώνα, αποφάσισε χωρίς τους προστάτες του, να κάνει περίπατο μόνος στα φαράγγια της Ζάκρου και απομακρύνθηκε αρκετά από τους προστάτες του Ιδαίους. Όταν είχε απομακρυνθεί αρκετά και σκέφτηκε να επιστρέψει, αναπάντεχα, ο Τυφώνας προκάλεσε χιονοθύελλα και όλα τότε σκεπάστηκαν από το χιόνι με αποτέλεσμα ο Ζαγρεύς να μην μπορεί να διακρίνει το μονοπάτι της επιστροφής του στο άντρο. Ο Ζαγρεύς αναγκάστηκε να περιμένει βοήθεια από τους προστάτες του, όταν τσίκνα κρέατος και φωνές, τράβηξαν την προσοχή του. Ο Ζαγρεύς προχώρησε και είδε μια παρέα από πέντε(*) κυνηγούς με ασπρισμένα Πρόσωπα με γύψο, οι οποίοι είχαν ανάψει φωτιά και έψηναν αντικριστά κρέατα.
Οι Πέντε(*) κυνηγοί, φώναζαν, σφύριζαν, τραγουδούσαν, χόρευαν, έτρωγαν και έπιναν, προκαλώντας την προσοχή διερχομένων. Ο Ζαγρεύς βρήκε αυτή την παρουσία των κυνηγών καλή για να περάσει την ώρα του, μέχρι να έλθουν οι προστάτες του Ιδαίοι και έπιασε μάλιστα και κουβέντα
μαζί τους, μη διακρίνοντας στα βαμμένα άσπρα Πρόσωπά τους τις κακές προθέσεις τους. Έτσι οι κυνηγοί Τιτάνες, βρήκαν την μεγάλη ευκαιρία, που περίμεναν, τον μικρό θεό χωρίς τους προστάτες του.
Για να απασχολήσουν, τον μικρό, ένας – ένας, πρόσφεραν τα πέντε(*) δώρα, που τους είχε δώσει ο Τυφώνας. Από όλα τα δώρα ο Ζαγρεύς ενδιαφέρθηκε μόνο για τον καθρέφτη που σήμερα θα τον αναγνωρίζαμε σαν “κινητή παιχνιδο-μηχανή” ή “τάμπλετ” που σκεπτόταν να χρησιμοποιήσει ως καθρέπτη για να στείλει σήματα στους προστάτες του, για να τον εντοπίσουν πιο εύκολα. [σ.σ.: Πρώτη αναφορά για τεχνολογία τηλεπικοινωνίας].
Ξαφνικά οι πέντε(*) Τιτάνες, βρήκαν την ευκαιρία να ορμήσουν στον ανύποπτο μέχρι εκείνη την στιγμή Ζαγρέα, με πρόθεση να τον κομματιάσουν με τις άρπες (κυρτά μαχαίρια) τους. Τότε ο θεός Ζαγρεύς, κατάλαβε την δύσκολη θέση του και άρχισε να φωνάζει για βοήθεια και να
τρέχει με τους Τιτάνες να τον κυνηγούν ξωπίσω του.
Ο Ζαγρεύς ανηφόριζε μέσα στο φαράγγι στα χιόνια, και μεταμορφωνόταν σε φίδι με κέρατα, άλογο, τίγρη μέχρι που κυνηγημένος έφτασε στα Σκαλιά Ζάκρου όπου μεταμορφώθηκε σε Ταύρο, μη γνωρίζοντας, ότι οι Τιτάνες, ήταν δεινοί δαμαστές και εκπαιδευτές Ταύρων.
Έτσι ο Ζαγρέας ως ταύρος διαμελίστηκε σε 15 κομμάτια, από τους Τιτάνες τα οποία τα μοιράστηκαν ανά 3 ο καθ’ ένας τους. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκακης: Ο ΚΟΣΜΟΣ του 3. Αμέσως μετά οι Τιτάνες, άναψαν φωτιά
και τα κομμάτια του Ταύρου-Ζαγρέα τα σούβλισαν σε ξύλα που κάρφωσαν γύρω από φωτιά για να ψηθούν αντικριστά γρήγορα για να τα φάνε.
Οι δυνατές Φωνές του Ζαγρέα για βοήθεια, ακούστηκαν από τον Πατέρα του Δία και την θεά Αθηνά, οι οποίοι σύντομα έφθασαν στα Σκαλιά και πήραν τα κομμάτια του διαμελισμένου μικρού θεού Ζαγρέα. Τότε έφθασαν και οι πέντε(*) Ιδαίοι Δάκτυλοι, προστάτες που Ζαγρέα, που έστησαν πέντε(*) αγχόνες και κρέμασαν τους πέντε(*) Τιτάνες. ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκακης: Ο ΚΟΣΜΟΣ του 5. Στην θέση αυτή των απαγχονισμών φυτρώνουν έκτοτε αυτοφυείς μανδραγόρες.
Από τα κομμάτια του Ζαγρέα που πρόλαβε και πήρε ο Ζεύς, ξεχώρισε την ζώσα παλλόμενη Καρδιά του και με “κύτταρα” της γονιμοποίησε την Σεμέλη, πριγκήπισσα της Θήβας Αιγύπτου, η οποία έμεινε έγκυος στον Διόνυσο….
και ο ναός κάτω από το πυραμιδοειδές βουνό…
Πανηγύρι απαγχονισμού Τιτάνων που διαμέλισαν τον Ζαγρέα
Για τον απαγχονισμό των Τιτάνων που διαμέλισαν τον θεό Ζαγρέα, σύμφωνα με την ιδιαίτερη θρησκεία των Ορφικών, πανηγύριζαν και θυσίαζαν Ταύρο, στα Σκαλιά Ζάκρου Σητείας Λασυθίου Κρήτης, μέχρι και τους πρώτους μεταΧριστιανικούς αιώνες. Την θυσία ακολουθούσε
εορταστικό φαγοπότι για τους πέντε(*) Ιδαίους Προστάτες που κρέμασαν τους πέντε(*) Τιτάνες που διαμέλισαν τον Ζαγρέα.
Σήμερα στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στα Σκαλιά, πάνω από την πηγή της Ζάκρου, μετά την θεία λειτουργία ακολουθεί πανηγύρι της εαρινής γιορτής του Αη Γιώργη με φαγοπότι. Έτσι ζωντανεύει ξανά η παλιά παράδοση, της θυσίας του Ζαγρέα, με παραδοσιακή πεντανόστιμη ντόπια κατσίκα με “γαμοπίλαφο” [σ.σ.: για τον γάμο που δεν πρόλαβε ο νεαρός Ζαγρέας][2] και με αντικριστά κρέατα αντί για ταύρο και με συνοδά πειράγματα, μαντινάδες, τραγούδια, σφυρίγματα και χορούς και άλλα… – ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκακης “Ταματα και αναθηματα”.
Δρώμενα της προκατακλυσμιαίας και προϊστορικής εποχής, που έχουν ξεχαστεί ως τέτοια, σχεδόν εντελώς… Μένουν μόνον τα ονόματα, και αυτά μέσα από την αναζήτηση του τόπου των δρώμενων των μύθων…
Το ερειπωμένο και εγκαταλελειμμένο σήμερα χωριό Σκαλιά βρίσκεται στο Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 μεταξύ Ζήρου και Ζάκρου. Αποτελεί την δυτική επάνω είσοδο στο Φαράγγι των Νεκρών που οδηγεί στην Κάτω Ζάκρο, όπου και το περίφημο Μινωικό Ανάκτορο.
Από όλο το χωριό στέκεται όρθιο μόνο το εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου: Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 σε Εορτή του Αγίου Γεωργίου στα Σκαλιά (23 Απριλίου), από απόσταση πρόσεξα έναν γηραιό (τσομπάνο), να ακουμπά ένα στεφάνι (παρακάτω φωτογραφια) πάνω σε μεγάλο βράχο κοντά στον ερειπωμένο οικισμό των Σκαλιών. Πλησίασα και διαπίστωσα ότι ο τσομπάνος είχε αφήσει στεφάνι καμωμένο με φύλλα δάφνης, επάνω στο οποίο είχε σημείωμα. Εκείνην την στιγμή (ευτυχώς) το φωτογράφησα, χωρίς όμως να δώσω ιδιαίτερη σημασία. Κανείς δεν φάνηκε να τον πήρε είδηση. Τα συγκινητικά και αυθόρμητα λόγια του δυσανάγνωστου σημειώματος, τηρώντας στο μονοτονικό, την δομή και την ορθογραφία του:
«Για τήν Μνήμη τών 40 Παλικαριών κάτοικων Σκαλιων
Που Εσφαγιάθισαν εις χωρίον
Ζήρω για τήν Πίστη και την Ελευθερια και παντων των Πεσόντων
Στους Ιερούς Αγόνες
Εονία η Μνήμη»
Στις διάφορες περιόδους προϊστορίας και ιστορίας ο τόπος αυτός ακολούθησε τις τύχες της νήσου Κρήτης.
Συγκεκριμένα την τελευταία χιλιετία η περιοχή βρέθηκε σε κατοχή από τους Ενετούς (Ενετοκρατία 1204 – 1669) και ακολούθως από τους Οθωμανούς (Οθωμανική Κατοχή 1669 – 1898), για να ακολουθήσει η Κρητική Πολιτεία και η Ένωση με την Ελλάδα.
Εν τούτοις πρέπει να αναφερθεί ότι η παράδοση αναφέρει μια ιστορία που, όπως κατάλαβα, οι εντόπιοι δεν τους αρέσει να λένε. Η παράδοση είναι η παρακάτω:
Στην Οθωμανική Κατοχή ο πολύ μικρός οικισμός στα Σκαλιά βρισκόταν στην πλαγιά λόφου με γκρεμό προς βορά, ενώ προς τις άλλες κατευθύνσεις τα σπίτια διέθεταν εξωτερικούς τοίχους ως
προστατευτικό τείχος [σ.σ. φρουριακή δομή]. Ο καλά προστατευμένος Οικισμός στα Σκαλιά παρείχε ασφάλεια για να αναπτύσσουν οι λίγοι κάτοικοι (περίπου 150) σοβαρή αντιστασιακή δράση, εναντίον των Τούρκων. Περίπου το 1850 μ.Χ., λέγεται ότι για την αντιστασιακή δράση των Σκαλιωτών , ο Σουλτάνος, έστειλε ασκέρι Τούρκων για να τους εξοντώσει. Το ασκέρι αποβιβάστηκε στην Κάτω Ζάκρο, όπου με την βία
ανάγκασαν νεαρό Ζακρίτη να τους οδηγήσει στα Σκαλιά. Ο νεαρός Ζακρίτης οδηγούσε το ασκέρι σε λανθασμένες κατευθύνσεις μέχρι να νυχτωθούν. Όταν νύχτωσε σταμάτησαν οι Τούρκοι για να κοιμηθούν, στο οροπέδιο στην θέση “Μαύρος Κάμπος” κοντά στα Σκαλιά, δίδοντας τότε την ευκαιρία να ειδοποιηθούν οι Σκαλιώτες, οι οποίο πριν ξημερώσει έσφαξαν τους Τούρκους.
Το γεγονός προκάλεσε τους Τούρκους που έπιασαν τον Παπα-Δράκο (ή Παπα-Φραγκιά) της Ζήρου, και του ζήτησαν να καλέσει τους Σκαλιώτες για να τους συγχωρήσει και κοινωνήσει …. Ο παπάς κάλεσε τους 70 Σκαλιώτες για να τους κοινωνήσει στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου (άλλοι λένε στον ναό της Αγίας Παρασκευής Ζήρου), προτρέποντας να
αφήνουν τα όπλα τους, που πάντα είχαν επάνω τους, έξω από την εκκλησία. Οι Τούρκοι, καιροφυλακτούσαν και όταν τα άφησαν, την κατάλληλη στιγμή όρμησαν και έσφαξαν όλους τους Σκαλιώτες πλην ενός του Σκαλιωτογιάννη [σ.σ.: ή Σκαλογιάννη]. Στην συνέχεια οι Τούρκοι εόρτασαν την επιτυχία της αποστολής τους, ανάβοντας φούρνους για να εορτάσουν το γεγονός. Τότε έφεραν και τον παπά-Φραγκιά για να συνεορτάσει μαζί τους και όπως λένε τον έκαψαν ζωντανό «επειδή πρόδωσε τους συμπατριώτες του»…
Από τον ποιητή της Σητείας Κ. Φραγκούλη:
“Και… τα Σκαλιά… παρθήκαν κι επομεινε το νάκλην τως
οι γέροι να το λένε, να τ΄αφουκρούνται τα παιδιά,
ν΄αντρειεύγεται η καρδιάν τως
να το γραικούν οι άγουροι το ξομλίντως να λένε,
να το γροικούνε οι φρόνιμοι να παίζουν τ΄αρματά ντω”
ΚΩΣΤΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ (ΑΝΤΑΙΟΣ)
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.1.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ο Ζευς μετά τον μυθολογικό σωματικό του θάνατο θάφτηκε στον Γιούχτα ενώ ως αιθέριο Πρόσωπο εξουσίαζε τον Πάνω Κόσμο.
[2] Και σήμερα εξακολουθεί το έθιμο: Εάν ένας νέος ή μια νέα πεθάνει, πριν προλάβει να νυμφευτεί / υπαντρευτεί, του / της φορούν στο φέρετρο γαμπριάτικο κοστούμι / νυφικό, αντιστοίχως με το οποίο και θάβεται!