Του Γιώργου Λεκάκη
Τα κατοικίδια γιακ, τα
βοοειδή και τα υβρίδια τους, είναι θεμελιώδη για την επιβίωση των βοσκών, σε
μεγάλα υψόμετρα στο Θιβετιανό Οροπέδιο.
Μια νέα μελέτη δείχνει ότι τα
γιακ εξημερώθηκαν πριν από τουλάχιστον 2.500 χρόνια.
Η μελέτη περιελάμβανε DNA και
αρχαιολογικές πληροφορίες από το Bangga, ένα χωριό σε μεγάλο υψόμετρο στο Θιβετιανό Οροπέδιο. Μετά την διαλογή περισσότερων από 10,000 οστά θηλαστικών,
μια διεθνής ομάδα ερευνητών με επί κεφαλής τον Hongliang Lu (του Πανεπιστημίου
Sichuan) ενετόπισε 193 οστά που ανήκαν σε οικόσιτα βοοειδή, γιακ και συγγενείς
τους.
Έγιναν ζωοαρχαιολογικές
αναλύσεις δειγμάτων DNA Bos, που ελήφθησαν από πέντε καλοδιατηρημένα οστά αυτής
της ομάδος. Ένα από αυτά τα δείγματα απεδείχθη ότι ήταν από ένα εξημερωμένο
αρσενικό γιακ.
Τα άλλα τέσσερα ήταν θηλυκά
βοοειδή (ταυρίνες), και ένα είδος βοοειδών που εισήχθη στο Θιβετιανό Οροπέδιο
από την Ανατολία.
«Η αναγνώριση των κατοικίδιων
υβριδίων γιακ και γιακ-βοοειδών στο Bangga δεν είναι μόνον ουσιαστική για την
κατανόηση της προέλευσης αυτού του χαρισματικού πλάσματος, του γιακ, αλλά
επίσης μας ενημερώνει γενικά για τις οδούς εξημέρωσης των ζώων, στις οποίες η
γονιδιακή ροή μεταξύ των σχετικών αποθεμάτων εκτιμάται όλο και περισσότερο», εδήλωσε
το μέλος της ερευνητικής ομάδας Xinyi Liu (Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σεντ
Λούις).
Τα υβρίδια βοοειδών, τα yak, εξήγησαν οι ερευνητές, θα μπορούσαν να
παράγουν περισσότερο κρέας και γάλα και να ζουν σε μεγάλα υψόμετρα.
Προηγούμενες μελέτες έχουν
δείξει ότι οι κάτοικοι της Bangga καλλιεργούσαν επίσης κριθάρι 3.000 – 2.000 χρόνια
πριν, πότιζαν και τάιζαν τα πρόβατά τους και κατανάλωναν γάλα.
ΠΗΓΗ: «Earliest evidence for
domestic yak found using both archaeology, ancient DNA», Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις, 13.12.2023. NINGBO CHEN, κ.ά. «Evidence for
early domestic yak, taurine cattle, and their hybrids on the Tibetan Plateau», Science Advances , DOI: 10.1126/sciadv.adi6857, Vol 9, Issue 50, 13.12.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 14.12.2023.
