Του Γιώργου Λεκάκη
Η δημοπρασία ενός
μεσοαμερικανικού πέτρινου yoke (κάτι σαν προστατευτικό σε σχήμα “U” – σαν ζυγός(*) λαιμού) ακυρώθηκε και το τεχνούργημα επαναπατρίσθηκε από
την Πρεσβεία του Μεξικού στην Αυστρία, στο Υπουργείο Εξωτερικών και Πολιτισμού
του Μεξικού και το Μεξικό Εθνικό Ινστιτούτο Ανθρωπολογίας και Ιστορίας (INAH).
Το yoke πιστεύεται ότι
κατασκευάσθηκε στην Ακτή του Κόλπου μεταξύ 400 και 900 μ.Χ. Τέτοια πέτρινα yoke
πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύουν τα προστατευτικά ισχίου, που φορούσαν οι παίκτες
ενός παιγνιδιού με μπάλλα, κατά την διάρκεια τελετουργικών αγώνων, και ότι δίνονταν
ως τρόπαια ή χρησιμοποιούνταν ως τελετουργικές προσφορές. Τα πραγματικά προστατευτικά
των παικτών συνήθως ήταν ξύλινα.
Σημειώνω ότι τον Απρίλιο, ο
υπουργός Εξωτερικών του Μεξικού, Marcelo Ebrard, ανακοίνωσε ότι ένα σκαλισμένο
άγαλμα των Ολμέκων, βάρους ενός τόνου, χιλιάδων χρόνων θα επαναπατρισθεί
στο Μεξικό, μετά από… επτά δεκαετίες στις ΗΠΑ. Τον προηγούμενο μήνα, η Ιταλία
επέστρεψε 43 αντικείμενα στο Μεξικό, που είχε ανακτήσει η ιταλική αστυνομία. Τέλος,
τον περασμένο Δεκέμβριο, η Ολλανδία επέστρεψε 223 τεχνουργήματα στις
μεξικανικές Αρχές.
ΠΗΓΗ: C. Porterfield «Ancient
Mesoamerican artefact with ties to ritual ball game returned to Mexico – An
auction house in Austria intended to sell the artefact before officials stepped
in, according to the Mexican government», εφημερίδα The Art Newspaper,
29.6.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 30.6.2023.
(*) Ο ζυγός / ζεύγμα (ρ. ζεύγνυμι, ζεύγω) είναι κάθε τί που ενώνει δύο σώματα. Και μια ξύλινη
δοκός, που χρησιμοποιείται κυρίως μεταξύ ενός ζευγαριού βοδιών ή άλλων ζώων,
για να μπορέσουν να τραβήξουν μαζί ένα φορτίο, όταν εργάζονται σε ζευγάρια > «ζυγός
βοδιών». Αλλά σε ζυγό μπαίνουν και άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια και νεροβούβαλοι > σύζυγος, κλπ.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ: Από την αρχαία ελληνική λέξη ζυγός (> αρχ ελλ. ζυγάδην, ζύγαστρον, ζυγικός, ζύγιμος, ζύγιος, ζυγίσκον, ζυγίτης, ζυγώ, -όω, ζυγοδέτης, ζυγοειδής, ζυγοκέφαλον, ζυγοκλεπτώ, ζυγοκρούστης, ζυγοποιός, ζυγόσταθμος, ζυγόταυρον, ζυγουλκός, ζυγομαχία) > λατινικά jugum, iugum > yugóm (= ζυγός), > ζεύγω = yewg– (= ενώνω, ενώνω),
και γιόγκα > γερμανικά: Joch, περσικά yuğ,
σανσκριτικά yugá, χεττιτικά iúkan / iugan, αρχαία ινδικά yugam, γοτθικά juk, λιθουανικά jungas, παλαιοιρλανδικά cuing, αρμενικά
luts, κλπ… Όλα σημαίνουν ζυγός!