Του Γιώργου Λεκάκη
Η Τροία της Απούλιας (Tròia,
Tróië pugliese) είναι μια ιταλική πόλη στην επαρχία της Φότζια στην Απουλία
Ιταλίας στις πλαγιές του Δαύνου (Subappennino Dauno)… Μέχρι τις αρχές του 20ού
αιώνα αναφερόταν απλά ως Τροία / Troja ή Troia di Puglia. Βρίσκεται στον 41ο
παράλληλο – 41°22′N 15°18′E.
Η πόλη έχει πολύ αρχαία
θεμέλια… Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι το κέντρο της ιδρύθηκε πριν από
τους «Πουνικούς πολέμους».
Πριν αποικισθεί από τους
Ρωμαίους, κατοικείτο από τους Δαυνίους Τρώες[1]. Η πόλη
ήταν γνωστή στους Έλληνες ως Αίγα[2] –
αργότερα λατινοποιήθηκε Aecae / Αιγαί.
Το κέντρο της είχε έντονη
κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη στην αυτοκρατορική εποχή, σε μια «πεντάπολη συνομοσπονδία»
με τις:
– Ορδόνη (Herdoniae / Ordona),
– Άσκλος / Άσκλον > Άσκολι (Ausculum / Satrian Ascoli),
– Άρπη
(Arpi / Foggia),
– Τήνο (Teanum Apulum / San Paolo) – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ…
Την
διέσχιζε η Via Traiana, μεταξύ των χωριών Aequum Tuticum και Herdonia. Τότε
ιδρύθηκε και η επισκοπή της Eca από τρεις επισκόπους Μάρκο, Ελευθέριο (πολιούχο
άγιό της) και Secondino (επίσης προστάτη της πόλης, μαζί με τους αγίους
Ponziano, Αναστάσιο και Urbano).
Οι αρχαίες Αιγαίς κατεστράφησαν
μετά τις επιδρομές των βαρβάρων… Μόλις το 1019 μ.Χ. ξαναγεννήθηκαν, με το
σημερινό της όνομα (Τροία), κατόπιν εντολής του Βασίλειου Βοϊωάννη (Βουγιάννη),
Βυζαντινού κατεπάνου της Ιταλίας, ο οποίος τις μετονόμασε έτσι εις μνήμιν της
αρχαίας πόλεως της Τρωάδος. Κι αυτό, διότι σύμφωνα με τον μύθο, οι Αιγαίς
ιδρύθηκαν από τον Έλληνα μυθικό ήρωα Διομήδη[3], ο
οποίος είχε καταστρέψει την αρχαία Τροία…
FOCI DEL TIMAVO, TORCELLA, LEGNAGO, ADRIA, FRATTESINA,
SPINA, POLA, ANCONA, CISTERNA, CAPO S. NICCOLO, ISOLA DI BRAZZA, PELAGOSA,
VASO, ISOLE TREMITI, TREAZZANO, GROTTA DI MANACORA, SIPONTO, S. SEVERO,
VENAFRO, ARPI, BENEVENTO, CANOTA, ANDRIA, ARIANO I., VENOSA, BRINDISI, SCOGLIO
DEL TONNO, ROCA.
Έγγραφο στα ελληνικά, που
συντάχθηκε το ίδιο έτος (1019) από βυζαντινούς αξιωματούχους, πιστοποιεί ότι η
ίδρυση της νέας πόλεως έγινε από κατοίκους της κομητείας του Αριάνου Απεννίνων.
Πολιορκήθηκε από τους
Σαρακηνούς και εν συνεχεία μετετράπη σε προπύργιο από τους Βυζαντινούς. Αλλά
εδέχθη πολυάριθμες πολιορκίες: Από αυτήν του Ερρίκου Β΄ έως εκείνη του
αυτοκράτορος Φρειδερίκου Β΄ της Σουηβίας. Διότι η πόλις βρισκόταν σε στρατηγική
θέση, κατά μήκος της μεσαιωνικής Via Francigena (εξέλιξη της Via Traiana)…
Ως εκ τούτου, ελάχιστα έχουν
διασωθεί από την αρχαία ελληνική πόλη, αφού πάνω της κτίσθηκε μετέπειτα η Τροία.
Στις γύρω νεκροπόλεις πάντως έχουν βρεθεί επιτύμβιες στήλες και επιγραφές.
ΠΗΓΗ: ΔΗΜΟΣ ΤΡΟΙΑΣ ΑΠΟΥΛΙΑΣ.
Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
3.4.2017.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ο Δαύνος / Δαύνιος ήταν υιός του Λυκάονος του Τρώα,
αδελφός του Ιάπυγα, του Πευκητίου και του Πανδάρου. Επώνυμος ήρως της Δαυνίας χώρας
στην Ιταλία. Οι υιοί του Λυκάονος μετανάστευσαν στην Ιταλία μετά την άλωση της
Τροίας και ίδρυσαν αντίστοιχα βασίλεια. Κατά την επιστροφή του από την Τροία, ο
Διομήδης διαπίστωσε ότι δεν ήταν επιθυμητός στην πατρίδα του. Έφυγε, λοιπόν, με
τους συντρόφους του και πλέοντας στην Αδριατική, έφθασε στην Δαυνία. Ο Δαύνος
παραχώρησε τμήμα της χώρας του στον Διομήδη και του έδωσε την θυγατέρα του ως
σύζυγο, ως ανταμοιβή για την βοήθεια που έλαβε από αυτόν, στον αγώνα του
εναντίον των Μεσσαπίων. Καποια στιγμή ο Δαύνος φιλονίκησε με τον Διομήδη και
τον εσκότωσε.
Ένα
σύμπλεγμα νησιδίων στην Τροία Απουλίας, 22 χλμ. ανατολικά των ακτών της
Απουλίας, στην Αδριατική Θάλασσα, λέγονται Διομήδειες Νήσοι. Διότι ο Διομήδης εδώ
έριψε (ξεφορτώθηκε) στην θάλασσα τρεις γιγάντιους βράχους, τους οποίους είχε
φέρει μαζί του από την Τροία! Σήμερα τα νησιά αυτά λέγονται Τρέμιτι (τρεις
μύτες) ή Trimerus < Τρίμερος (τρία μέρη) και ευρίσκονται στον 42ο
παράλληλο – 42°07′N 15°30′E. «Το νησί που βρίσκεται στην Αιτωλία (> Απούλια),
προστατευμένο από τις ανήσυχες τρικυμίες της θάλασσας, και που ανήκε στον Διομήδη,
αυτό το λένε τώρα Τρεμίτη, από το τρίμυτο βουνό» (επίγραμμα του κανονικού
Basilio Sereno από το Μιλάνο). Αποτελούνται από 3 νησιά:
– δυο κατοικημένα (Σαν
Νικόλα, Σαν Ντόμινο),
– μια ακατοίκητη νησίδα (Καπραία > Καπράρα ή Καππεραία)
και
– τρεις μικρονησίδες (Πιανόζα, Κρηταία / Κρητάτσιο, Βέκια). Στο νησί μάλιστα του
Αγίου Νικολάου (Σαν Νικόλα) υπάρχει ένας αρχαίος τάφος (λένε ελληνιστικής
εποχής), που οι εντόπιοι αποκαλούν «Τάφο του Διομήδη». Ως γνωστόν, ο Διομήδης
έγινε θεός και ελατρεύετο με διάφορες ονομασίες στην Ιταλία! – ΣΗΜΕΙΩΤΕΟΝ, ότι το Άργος ΔΕΝ έχει αδελφοποιηθεί με την πόλη, όπου ο τόπος ταφή του βασιλιά του!
Η θεά
Αφροδίτη μεταμόρφωσε τους συντρόφους του Διομήδη σε πουλιά, είτε από εκδίκηση (βλ.
Βιργίλιος), είτε από οίκτο (βλ. Διονύσιος Αλικ.).
Η σχέση
του Διομήδη με τα νησιά φαίνεται ακόμη και στην επιστημονική ονομασία των θαλασσοπουλιών
των βράχων τους, που λέγονται Calonectris diomedea.
[2] Πόλη με το όνομα Αίγα / Αιγαίς απαντάμε στην Αιγιάλεια Αχαΐας, την
Αιολίδα, την Κιλικία, φυσικά στην Μακεδονία, κ.ά.
[3] Ο Διομήδης (ο έχων το μήδος / σκέψη του Διός < Διας
+ μήδομαι (σκέφτομαι, συμβουλεύω), ήταν βασιλιάς του Άργους, που συμμετείχε στον
Τρωικό εμφύλιο των Ελλήνων Πόλεμο. Ήταν υιός του Τυδέα και της Δηιπύλης. Ανεψιός
του Ηρακλή. Ο δεύτερος καλύτερος πολεμιστής των Αχαιών, μαζί με τον Αίαντα. Καλός
φίλος του Οδυσσέα. Αγαπημένος ήρωας της θεάς Αθηνάς – Ομ. Ιλ.