ΠΕΡΔΙΚΑ
και ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Του δασκάλου Τάκη Ευθυμίου
 |
| Πολλές πέρδικες κυκλοφορούν ελεύθερες στο Σούνιο και δη στον ναό του Ποσειδώνος… Ιδού πέρδικες που κάνουν έρωτα – τι πιο φυσικό! – μέσα στον αρχαιολογικό χώρο!
Φωτ. Γ. Λεκάκης.
|
Η δημοτική
ποίηση ασχολείται χορταστικά με την ομορφιά και τα καμώματα της πέρδικας.
Σύμφωνα μ’ ένα νυφιάτικο τραγούδι, στην ομορφιά και στο καμάρι, θέλουν να της
μοιάσουν όλες οι κοπέλες, που την παίρνει ο γαμπρός.
ποίηση ασχολείται χορταστικά με την ομορφιά και τα καμώματα της πέρδικας.
Σύμφωνα μ’ ένα νυφιάτικο τραγούδι, στην ομορφιά και στο καμάρι, θέλουν να της
μοιάσουν όλες οι κοπέλες, που την παίρνει ο γαμπρός.
«Επήραμε την
πέρδικα, την πενταπλουμισμένη
πέρδικα, την πενταπλουμισμένη
κι αφήσαμε τη γειτονιά
σαν χώρα κουρσεμένη,
σαν χώρα κουρσεμένη,
σαν εκκλησιά
αλειτούργητη, σαν νεραντζιά κομμένη».
αλειτούργητη, σαν νεραντζιά κομμένη».
Κι ακόμα, λένε
για τη νύφη που φεύγει απ’ το σπίτι της και τη γειτονιά της.
για τη νύφη που φεύγει απ’ το σπίτι της και τη γειτονιά της.
«Άσπρη,
κάτασπρη πέρδικα είχαμε στην αυλή μας,
κάτασπρη πέρδικα είχαμε στην αυλή μας,
ήρθε ξένος,
πεντάξενος, ήρθε και μας την πήρε.
πεντάξενος, ήρθε και μας την πήρε.
Ασχήμινε το
σπίτι μας κι ομόρφυνε το ξένο,
σπίτι μας κι ομόρφυνε το ξένο,
η γειτονιά μας
’σχήμινε κι ομόρφυνε η ξένη».
’σχήμινε κι ομόρφυνε η ξένη».
Στη Ρούμελη,
την ώρα που καταφθάνει η νύφη στο σπίτι του γαμπρού, οι συμπέθεροι τραγουδούν.
την ώρα που καταφθάνει η νύφη στο σπίτι του γαμπρού, οι συμπέθεροι τραγουδούν.
«Έβγα, μανούλα του
γαμπρού και πεθερά της νύφης,
γαμπρού και πεθερά της νύφης,
να ιδείς
τον ακριβό σου γιο τι πέρδικα σου φέρνει,
τον ακριβό σου γιο τι πέρδικα σου φέρνει,
πως
σειέται, πως λυγίζεται, πως βεργοκαμαρώνει…»
σειέται, πως λυγίζεται, πως βεργοκαμαρώνει…»
Αλλά και οι
ίδιες οι πέρδικες παρακινούν με το λάλημά τους τον αφέντη τους για γλυκό
ξύπνημα.
ίδιες οι πέρδικες παρακινούν με το λάλημά τους τον αφέντη τους για γλυκό
ξύπνημα.
« Τώρα τα
πουλιά, τώρα τα χελιδόνια,
πουλιά, τώρα τα χελιδόνια,
τώρα οι
πέρδικες συχνολαλούν και λένε.
πέρδικες συχνολαλούν και λένε.
-Ξύπνα, αφέντη μας,
ξύπνα, γλυκό μου ταίρι,
ξύπνα, γλυκό μου ταίρι,
ξύπνα,
αγκάλιασε κορμί κυπαρισσένιο…»
αγκάλιασε κορμί κυπαρισσένιο…»
Σ’ άλλο δημοτικό
τραγούδι, η σκλάβα Ελλάδα συμβολίζεται με την πέρδικα.
τραγούδι, η σκλάβα Ελλάδα συμβολίζεται με την πέρδικα.
«Θέλω να πάρω
ανήφορο, να πάρω ανηφοράκι,
ανήφορο, να πάρω ανηφοράκι,
να βρω κλαράκι
φουντωτό και ριζιμιό λιθάρι,
φουντωτό και ριζιμιό λιθάρι,
να γείρω, ν’
αποκοιμωθώ, γλυκόν ύπνο να πάρω.
αποκοιμωθώ, γλυκόν ύπνο να πάρω.
Ούτε έγειρα,
ούτε πλάγιασα, μα μήτε ύπνο πήρα
ούτε πλάγιασα, μα μήτε ύπνο πήρα
κι ακούω τα πεύκα
να βογκούν και τις οξιές να τρίζουν,
να βογκούν και τις οξιές να τρίζουν,
ακούω μιας
πέρδικας λαλιάς, μιας αηδονολαλούσας,
πέρδικας λαλιάς, μιας αηδονολαλούσας,
που το ’λεγε
λυπητερά, σαν μαύρο μοιρολόι.
λυπητερά, σαν μαύρο μοιρολόι.
-Το τ’ έχεις,
περδικούλα μου, και κλαις κι αναστενάζεις,
περδικούλα μου, και κλαις κι αναστενάζεις,
μην είν’ τ’
αυγά σου μελανά και τα πουλιά σου μαύρα;
αυγά σου μελανά και τα πουλιά σου μαύρα;
-Δεν είν’ τ’
αυγά μου μελανά και τα πουλιά μου μαύρα,
αυγά μου μελανά και τα πουλιά μου μαύρα,
μόν’ κλαίγω
για την κλεφτουριά, για τους καπεταναίους,
για την κλεφτουριά, για τους καπεταναίους,
που τους
χαλάει ο Αλη-Πασάς στα Γιάννενα, στη λίμνη».
χαλάει ο Αλη-Πασάς στα Γιάννενα, στη λίμνη».
Πάλι η
δημοτική μούσα, μιλάει για τις διατροφικές της αδυναμίες.
δημοτική μούσα, μιλάει για τις διατροφικές της αδυναμίες.
«-Πού ήσουν,
πέρδικα γραμμένη
πέρδικα γραμμένη
κι ήρθες το
πρωί βρεγμένη;
πρωί βρεγμένη;
-Ήμουνα πέρα
στα πλάγια,
στα πλάγια,
στις δροσιές
και τα χορτάρια.
και τα χορτάρια.
-Τ’ έτρωγες
πέρα στα πλάγια,
πέρα στα πλάγια,
στις δροσιές
και στα χορτάρια;
και στα χορτάρια;
-Έτρωγα το Μάη
τριφύλλι
τριφύλλι
και τον
Αύγουστο σταφύλι».
Αύγουστο σταφύλι».
Η πέρδικα
είναι το ποιητικότερο σύμβολο της ομορφιάς και της χάρης. Ακόμα κι ο αϊτός που
την κυνηγάει, παρακαλεί τα νύχια του.
είναι το ποιητικότερο σύμβολο της ομορφιάς και της χάρης. Ακόμα κι ο αϊτός που
την κυνηγάει, παρακαλεί τα νύχια του.
«Νύχια μου και
νυχάκια μου
νυχάκια μου
και νυχοποδαράκια μου,
την πέρδικα, που
πιάσατε,
πιάσατε,
να μη τήνε
χαλάσετε».
χαλάσετε».
Η πέρδικα
στήνει τη φωλιά της ακόμα και πάνω στην τριανταφυλλιά.
στήνει τη φωλιά της ακόμα και πάνω στην τριανταφυλλιά.
«Απάνω στην
τριανταφυλλιά,
τριανταφυλλιά,
φτιάνει η
πέρδικα φωλιά,
πέρδικα φωλιά,
με σύρματα και
με φλουριά
με φλουριά
και με σαράντα
πέντε αυγά.
πέντε αυγά.
Κι αναταράχτ’
η πέρδικα
η πέρδικα
και πέσαν τα
τριαντάφυλλα
τριαντάφυλλα
και τα σαράντα
πέντε αυγά.
πέντε αυγά.
Τα μάσαν οι
αρχόντισσες,
αρχόντισσες,
τα βάναν σε
ζεστό νερό,
ζεστό νερό,
να λούσουν
νύφη και γαμπρό
νύφη και γαμπρό
κι όλο το
συμπεθερικό».
συμπεθερικό».
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: δημοτικη ποιηση, περδικα, νυφιατικο τραγουδι, νυφη, ομορφια, καμαρι, κοπελα, γαμπρος, γειτονια, εκκλησια, νεραντζια, σπιτι, αυλη, ξενος, Ρουμελη, συμπεθεροι, τραγουδι, μανα, μανουλα, πεθερα, λαλημα, αφεντης, ξυπνημα, πουλια, χελιδονια, περδικες, ταιρι, κυπαρισσι, σκλαβα, Ελλαδα, ανηφορος, κλαρι, ριζιμιο λιθαρι, υπνος, πευκο, οξια, λαλια, αηδονι, μοιρολοι, περδικουλα, αναστεναγμος, αυγο, πουλι, μαυρο, κλεφτουρια, κλεφτες, καπετανιος, Αλη Πασας, Γιαννενα, λιμνη, δημοτικο τραγουδι, μουσα, διατροφη, γραμμενη, δροσια, χορταρια, Μαιος, τριφυλλι, Αυγουστος, σταφυλι, χαρη, αητος, κυνηγι, νυχια, Νυχι, φωλια, τριανταφυλλια, συρμα, φλουρια, 45, τριανταφυλλο, αρχοντισσα,, ζεστο νερο, συμπεθερικο, γαμος, Σουνιο, ναος Ποσειδώνος, Ποσειδων, Ποσειδωνας, ερωτας, ερως
