Του Γιώργου Λεκάκη
Το Μουρσάλεβο / Мурсалево / Mursalevo είναι ένα ορεινό χωριό στον Δήμο Κοτσερινόβο, στην επαρχία Κιουστεντίλ, στην νυν έκταση της νοτιοδυτικής Βουλγαρίας – αρχαίας Θράκης – στον 42ο παράλληλο [42°7′N 23°3′E], στην αριστερή όχθη του ποταμού Στρυμόνα, 70 χλμ. από την πρωτεύουσα της Βουλγαρίας, Σόφια, περίπου 2 χλμ. βόρεια του Κοτσερινόβο.
Κατά την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής, την δεκαετία του 1930, ανακαλύφθηκε ένας προϊστορικός – νεολιθικος οικισμός, στην νότια πλευρά του χωριού, που εκτιμάται ότι είναι 8.000 χρόνων! Αλλά οι σωστικές ανασκαφές ξεκίνησαν μετά το 2014, λόγω της σχεδιασμένης χάραξης του αυτοκινητόδρομου «Στρυμών». Έχουν ανασκαφεί και έχουν ανακαλυφθεί τα θεμέλια περισσότερων από 60 σπιτιών – μερικά από αυτά ήταν διώροφα, με ξύλινα κουφώματα και πηλό! Τα μεγάλα διώροφα σπίτια και οι παράλληλοι δρόμοι, δείχνουν την προηγμένη πολεοδομική και κατασκευαστική γνώση των αρχαίων Θρακών.
Ο νεολιθικός οικισμός στο Μουρσάλεβο ήταν ο μεγαλύτερος οικισμός της παραποτάμιας χώρας του Στρυμόνα, κτισμένος σε μια έκταση άνω των 20.000 τ.μ.
Η Κυρία του Μουρσαλεβο: Χωρίς λαιμό, με λεπτά μάτια, εμφανή μικρά στήθη, με τα χέρια της να προστατεύει την κοιλιά της (ίσως κυοφορεί) και με γυμνούς γλουτούς…
Ανάμεσα στα ευρήματα του αρχαίο θρακικού οικισμού και ένα σπουδαίο και σπάνιο αριστούργημα της νεολιθικής ιερής τέχνης: Μια ηλιακή θεά που παραδοσιακά στην θρακική παράδοση συνδέεται με την ανθοφορία και την άνοιξη. Το κεραμικό έργο τέχνης, που απεικονίζει αυτό που συνήθως λέμε «Μεγάλη Μητέρα Θεά», χρονολογούμενο στην 7η – 6η χιλιετία π.Χ. (πρώιμη Νεολιθική) έχει ύψος 30 εκατ. περίπου και είναι όμορφα διακοσμημένο με σπείρες, κύματα και ζιγκ-ζαγκ, που συμβολίζουν την ενεργειακή ροή του νερού (του σώματος και έτσι τους κύκλους της ζωής και της αναγέννησης), αλλά και των νεύρων της σπονδυλικής στήλης, κλπ. Ανακαλύφθηκε κατά την διάρκεια σωστικών ανασκαφών σε εργασιες οδοποιίας, το 2015, κοντά στο Μουρσάλεβο – εκτίθεται στο Μουσείο της Σόφιας.
Οι επιστήμονες λένε ότι όσοι ζούσαν εδώ προέρχονταν από την Ανατολία (Μικρά Ασία). Ο αρχαιολόγος, υπεύθυνος για την ανασκαφή, καθηγητής V. Nikolov, βρήκε και τρεις παράλληλους, φαρδείς δρόμους.
Ευρέθησαν επίσης στοιχεία για ένα «περίεργο προϊστορικό στοιχείο»: Οι άνθρωποι προφανώς έβαλαν δυνατές φωτιές μέσα στα σπίτια τους, οι οποίες με την σειρά τους έψησαν και έτσι διατηρησαν τους πήλινους τοίχους! Άρα «αυτο-έψησαν» / «αυτο-έθαψαν» τα σπίτια τους συμβολικώς! Ίσως διότι επίστευαν ότι τα σπίτια τους είχαν ψυχές! Έθαψαν επίσης διάφορα κομμάτια του σπιτιού, σε μικρούς λάκκους ταφής! Ίσως «υπήρχε μια σειρά από προβλήματα, που συνδέονταν με τον αντίστοιχο κύκλο ζωής και, ίσως, ήθελαν να σπάσουν αυτόν τον κύκλο, να τον ολοκληρώσουν και να ξεκινήσουν έναν νέο κύκλο ζωής αλλού. Και γι’ αυτό έκαψαν το χωριό», είπε ο καθηγητής Νικόλοφ. Οι τελετουργικοί λάκκοι είχαν μεγάλο βάθος: 4 μ.! – άγνωστο γιατί ήταν τόσο βαθείς και γιατί ήταν τοποθετημένοι σε μια σειρά…
Ο αναπληρωτής καθηγητής Kr. Buchvarov εδήλωσε ότι το γεγονός ότι οι τοίχοι είχαν εκτεθεί σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, επέτρεψε στην ομάδα να «ανακατασκευάσει» τις αρχαίες κατασκευές. Μέσα στα υπόλοιπα δωμάτια οι ερευνητές βρήκαν φούρνους, μυλοπετρες για το άλεσμα αλευριού, ζωγραφισμένα πήλινα αγγεία, κογχύλια (τα οποία πιθανότατα είχαν κρεμαστεί σε περιδέραιο, που θα έδινε κύρος στον ιδιοκτήτη του). «Ήταν κτηνοτρόφοι και κυνηγοί, άνθρωποι με μια πολύ πλούσια κουλτούρα, του πρώτου ευρωπαϊκού πολιτισμού. Αυτός ο πολιτισμός που έδωσε πολιτισμένη ζωή στην Ευρώπη την 6η χιλιετία».
Σήμερα η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον άγιο Προφήτη Ηλία (ο ναός του είναι κτισμένος το 1867). Πραγματοποιούνται γιορτές και πανηγύρια κάθε 1-2 Αυγούστου και στην αυλή της εκκλησίας γίνονται θυσίες.
ΠΗΓΗ: «Bulgarian dig finds 8000-year-old ‘double-storey’ houses», The Sofia Globe, 19.5.2015. Bulgarian National Television / BNT / Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση. Γ. Λεκακης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.5.2015.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Κίροφ Ντ. «Το Mursalevo από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα», S., IIA, Devora-MarBi, 2009.
αρχαιοι Θρακες ποταμος Στρυμονας, καψιμο καμενα καμμενα σπιτια Λεκακης φωτια πυρκαγια πυρκαια γλουτος κωλος πισινα πισινος οπισθια γυμνοστηθη
