Του Γιώργου Λεκάκη
Το νησί που αναφέρει ο Κλαύδιος Πτολεμαίος ως Σκίτις / Σκήτη[1], είναι το μεγαλύτερο και βορειότερο από τα μεγάλα νησιά στις Εσωτερικές Εβρίδες της Σκοτίας, στον 57ο παράλληλο [57.307°N 6.230°W].
Πρωτεύουσα του νησιού είναι το Portree. Ανήκει διοικητικά στην περιφέρεια του Χάιλαντ. Έχει έκταση 1.656 τ.χλμ. Οι χερσόνησοι του νησιού ξεπροβάλλουν από τον κυρίαρχο ορεινό όγκο, το Cuillin, οι βραχώδεις πλαγιές του οποίου προσφέρουν μερικά από τα πιο τρομερά ορεινά τοπία της χώρας.
Το νησί είναι κατοικείται τουλάχιστον λίγο αφ’ ότου οι παγετώνες άρχισαν να υποχωρούν από την ΒΔ. Ευρώπη, πριν από 11.500 χρόνια. Τότε μια ομάδα ατρόμητων ανθρώπων διέσχισε το Doggerland – μια αρχαία ξηρά, η οποία εκάλυπτε την Βόρεια Θάλασσα και κάποτε ένωνε την ηπειρωτική Ευρώπη με την Βρετανία – και εγκαταστάθηκε στα βόρεια άκρα της ηπείρου. Στο νησί Σκίτις εγκαταστάθηκαν πολλοί από αυτούς! Πέτρινα εργαλεία που βρέθηκαν πρόσφατα στην τοποθεσία South Cuidrach έριξαν νέο φως στους πρώτους πληθυσμούς ανθρώπων που κατοικούσαν στην σημερινή Σκοτία. Αυτά τα νέα στοιχεία, μαζί με αρκετούς πετρόκυκλους σε κοντινές τοποθεσίες, αντιπροσωπεύουν την υψηλότερη συγκέντρωση πρώιμων κατοικημένων τοποθεσιών οπουδήποτε στην Σκοτία. Υποδηλώνουν ότι οι πρώτοι άνθρωποι τολμούσαν πολύ πιο βόρεια από ό,τι επίστευαν προηγουμένως οι επιστήμονες. Θεωρείται ότι νομαδικές ομάδες κυνηγών – τροφοσυλλεκτών, από τον “Πολιτισμό των Ahrensburgian” ακολούθησαν κοπάδια ζώων σε όλη την Doggerland μέχρι να φτάσουν στο βόρειο τμήμα του νησιού Skye, όπου αντιμετώπισαν ένα τοπίο, που άλλαζε δραστικά, λόγω της τήξης των παγετώνων. «Το ταξείδι που έκαναν αυτοί οι πρωτοπόροι άνθρωποι, που εγκατέλειψαν τα πεδινά εδάφη τους, στην ηπειρωτική Ευρώπη, για να ταξιδέψουν προς τα βόρεια στο άγνωστο, είναι η απόλυτη ιστορία περιπέτειας», εδήλωσε η αρχαιολόγος κ. K. Hardy.
Από την 7η χιλιετία π.Χ. (Μεσολιθική περίοδο), υπάρχουν ευρήματα από κυνηγούς – τροφοσυλλέκτες στο στο An Corran στο Staffin, που είναι και ένας από τους αρχαιότερους αρχαιολογικούς χώρους στην Σκοτία.
Η ενασχόλησή τους συνδέεται με αυτήν του βραχοκαταφυγίου στο Sand Applecross, στην ηπειρωτική ακτή του Wester Ross, όπου έχουν βρεθεί εργαλεία κατασκευασμένα από λασπόπετρα από το An Corran. Οι έρευνες της περιοχής μεταξύ των δύο ακτών του Inner Sound και του Sound of Raasay έχουν αποκαλύψει 33 τοποθεσίες με δυνητικά μεσολιθικές
αποθέσεις. Τα ευρήματα αιματολίθων[3] στην ακτή στο Orbost στην δυτική ακτή του νησιού κοντά στο Dunvegan υποδηλώνουν επίσης μεσολιθική κατοίκηση. Αυτά τα εργαλεία πιθανότατα προέρχονται από το κοντινό νησί… Ρουμ![2]. 
Ομοίως, αιματολιθικές πέτρες από το Ρουμ και ψημένη λασπόπετρα, από την περιοχή Staffin, βρέθηκαν στην μεσολιθική τοποθεσία Camas Daraich, επίσης από την 7η χιλιετία π.Χ., στο Point of Sleat, γεγονός που οδήγησε τους αρχαιολόγους να πιστέψουν ότι οι μεσολιθικοί άνθρωποι στην Σκίτιδα θα διένυαν αρκετά σημαντικές αποστάσεις – τουλάχιστον 70 χλμ. – τόσο από ξηρά όσο και από τη θάλασσα!
Η Rubha an Dùnain, είναι μια ακατοίκητη χερσόνησος στα νότια του Cuillin. Έχει μια ποικιλία από αρχαιολογικούς χώρους, που χρονολογούνται από την Νεολιθική εποχή και μετά. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται ένας θαλαμωτός λόφος της 2ης ή 3ης χιλιετίας π.Χ., ένα ακρωτήριο της Εποχής του Σιδήρου και τα ερείπια ενός άλλου
προϊστορικού οικισμού, που χρονολογείται από την Εποχή του Χαλκού.
Το Loch na h-Airde στην ίδια χερσόνησο συνδέεται με την θάλασσα μέσω ενός τεχνητού καναλιού, μεταγενέστερης περιόδου – ίσως της εγκατάστασης Σκανδιναβών.
Το Dun Ringill είναι μια ερειπωμένη ακρόπολη σε λόφους, της Εποχής του Σιδήρου, στη χερσόνησο Strathaird. Οχυρώθηκε περαιτέρω τον Μεσαίωνα και μπορεί να έγινε η έδρα της οικογένειας – κλάσης / clan MacKinnon.
Αλλά αυτό που το κάνει πραγματικά αινιγματικό είναι αρχαίοι ομόκεντροι κύκλοι του, που ομοιάζουν με αρχαία αστρονομικά ημερολόγια, αλλά αυτό θα πρέπει να αποδειχθεί… – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τους ΠΕΤΡΟΚΥΚΛΟΥΣ, ΕΔΩ.
Kατά την διάρκεια της ιστορίας του, το νησί έχει καταληφθεί σε διάφορες περιόδους, από κελτικές φυλές, Πίκτες (= στιγματισμένοι, τσιμπημένοι) και Γαέλοι, Σκανδιναβοί και κυριάρχησαν οι MacLeod και MacDonald.
Το νησί έγινε γνωστό χάρις στο λαϊκό τραγούδι «The Skye Boat Song», βασισμένο στην φυγή μιας νύφης (ήταν Ιακωβίτισσα), σε αυτό, το 1746…
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2017.
- Και “Ancient human settlement discovered on Scottish island pushes known boundaries”, Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, 28.4.2025.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Strang Al. «Explaining Ptolemy‘s Roman Britain», Britannia, 1997.
- «Islands in the Irish Sea and the Western Isles 1», Kmatthews.org.uk.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Αρχαία ελληνική πόλη / τοπωνύμιο με το ίδιο όνομα Σκῆτις / Σκίτις (ελληνκό ρήμα σκίζω < σχίζω) υπήρχε και στην Αίγυπτο. Σημαίνει κάτι που αποσκίστηκε και έμεινε μικρό, παράρτημα άλλου μεγαλύτερου – όπως η γνωστή σκήτη – ερημητήριο του μοναχού. Στο Κανονικό Δίκαιο στο Άγιον Όρος σκήτες λέγονται οι καλύβες, οι οποίες εξαρτώνται από μια μονή και στεγάζουν τρεις μοναχούς.
> Scitis, Scetis > Skuy, Skýey, Skuyö, Skye
> σκοτικά–γαελικά: An t-Eilean Sgitheanach, Eilean a’ Cheò. Μετά τον Πτολεμαίο αναφέρεται και στην «Κοσμογραφία» της Ραβέννας, η οποία συντάχθηκε από έναν άγνωστο Ιταλό ιερέα, από την Ραβέννα,
γύρω στο 700 μ.Χ.
[2] Άλλα νησιά που το περιβάλλουν: Rona, Raasay, Scalplay, Canna, Rum, Isay, Wiay και Soay.
[3] ορυκτό συσσωμάτωμα που λέγεται και ηλιοτρόπιο ή ινδικος αιματόλιθος ή αιματίλης / ematille. Είναι ένα κρυπτοκρυσταλλικό μείγμα χαλαζία. Εμφανίζεται κυρίως ως αδιαφανής ίασπις ή μερικές φορές ως ημιδιαφανής χαλκηδόνιος. – βλ. Πλίνιος ο Πρεσβ. (“Φυσ. Ιστ.”, 37.165). Το νησί έχει επίσης γάββρο και βασάλτη.
