Το 1967, κοντά στο χωριό Ποταμοί Δράμας, στις όχθες του ποταμού Νέστου, ανακαλύφθηκαν κεραμικά αγγεία, οστέινα υπολείμματα, χάλκινα, ασημένια και χρυσά νομίσματα από διαφορετικές εποχές, αιχμές βελών, μαχαίρια κ.ά. αντικείμενα από την πρώιμη και ύστερη εποχή του Χαλκού, καθώς και από την ρωμαϊκή κατοχή. Και ένας θησαυρός, που αποτελούνταν από 860 ασημένια νομίσματα του Φιλίππου Β’ βρέθηκε επίσης κοντά στο χωριό.
Κατά την τριετία 2004 – 2007, αποκαλύφθηκαν στους Ποταμούς στην θέση Καβάκια (= λεύκες), επάνω σε λόφο (παρακάτω φωτ.), αρχιτεκτονικά κατάλοιπα εγκατάστασης αγροτικού και βιοτεχνικού χαρακτήρα υστερο-ρωμαϊκών και πρωτοβυζαντινών χρόνων. Οι πρώτες σωστικές αρχαιολογικές ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν την δεκαετία 1960 – 1970 από την ΙΗ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Καβάλας.
Ανατολικά και βόρεια των Ποταμών, εντοπιστήκαν αρχαιότητες σε τρία διαφορετικά σημεία με έντονα ίχνη φωτιάς και καύσης, καθώς και οικιακά λείψανα. Η αγροικία αναπτύσσεται γύρω από μια μεγάλη εσωτερική αυλή, της οποίας η είσοδος βρίσκεται στην νότια πλευρά. Η ΒΑ. πτέρυγα χρησίμευε για την διαμονή του προσωπικού και των ιδιοκτητών, ενώ η ΝΑ ήταν υπαίθριοι και ημιυπαίθριοι χώροι για αποθήκευση και για τις αγροτικές εργασίες. Στους χώρους αποθήκευσης βρέθηκαν σπαράγματα από επτά μεγάλα πιθάρια για την αποθήκευση δημητριακών και σιτηρών.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δύο όμοιοι κλίβανοι που βρέθηκαν στην μεγάλη αυλή, καθώς και δύο ημικυκλικές εστίες στο δάπεδο κάποιων χώρων. Επίσης, βρέθηκαν επτά μυλόπετρες για την άλεση και την σύνθλιψη των δημητριακών, μικροευρήματα οικιακής χρήσης και ένας αριθμός χάλκινων νομισμάτων.
Ο αγροτικός χαρακτήρας της οικονομίας διατηρείται κατά τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους, καθώς την γη την κατέχουν γαιοκτήμονες, ενώ αργότερα μετατρέπεται σε μετόχια μοναστηριών.
Οι Ποταμοί είναι ημιορεινό χωριό του Δήμου Κάτω Νευροκοπίου νομού Δράμας στον 41ο παράλληλο [41°23′Β 24°06′Α] στην ανατολική Μακεδονία. Απέχει 70 χλμ. από την Δράμα και 30 χλμ. από το Κάτω Νευροκόπι.
Το χωριό βρίσκεται στους πρόποδες του Φαλακρού όρους, στην αριστερή όχθη του ποταμού Δεσπάτη, λίγο πριν αυτός καταλήξει στον ποταμό Νέστο. Η λίμνη δημιουργήθηκε μετά την κατασκευή του Φράγματος Θησαυρού, μετατρέποντάς το χωριό σε παραλίμνιο οικισμό. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Οι λιμνες της Ελλαδος”. Είναι το πρώτο μεγάλο χωριό που συναντά ο Νέστος, επί ελληνικού εδάφους.
Στα τέλη του 19ου αιώνα κατοικούσαν Πομάκοι Έλληνες και Τούρκοι. – ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τους ΠΟΜΑΚΟΥΣ, ΕΔΩ. Εδώ ξεχειμώνιαζαν τα πρόβατά τους οι κτηνοτρόφοι. Μετά το 1923 εγκαταστάθηκαν στο χωριό, με την ανταλλαγή των πληθυσμών, Έλληνες πρόσφυγες από τον Πόντο, την Θράκη, την Καππαδοκία, κ.α, οι οποίοι ασχολούνταν με αγροτικές εργασίες, όπως η παραγωγή καπνού, σιτηρών, οσπρίων, μήλων, κλπ. Η ονομασία του χωριού άλλαξε το 1927, από Μπόροβο σε Ποταμοί.
Επί Κατοχής, οι κάτοικοι των Ποταμών συμμετείχαν ενεργά στην Εθνική Αντίσταση ως αντάρτες των τμημάτων του Αντ. Φωστερίδη. Τον Οκτώβριο του 1943 ο οικισμός υπέστη σοβαρές καταστροφές από τα βουλγαρικά κατοχικά στρατεύματα.
ΣΗΜΕΡΑ, είναι ένα όμορφο χωριό μέσα σε ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον. Μέσα σε συνδυασμό παραδασόβιας και υδρόβιας πυκνής βλάστησης και πανίδας. Στο σημείο όπου ενώνονται τα νερά του Δεσπάτη και του χείμαρρου της Μελισσόμανδρας (Μαλούστα), υπάρχει όμορφος χώρος αναψυχής και άλλων δραστηριοτήτων. Εκεί κτίσθηκε και το ξωκκλήσι του Αγίου Ραφαήλ. Υπάρχουν πολλές και καλές ταβέρνες. Στο Σπήλαιο των Ποταμών (ή Σπήλαιο Δεσπάτη), 3 χλμ. βόρεια του ποταμού Δεσπάτη, ανακαλύφθηκε το 1993. Διαθέτει τεράστιους σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Έχουν εξερευνηθεί μόνο τα πρώτα 140 μ. Υπάρχουν αίθουσες διαστάσεων 7 Χ 7 μ., καθώς και σπηλαιολίμνες. Δυστυχώς δεν είναι επισκέψιμο ακόμη.
ΠΗΓΗ: Β. Πουλιούδη, ΥΠΠΟΑ. Γ. Λεκάκης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.4.2013.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Κουζινόπουλος Σπ. «Δράμα 1941. Μια παρεξηγημένη εξέγερση», εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 2011.
- Μαραντζίδης Ν. (επιμ.) «Οι άλλοι Καπετάνιοι. Αντικομμουνιστές ένοπλοι στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου», εκδ. Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα, 2006.
- Μαυροχαλυβίδης Γ. Π. «Η Αξό Καππαδοκίας», Αθήνα, 1990.
αρχαιος Θησαυρoς αρχαια ασημενια νομισματα Φιλιππος Β αρχαιοι κλιβανοι Ποταμοι Δραμας θησαυροι ασημενιο νομισμα Φιλιππου Β’ κλιβανοι Δραμα μακεδονιας μακεδονια 1967, χωριο οχθες ποταμος Νεστος αρχαιο κεραμικο αγγειο οστεινα υπολειμματα, χαλκινο χρυσο αιχμη βελος μαχαιρι αντικειμενο πρωιμη υστερη εποχη Χαλκου ρωμαικη κατοχη Καβακια λευκες λοφος, αρχιτεκτονικη καταλοιπα εγκατασταση αγροτικος βιοτεχνια χαρακτηρας υστερορωμαικα πρωτοβυζαντινα χρονια βυζαντιο σωστικες αρχαιολογικες ανασκαφες ΙΗ Εφορεια Προιστορικων και Κλασσικων Αρχαιοτητων Καβαλας αρχαιοτητα φωτια καυση οικιακα λειψανα αγροικια εσωτερικη αυλη προσωπικο ιδιοκτητης υπαιθριος ημιυπαιθριος χωρος αποθηκευση αποθηκη αγροτικες εργασιες μεγαλο πιθαρι δημητριακα σιτηρα ημικυκλικη εστια δαπεδο μυλοπετρα αλεση συνθλιψη ευρημα οικιακη χρηση χαλκινα αγροτες οικονομια παλαιοχριστιανικα γη γαιοκτημονας, μετοχι μοναστηρι Μποροβο ημιορεινο Δημος Κατω Νευροκοπιου νομος 41ος παραλληλος ανατολικη Νευροκοπι Φαλακρο ορος, Δεσπατης, λιμνη φραγμα Θησαυρου παραλιμνιο οικισμος ελλαδα 19ος αιωνας Πομακοι ελληνες Πομακοχωρι Πομακοχωρια Τουρκοι προβατα κτηνοτροφια 1923 εγκατασταση ανταλλαγη πληθυσμων, ελληνας προσφυγες Ποντος, Θρακη, Καππαδοκια, ασχολια αγροτες εργασια παραγωγη καπνος, καπνα σοσπρια οσπριο μηλο ονομα Κατοχη Εθνικη Αντισταση ανταρτες Φωστεριδης Οκτωβριος 1943 καταστροφη βουλγαρικα κατοχικα στρατευματα βουλγαρια βουλγαροι φυσικο περιβαλλον παραδασοβια υδροβια βλαστηση πανιδα χειμαρρος Μελισσομανδρας Μελισσομανδρα Μαλουστας Μαλουστα χωρος αναψυχης αναψυχη παρκο ξωκκλησι Αγιου Ραφαηλ αγιος ταβερνα Σπηλαιο Ποταμων Δεσπατη 1993 τεραστιος σταλακτιτης σταλαγμιτης αιθουσα σπηλαιολιμνη εξεγερση καπετανιοι καπετανιος αντικομμουνιστες ενοπλοι αντικομμουνισμος Εμφυλιος αξο αξος Καππαδοκιας
