Σεισμός αποκάλυψε το αρχαίο θέατρο της Σισκίας! – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη

Όταν ένας σεισμός 6,4 Ρίχτερ έπληξε την κεντρική Κροατία το 2020, προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές στο δημαρχείο της πόλεως της αρχαίας Σισκίας, που σήμερα λέγεται Σισάκ, και οδήγησε σε μια τυχαία αρχαιολογική ανακάλυψη.

Κατά την διάρκεια των εργασιών ανακαίνισης και επισκευής του κτηρίου, τα συνεργεία κατασκευής συνάντησαν ξεχασμένα και καλοδιατηρημένα αρχαία ερείπια, που ήταν θαμμένα ακριβώς κάτω από το υπόγειο της σύγχρονης οικοδομής! Ναι, το Δημαρχείο είχε κτιστεί πάνω στο αρχαίο θέατρο!!!!

Οι αρχαιολόγοι διαπίστωσαν ότι ανήκαν σε ένα μικρό θέατρο ή ωδείο, με διάμετρο περίπου 20 μ., το οποίο κάποτε θα πραγματοποιούσε μουσικές παραστάσεις και πολιτικές συγκεντρώσεις. Οι κροατικές Αρχές περιέγραψαν το απροσδόκητο εύρημα ως «εξαιρετικά πολύτιμο» που βοηθά να ρίξουμε μια πιο βαθειά ματιά στην αρχαία ελληνική πόλη Σισκία[1], το σημερινό Sisak!

Η Σίσκια είναι μια πόλη στην κεντρική Κροατία, στην συμβολή των ποταμών Κόλαπι (> λατ. Colapis, νυν Kupa / Kolpa / Kulpa, Κούπα), Σάο (νυν Σάβα) και Όντρα, στον 45^ο παράλληλο [45°29′14″N 16°22′34″E], 57 χλμ. ΝΑ. της κροατικής πρωτεύουσας Ζάγκρεμπ.

Οι απαρχές αστικής εγκατάστασης σε αυτήν την περιοχή χρονολογούνται από το τους αρχαίους Έλληνες, το 500 π.Χ. Ήταν μάλλον Κρήτες και Θράκες. Η περιοχή κατελήφθη από τον Οκταβιανό κατά τις εκστρατείες του 35 – 33 π.Χ. Η πόλις ιδρύθηκε επισήμως γύρω στο 35 π.Χ. στην νότια όχθη του Σάου, σε ένα νησί που σχηματίζεται από αυτόν τον ποταμό και δύο άλλα ποτάμια, το Colapis και το Odra, σε ένα τεχνητό κανάλι που δημιουργήθηκε επί Τιβερίου. Ήταν στον μεγάλο εμπορικό δρόμο Αίμονος – Σιρμίου. Φρούριο και πόλις ενώθηκαν αργότερα, όπως συνέβαινε συνήθως. Η Σίσκια ήταν μια ισχυρά οχυρωμένη πόλη. Και μετά την κατάληψή της από τον Τιβέριο, κατά την βασιλεία του Αυγούστου, έγινε ένα από τα σημαντικότερα μέρη της Παννονίας, αποικίας των Κρητών. Επειδή βρισκόταν σε δύο πλωτούς ποταμούς, όχι μόνο διεξήγαγε σημαντικό εμπόριο, αλλά έγινε το κεντρικό σημείο από το οποίο ο Αύγουστος και ο Τιβέριος συνέχισαν τις επιχειρήσεις τους εναντίον των Παννονίων Κρητών και των Ιλλυριών. Ο οικισμός σύντομα εξελίχθηκε σε σημαντικό οικονομικό και διοικητικό κόμβο, και έγινε μία από τις 4 σημαντικότερες πόλεις στην επαρχία της Άνω Παννονίας. Επί Διοκλητιανού (284-305), στην Σισκία, μαρτύρησε ο χριστιανός άγιος Κυρήνιος επίσκοπος Σισκίας, βασανίστηκε και εκτελέστηκε και ρίφθηκε στο ποτάμι όπου επνιγηκε με μια μυλόπετρα δεμένη στον λαιμό του. Η πόλις άρχισε να εξασθενεί τον 5^ο αιώνα μ.Χ.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. “Ancient Roman theater sat unnoticed under Croatia city hall — until earthquake”, The Miami Herald, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.4.2025.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Αππιανός «Ιλλυρικοί πόλεμοι», 16,23.
• It. Ant. σελ. 259, 260, 265, 266, 272, 274.
• Πλίνιος Φυσ. Ιστ. Vol. 3.28.
• Στράβων «Γεωγρ.», vii.σελ.314, και v.σελ. 207,214, εκδ. Isaac Casaubon’s.
• Smith W. επιμ. «Dictionary of Greek and Roman Geography», εκδ. J. Murray, Λονδίνο, 1854 – 1857.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] Ή Σεγεστική. Οι Κελτες και οι Ιλλυριοί την έλεγαν Segestica / Segesta. Σύμφωνα με τον Πλίνιο Segestica ελέγετο μόνο το νησί και η πόλη ονομαζόταν Siscia. Ο Στράβων λέει ότι η Σισκία ήταν ένα οχυρό στην περιοχή της Σεγκεστίτσας. Οι Γερμανοί την λένε Sissek, οι Ούγγροι Sziszek και οι Σλοβένοι Sisek.

σεισμος αρχαιο θεατρο Σισκια Λεκακης