Μακεδονία ή χώρα ἀπὸ Μακεδόνος τοῦ Διὸς και Θυίας τῆς Δευκαλίωνος’…. ἡ δ’ ὑποκυσαμένη Διί γείνατο τερπικεραύνῳ υἷε δύω, Μάγνητα Μακηδόνα θ’ ἱππιοχάρμην, οἳ περί Πιερίην καί Ὄλυμπον δώματ’ ἔναιον…
(Ησιοδος Γυναικών Κατάλογος, 3)
«Η Θυΐα γέννησε του Δία, που αγαπάει τους κεραυνούς, δυο γιούς, τον Μάγνητα και τον Μακεδόνα που χαίρεται να πολεμά καβάλα στο άλογο. Αυτοί κατοικούσαν στην γη γύρω από την Πιερία και τον Όλυμπο»
Έτσι ορίζει ο Βοιωτός Ησίοδος γύρω στο 700 π.Χ. την φυλετική ταυτότητα και τις συνάφειες των Μακεδόνων και τους τοποθετεί στον γεωγραφικό χώρο, απηχώντας τις γνώσεις και τις αντιλήψεις του ακροατηρίου του. Ο Δίας είναι «πατέρας θεών και ανθρώπων», όμως η Θυΐα δίνει ένα ενδιαφέρον κλειδί για την ταυτότητα των γιών της. Κόρη του Δευκαλίωνα και της Πύρρας και αδελφή του Έλληνα, ανήκει στην πρώτη γενιά μετά τον μυθικό κατακλυσμό. Η στενή σχέση αίματος της μητέρας με τον γενάρχη των Ελλήνων δηλώνει την συνάφεια των γιών της με τον Ελληνικό κορμό και η αδερφική σχέση του Μάγνητα με τον Μακεδόνα την ιδιαίτερη σύνδεση που είχαν μεταξύ τους τα δύο συνώνυμά τους ελληνικά φύλα.
Από τους Μάγνητες θα ονομαστεί η ανατολική Θεσσαλία Μαγνησία.
Οι Μακεδόνες το 700 π.Χ. βρίσκονται ήδη στην Πιερία και τον Όλυμπο. Η ρίζα μακ- από την οποία παράγεται το επίθετο μακεδών ή μακεδνός σημαίνει «μακρύς, ψηλός» και συνδέει το ομώνυμο φύλο με τα ορεινά υψίπεδα από όπου εμφανίζονται να ανεβοκατεβαίνουν, ενώ το επίθετο «ιππιοχάρμης» φανερώνει την σχέση τους με τα άλογα, προοιωνιζόμενο την καταλυτική δράση του μακεδονικού ιππικού ανά τους αιώνες.
Στις αρχές του 5ου αιώνα π. Χ. o Ελλάνικος (FrGrHist 46, p. 51) θέλει τον Μακεδόνα γιο του Αιόλου και εγγονό του Έλληνα, ενώ ο Ηρόδοτος (1.56.10) ταυτίζει τους Μακεδόνες με τους Δωριείς: «…το ελληνικόν έθνος εξαιρετικά πολυπλάνητο…. Όταν οι Καδμείοι το έδιωξαν από την Ιστιαιώτιδα, κατοικούσε στην Πίνδο και ονομαζόταν Μακεδνόν. Από εκεί πάλι πήγε στην Δρυοπίδα και από την Δρυοπίδα ήρθε στην Πελοπόννησο και ονομάστηκε Δωρικό…».
Εξαιρετικά πολύτιμες, αυτές οι αναφορές δεν αφήνουν καμμιά αμφιβολία για την ελληνική καταγωγή των Μακεδόνων.
Γύρω στο 1000 π.Χ. οι κατ’ εξοχήν κτηνοτρόφοι Μακεδόνες είναι εγκατεστημένοι στην περιοχή του Ολύμπου και της γειτονικής οροσειράς που ο Ηρόδοτος ονομάζει Μακεδονικόν όρος (σήμερα Πιέρια όρη). Από εκεί απλώθηκαν στην «Μακεδονίδα γη» (Ημαθία και Πιερία) στα νότια του Λουδία και αργότερα στις εύφορες πεδιάδες της Βοττιαίας, ώσπου με την στιβαρή καθοδήγηση του Αλεξάνδρου Α΄ (496 – 454 π.Χ.) επέκτειναν την κυριαρχία τους σε ολόκληρη την περιοχή που πήρε από αυτούς το όνομα Μακεδονία.
Απολαμβάνοντας την αυτάρκεια που τους εξασφάλιζαν τα άφθονα κοπάδια, τα δάση και οι εύφορες κοιλάδες, χωρίς λιμάνια και νησιά, χωρίς δούλους και χωρίς να χρειαστεί να στραφούν στο εμπόριο, οι Μακεδόνες, όπως και τα άλλα ακριτικά ελληνικά φύλα – Μολοσσοί, Ορέστες, Εορδοί, Ελιμιώτες κλπ. -, έμειναν έξω από τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις του νότου που οδήγησαν στην δημοκρατία και έτσι διατήρησαν ως τον 4ο προχριστιανικό αιώνα θεσμούς, ήθη και παραδόσεις που ανακαλούν την κοινωνία των ομηρικών επών.
Οργανωμένοι με βάση το αρχαϊκό σύστημα των γενών και των πατριών, αναγνώριζαν σαν αρχηγό τους τον βασιλιά, η εξουσία του οποίου στηριζόταν στην εξ αίματος καταγωγή του. Όπως για τους Σπαρτιάτες, έτσι και για τους Μακεδόνες, βασικό χαρακτηριστικό του κράτους τους θα παραμείνει μέχρι το τέλος η βασιλεία. Ακολουθώντας το πανάρχαιο μοντέλο, ο βασιλιάς είναι η κεφαλή του λαού του. Το όνομα Κάρανος (από την λέξη κάρα = κεφαλή) ενός μυθικού βασιλικού προπάτορα σημαίνει ακριβώς «ο επί κεφαλής» και πιθανότατα ήταν ο παραδοσιακός τίτλος του Μακεδόνα βασιλιά.
Μέγας στρατηγός και μεγαλοφυής πολιτικός, ο Φίλιππος Β΄ (359 – 336 π.Χ.) θα μεταρρυθμίσει ριζικά τον στρατό, την οικονομία και την κοινωνία και θα αναδιοργανώσει το κράτος του, βάζοντας στο επίκεντρο την αστικοποίηση με την ίδρυση νέων και την ενίσχυση των υφιστάμενων πόλεων. Εισάγοντας δημοκρατικούς θεσμούς, θα συνδράμει στην πολιτική χειραφέτηση και θα εδραιώσει την οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη των πόλεων. Έτσι δημιουργείται το μοντέλο που θα αποτελέσει την βάση της ελληνιστικής Οικουμένης.
Με την εμπνευσμένη καθοδήγηση του Αλέξανδρου και των Διαδόχων, οι Μακεδόνες θα γίνουν μοχλός και φορέας της εξέλιξης που θα μεταλλάξει τον αρχαίο κόσμο, σφραγίζοντας για πάντα την πορεία της παγκόσμιας ιστορίας.
ΠΗΓΗ: ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΙΓΩΝ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.6.2025.
αρχαια ελληνικη καταγωγη των Μακεδονων αρχαιοι ελληνες Μακεδονες αρχαια μακεδονια Μακεδονας, ελληνας παιδι αδελφη ελληνα μακεδονια χωρα Μακεδων Διος Θυια Δευκαλιωνος υποκυσαμενη Διι γεινατο τερπικεραυνος δυω, Μαγνητας Μακηδονας ιππιοχαρμης Πιερια ολυμπος δωματα εναιον Ησιοδος Γυναικων Καταλογος Δια, διας ζευς κεραυνος, Μαγνης πολεμος καβαλα αλογο ιππος Βοιωτος 8ος 700 αιωνας πΧ φυλετικη ταυτοτητα συναφεια γεωγραφικος χωρος, πατερας θεων και ανθρωπων κορη Δευκαλιωνα Δευκαλιων Δευκαλιωνας Πυρρα ελλην α πρωτη γενια γενεα μυθικος κατακλυσμος σχεση αιματος μητερα γεναρχης Ελληνων ελληνικος κορμος ελληνικα φυλα Μαγνητες ανατολικη Θεσσαλια Μαγνησια επιθετο μακεδνος μακρυς, ψηλος φυλο ορεινο υψιπεδα αλογα, μακεδονικο ιππικο 5ος Ελλανικος Αιολος εγγονος Ηροδοτος Δωριεις ελληνικον εθνος εξαιρετικα πολυπλανητο Καδμειοι Ιστιαιωτιδα, Καδμος Ιστιαιωτις κατοικηση οροσειρα Πινδος Μακεδνον Δρυοπιδα Δρυοπις δρυοπες Πελοποννησος Δωρικο Καδμος Εστιαιωτιδα 11ος 1000 κτηνοτροφια Μακεδονικον ορος Πιερια ορη Μακεδονιδα γη Μακεδονις Ημαθια ποταμος Λουδιας ευφορη πεδιαδα Βοττιαια Αλεξανδρος Α 5ος 496 – 454 κυριαρχια αυταρκεια κοπαδι δασος κοιλαδα λιμανι νησι δουλος δουλεια εμποριο, ακριτες ακριτικα ελληνικα φυλα – Μολοσσοι, Ορεστες, Εορδοι, Ελιμιωτες Μολοσσια, Ορεστια, Εορδαια, Ελιμια οικονομικες, κοινωνικες πολιτικες εξελιξεις δημοκρατια θεσμος, ηθη εθιμα παραδοσεις κοινωνια ομηρικα επη θεσμοι, εθιμο παραδοση ομηρος ομηρικο επος αρχαικο συστημα γενος πατρια αρχηγος βασιλιας εξουσια εξ αιμα Σπαρτιατες, σπαρτη λακωνια κρατος βασιλεια παναρχαιο μοντελο, βασιλευς κεφαλη λαος ονομα Καρανος λεξη καρα = κεφαλι μυθικος βασιλικος προπατορας επι κεφαλης παραδοσιακος τιτλος στρατηγος μεγαλοφυης πολιτικος, μεγαλοφυια Φιλιππος Β 359 – 336 μεταρρυθμιση στρατος οικονομια κοινωνια αναδιοργανωση αστικοποιηση ιδρυση πολη δημοκρατικοι θεσμοι πολιτικη χειραφετηση πολιτιστικη αναπτυξη ελληνιστικη εποχη Οικουμενη μεγας Αλεξανδρος Διαδοχοι εξελιξη μεταλλαξη αρχαιος κοσμος, παγκοσμια ιστορια
