Το λατίνι[1] είναι ένα τριγωνικό πανί (ιστίο) που έχει χρησιμοποιηθεί, με παραλλαγές, σε αλιευτικά, σπογγαλιευτικά και μεταφορικά σκάφη στην Μεσόγειο και σε άλλες περιοχές. Πριν από τα μέσα του 19ου αιώνα ήταν επίσης διαδεδομένη η χρήση του σε καταδρομικά, πειρατικά και πολεμικά. Σήμερα χρησιμοποιείται για αναψυχή σε βάρκες και καΐκια, όπως επίσης και στο ναυτοπροσκοπισμό σε όλο το Αιγαίο και το Ιόνιο.
Η ιστιοπλοΐα με πανί λατίνι, η οποία αποτελεί τη συνέχεια μιας μακράς ναυτικής παράδοσης που αναπτύχθηκε στους ναυτότοπους και τα λιμάνια σε όλη την Ελλάδα, είναι συνδεδεμένη με την τέχνη της παραδοσιακής ξυλοναυπηγικής, του ραψίματος των πανιών και του αρματώματος των ιστιοφόρων. Τόσο η κατασκευή και χρήση του πανιού λατίνι όσο και η ξυλοναυπηγική τέχνη, αποτελούν εκφάνσεις παραδοσιακών γνώσεων και τεχνικών των κοινοτήτων του Αιγαίου.
Τα λατίνια, που σήμερα χρησιμοποιούνται τόσο από ιδιώτες για αναψυχή όσο και ως εκπαιδευτικά εργαλεία κυρίως από συστήματα Ναυτοπροσκόπων, είναι κατάλληλα για την ανάδειξη τεχνικών παραδοσιακής ιστιοφορίας και ιστιοπλοΐας. Η εκμάθηση της χρήσης τους από ενήλικες, εφήβους και παιδιά συμβάλλει στην ενίσχυση των δεσμών με τον τόπο τους και την φυσική και πολιτιστική του κληρονομιά.
Σημειώνεται ότι η χώρα μας συμμετέχει στην διεθνική υποψηφιότητα του στοιχείου «Η τέχνη της ιστιοπλοΐας με πανί λατίνι και ψάθα: γνώσεις και πρακτικές» με την συμμετοχή Ελλάδας, Ελβετίας, Ισπανίας, Ιταλίας και Κροατίας, για εγγραφή του στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας. Η υποψηφιότητα πρόκειται να κριθεί από το αρμόδιο όργανο της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) το 2026.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 6.5.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Γ. Λεκακη:
[1] Το τριγωνικό ιστίο παλαιών ιστιοφόρων, αν και ελληνική εφεύρεση, είναι γνωστό από τα ιταλική γλώσσα: vela latina = πανί) λατινικό. Το σχετικό πλοιάριο λέγεται λατινάδικο, πλοιάριο με τριγωνικά ιστία. Εκ μεταφοράς και ένα τρίγωνο είδος γλυκίσματος, που παρασκευάζεται από αλεύρι, λάδι και μέλι, το μελομακάρουνο / μελομακάρονο φοινίκι, λέγεται και λατίνι.
τριγωνικο ιστιο παλαιο ιστιοφορο ελληνικη εφευρεση, λεκακης ιταλικη γλωσσα βελα vela latina = πανι λατινικο πλοιαριο λατιναδικο, πλοιαρια τριγωνικα ιστια μεταφορα τριγωνο ειδος γλυκισμα παρασκευη αλευρι, λαδι μελι, μελομακαρουνο / μελομακαρονο φοινικι, λατινι γλυκο τεχνη παραδοσιακη ιστιοπλοια Αιγαιου Ιωνιου, αυλη Πολιτιστικη Κληρονομια Ελλαδας παραλλαγη αλιευτικο σπογγαλιευτικο μεταφορικο σκαφος Μεσογειος θαλασσα 19ος αιωνας μχ χρηση καταδρομικο πειρατικο πολεμικο πλοιο αναψυχη βαρκα καικι ναυτοπροσκοπισμος Αιγαιο Ιωνιο ιονιο πελαγος ναυτικη παραδοση ναυτοτοπος λιμανι Ελλαδα, παραδοσιακη ξυλοναυπηγικη ραψιμο πανια αρματωμα κατασκευη χρηση ναυπηγικη παραδοση γνωση τεχνικη κοινοτητα λατινια, εκπαιδευτικο εργαλειο ιστιοφορια δεσμος φυσικη πολιτιστικη κληρονομια στοιχειο ψαθα γνωσεις πρακτικες Ελλας, Ελβετια Ισπανια Ιταλια Κροατια εγγραφη Αντιπροσωπευτικος Καταλογος αυλης Πολιτιστικης Κληρονομιας της Ανθρωποτητας Συμβαση για τη Διαφυλαξη αυλης Πολιτιστικης Κληρονομιας ουνεσκο 2003 2026
