Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΕΚΑΚΗ
Ίσως σε πολλούς να μην είναι γνωστό, πως ένας εκ των τεχνικών συμβούλων της Μεγάλης Αικατερίνης ήταν Έλλην και μάλιστα Κεφαλονίτης. Το όνομα δε αυτού ήταν Μαρίνος Χαρβούρης.
Οι αδελφοί Χαρβούρηδες ήταν γνωστοί στην κοινωνία του Αργοστολίου:
- Ο Ιωάννης-Βαπτιστής (εγενν. το 1722) ήταν ιατροφιλόσοφος,
- ο Μάρκος (1731-1808), ήταν χημικός, κ.ά.
Ο Μαρίνος Χαρβούρης εγεννήθη στο Αργοστόλι, στις αρχές του 18ου αι. Σπούδασε Φυσικο-Μαθηματικά στην Μπολόνια (ή στην Πάδοβα). Επανήλθε στην Κεφαλονιά, αλλά κάποια… «σοβαρή νεανική παρεκτροπή» έκανε εκεί και αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του, κυνηγημένος από τους Ενετούς – ΔΙΑΒΑΣΤΕ άρθρο του Γ. Λεκάκη για έναν άλλον σπουδαίο Κρητικό μηχανικό, που έσωσε τον στόλο της Βενετίας, ΕΔΩ. Περιηγήθηκε σε όλη την Ευρώπη, και μάλιστα επέζησε και ναυαγίου στην Βαλτική, κατά το οποίο έχασε την ζωή του ο 11ετής υιός του! Μετά από αυτό, μετονομασθείς σε Λάσκαρις, προσελήφθη και υπηρέτησε ως αντισυνταγματάρχης του μηχανικού στην Αυλή της Αικατερίνης της Μεγάλης, χάρις κυρίως στην υποστήριξι που του παρείχε ο συμπατριώτης του στρατηγός Μελισσηνός.
Στην εποχή του και στην χώρα όπου διαβιούσε, ηγέρθη ένα μέγα ζήτημα: Θα έστηναν ένα τεράστιο άγαλμα (έφιππο ανδριάντα α λα Μεγάλου Αλεξάνδρου) στον Μέγα Πέτρο στην Αγία Πετρούπολι, καθώς ήταν και ο ιδρυτής της. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκακης “Κωνσταντινουπολις και Αγια Πετρουπολις”. Τον ανδριάντα φιλοτέχνησε ο σπουδαίος γλύπτης της εποχής του, Γάλλος Στεφάν Φαλκονέ (ο επονομαζόμενος «Φειδίας της Γαλλίας»). Τα σχέδιά του εγκρίθηκαν και ικανοποιούσαν την ματαιοδοξία της αυτοκράτειρας. Η επιγραφή έλεγε στο ρωσικα Петру перьвому Екатерина вторая, лѣта και στα λατινικά Petro Primo Catharina Secunda MDCCLXXXII 1782 – δηλ. “Η Αικατερίνη Β΄στον Πέτρο Α΄”, 1782. Αλλά το πρόβλημα ήταν αλλού. Φυσικά αυτό το υπερμεγέθες άγαλμα δεν θα μπορούσε παρά να στηθεί σε ανάλογο βάθρο. Ο Φαλκονέ σχεδίαζε βάθρα από συναρμολογημένες πέτρες, αλλά εις μάτην.
Πάνω σε αυτό το πρόβλημα, η αυτοκράτειρα κάλεσε τον τεχνικό της σύμβουλο να φτιάξει βάθρο ανάλογο της αξίας του αγάλματος. Ο απίθανος αυτός Κεφαλονίτης, μη χάνοντας χρόνο ρώτησε λυτούς και δεμένους και από έναν χωρικό έμαθε για έναν τεράστιο βράχο, 20 χλμ. μακρυά από την Πετρούπολι! Επήγε λοιπόν εκεί, στην Φινλανδία, το 1762, όπου σε ένα έλος της πράγματι εβρήκε μισοβυθισμένο έναν γρανιτένιο βράχο, βάρους 2.000 τόννων (κυβισμένος διαστάσεων 13 Χ 7 Χ 2,5 μ. ή 21 Χ 40 Χ 27 πόδια)! Τότε, με την βοήθεια του χημικού αδελφού του Μάρκου Χαρβούρη, ανέλυσε την σύστασι του βράχου, και αφού εκρίθη κατάλληλος να σηκώσει το βάρος του ανδριάντα, προχώρησε στο μεγάλο εγχείρημα! Με:
- 400 εργάτες-μουζίκους,
- 12 μεγάλους γερανούς,
- άλλους τόσους 20μετρους μοχλο-βραχίονες,
- έναν ειδικό διάδρομο, επί του οποίου εγλυστρούσε ο βράχος,
- δεκάδες μεταλλικά «ρουλμάν» (διαμέτρου 20 εκατ.),
εφορτώθη σε σχεδία, η οποία εστηρίζετο από δυο πλοία του Πολεμικού Ναυτικού… Όχι μόνο τα κατάφερε, αλλά εφηύρε και ένα ειδικό ανυψωτικό μηχάνημα, το πρωτότυπο του οποίου ευρίσκεται στο Πολυτεχνείο των Παρισίων. Σήκωσε τον βράχο και ως νέος Ηρακλής τον μετέφερε στην Αγία Πετρούπολι, ίνα στηθεί το άγαλμα του Μεγάλου Πέτρου! Έτσι, όλα ήταν έτοιμα την ημέρα που η μεγάλη αυτοκράτειρα εόρταζε την στέψι της…
Το κατόρθωμα αυτό του Κεφαλλονίτη Μαρίνου Χαρβούρη εθεωρήθη μέγα τεχνικό θαύμα στην εποχή του και το μεγαλύτερο από εποχής του Βυζαντίου!
Εξ αιτίας αυτού – αλλά και άλλων υπηρεσιών του – ανεκηρύχθη κόμης, και ετιμήθη από διάφορα Πανεπιστήμια και Ακαδημίες.
Το 1770 ο Χαρβούρης παραιτείται των τάξεων του ρωσικού στρατού και μεταβαίνει στην Γαλλία, όπου και ενυμφεύεται.
Εξέδωσε το 1777 ένα λεύκωμα (υπό τον τίτλο “Monument eleve a la gloire de Pierre le Grand”) στους Παρισίους, στο οποίο περιέγραφε στον άθλο του, παρουσιάζοντας και τα σχετικά σχεδιαγράμματα, όσον αφορά την επίτευξί του. Αυτή ήταν και η επίσημη γαλλική αναγνώρισις.
Αυτό το λεύκωμα ευρίσκεται σε ελάχιστα αντίτυπα πλέον και σε ελάχιστες ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες.
Η ζωή του Κεφαλλονίτη κλείνει άδοξα, καθώς έπειτα από 3 ή 4 επισήμους γάμους, επιστρέφει στην Κεφαλονιά (αφού η Μ. Αικατερίνη είχε φροντίσει να ακυρωθεί το διάταγμα της εξορίας του), το 1778, μαζί με την τελευταία σύζυγό του, μια Γαλλίδα – ελαφριών ηθών, λένε. Του δωρίζεται ελώδης έκτασις, όπου εισάγει την καλλιέργεια του ινδικού, του σακχαροκαλάμου και του αμερικανικού βάμβακος… Αλλά δολοφονείται, το 1782, έξω από το Ληξούρι, από Λάκωνες (μάλλον Μανιάτες) εργάτες του, ενώ άλλοι αναφέρουν πως εδολοφονήθη από ληστές, οι οποίοι νομίζοντες πως θα εύρουν στο σπίτι του θησαυρούς, εισέβαλαν σε αυτό νύκτωρ και τον κατέσφαξαν…
Το 2003 η Ρωσία εόρταζε τα 300 χρόνια από της ιδρύσεως της ιστορικής και όμορφης πόλεως του ευρωπαϊκού Βορρά, Αγίας Πετρουπόλεως (κάποτε Λένινγκραντ). Και όλη η εορτή έγινε εκεί που εόρταζε και η Μεγάλη Αυτοκράτειρα Αικατερίνη την στέψι της: Ενώπιον του ανδριάντα του Μεγάλου Πέτρου, ο οποίος δεν θα είχε διασωθεί, εάν ένας Κεφαλλονίτης δεν είχε φροντίσει σε πείσμα των τεχνικών μέσων της εποχής του να πραγματοποιήσει το απραγματοποίητο και να τον στερεώσει γερά.
Η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας (Ε.Μ.Ε.ΙΣ.)[*] ευρήκε το πρωτότυπο και το επανατύπωσε και το προσέφερε στην κυβέρνησι της Ρωσίας, εν όψει αυτού του εορτασμού. Επίσης, η Εταιρεία μετέφρασε το κείμενο από τα γαλλικά στα αγγλικά, εξ αιτίας του ενδιαφέροντος που έδειξαν γι’ αυτό ξένα Πανεπιστήμια, πολυτεχνικές σχολές, βιβλιοθήκες, κλπ. Επόμενος στόχος της Εταιρείας είναι να μεταφρασθεί και στα ελληνικά και τα ρωσικά. Τέλος, με την συνδρομή Ελλήνων καθηγητών (με συντονιστή τον καθηγητή του ΕΜΠ, Θ. Τάσιο) και με την συνεργασία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, διοργάνωσε έκθεσι στην Τεχνόπολι του Δήμου Αθηναίων (το 2003) όπου και παρουσιάσθηκαν όχι μόνο σε μεγέθυνσι τα σχέδια του Χαρβούρη για τον άθλο του, αλλά και ξύλινα ομοιώματα των κατασκευών του!
- Παρεμπιπτόντως, το άγαλμα αυτό του Μεγάλου Πέτρου επέζησε όλων των δεινών που τράβηξε η πόλις και μαζί με αυτό και «ο βράχος του Κεφαλονίτη»…
ΠΗΓΗ: άρθρο Γ. Λεκάκη με τίτλο «Κόμης Μαρίνος Χαρβούρης: Ένας Κεφαλλονίτης επέτυχε το μεγαλύτερο τεχνικό θαύμα του 18ου αι: Σήκωσε και μετέφερε βράχο 2.000 τόνων! ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΕΤΕΦΕΡΕ από ΤΗΝ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ!», στην εφημ. «Ενημέρωση», 30.1.1005. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.2.2005.
ΥΓ: Η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας (Ε.Μ.Ε.ΙΣ.)[*], της οποίας προΐσταται ο – επίσης Κεφαλονίτης – κ. Γερ. Αποστολάτος, είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωσις και έχει κυκλοφορήσει έως τώρα 127 τίτλους βιβλίων σε 250.000 αντίτυπα, χάριν χορηγιών, τα οποία προσφέρει σε πανεπιστήμια, ιδρύματα, οργανώσεις, βιβλιοθήκες, σχολεία, δήμους, κλπ.
Κεφαλονιτης μεγαλυτερο τεχνικο θαυμα 18ου αιωνος αιωνα μεταφορα βραχου 2.000 τονοι ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ ΡΩΣΙΑ Λεκακης Κεφαλλονιτης 18ος αιωνας μχ βραχος τεχνικοι συμβουλοι Μεγαλης Αικατερινης Ελλην τεχνικος συμβουλος Μεγαλη Αικατερινη Ελληνες ελληνας Κεφαλονια Χαρβουρης αδελφοι Χαρβουρη Αργοστολι ιατροφιλοσοφος, χημικος, ΦυσικοΜαθηματικα Φυσικη Μαθηματικα Μπολονια Παδοβα Κεφαλλονια σοβαρη νεανικη παρεκτροπη κυνηγημενος Ενετοι βενετια Ευρωπη, ναυαγιο Βαλτικη θαλασσα μετονομασια λασκαρης Λασκαρις, αντισυνταγματαρχης μηχανικου μηχανικο Αυλη αυτοκρατειρα στρατηγος Μελισσηνος τεραστιο αγαλμα εφιππος ανδριαντας Μεγας μεγαλος Αλεξανδρος Πετρος Αγια Πετρουπολις ιδρυτης γλυπτης Γαλλος Φαλκονε Φειδιας της Γαλλιας σχεδιο ματαιοδοξια προβλημα υπερμεγεθες γιγαντιο αγαλματα πετρινο βαθρο πετρα νησος νησι Κεφαλονια επτανησα τεραστιος Πετρουπολη 1762, ελος γρανιτενιος γρανιτης χημικος συσταση καταλληλος μεγαλο εγχειρημα εργατες μουζικος, γερανος, 20μετρος μοχλος βραχιονας, ειδικος διαδρομος, μεταλλικο ρουλμαν ρουλεμαν σχεδια, πλοια πλοιο Πολεμικο Ναυτικο ΠΝ εφευρεση ειδικο ανυψωτικο μηχανημα, πρωτοτυπο Πολυτεχνειο των Παρισιων παρισι εορτη στεψη κατορθωμα τεχνικη θαυματα εποχη Βυζαντιο υπηρεσια κομης, Πανεπιστημιο Ακαδημια 1770 παραιτηση ρωσικος στρατος Γαλλια 1777 βιβλιο λευκωμα Monument eleve a la gloire de Pierre le Grand Παρισιοι αθλος σχεδιαγραμμα γαλλικη αναγνωριση ευρωπαικη βιβλιοθηκη ζωη γαμος, διαταγμα εξορια 1778, συζυγος Γαλλιδα ελαφριων ηθων, ελαφρια ηθη δωρο δωρεα ελωδης εκταση καλλιεργεια ινδικο σακχαροκαλαμο αμερικανικο βαμβακι βαμβαξ δολοφονια 1782, Ληξουρι, Λακωνες Μανιατες Λακωνας Μανιατης Λακωνια Μανη εργατες ληστης, θησαυρος, 2003 ιδρυση ιστορια πολη ευρωπαικος Βορρας Λενινγκραντ γιορτη στεψις τεχνικα μεσα απραγματοποιητο θεμελιο Εταιρεια Μελετης Ελληνικης Ιστοριας ΕΜΕΙΣ πρωτοτυπο κυβερνηση εορτασμος μεταφραση γαλλικα αγγλικα Πανεπιστημια, πολυτεχνικη σχολη ΕΜΠ, Τασιος Τεχνικο Επιμελητηριο Ελλαδος, τεε εκθεση Τεχνοπολις Δημος Αθηναιων 2003 ομοιωμα κατασκευη βραχος του Κεφαλλονιτη κομις Αποστολατος, βιβλια
