Η θέση Κολικρέπι βρίσκεται δυτικά από την περιοχή των Σπάτων Αττικής, ανάμεσα στα νεκροταφεία θαλαμωτών τάφων στην Μαγουλέζα και Βελανιδέζα.
Κατά την διάρκεια των σωστικών ανασκαφών, που διενεργήθηκαν από την Β΄ ΕΠΚΑ (νυν ΕΦΑ Ανατολικής Αττικής) εντοπίστηκε και ερευνήθηκε το 2009 μεγάλο ασύλητο νεκροταφείο, με διάρκεια χρήσης από την ΥΕ ΙΙΑ έως την ΥΕ ΙΙΙΓ.
Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο μυκηναϊκό νεκροταφείο της Αττικής, μετά την Περατή, το οποίο αποτελείται από 65 λαξευτούς τάφους, διαφόρων τύπων (θαλαμοειδείς, λακκοειδείς, φρεατοειδείς) σε αρκετά πυκνή διάταξη.
Όλοι οι τάφοι του νεκροταφείου είχαν χρησιμοποιηθεί για πολλαπλές ταφές, οι οποίες ήταν όλες δευτερογενείς.
Οι ταφές συνοδεύονταν από μεγάλη ποσότητα κεραμικής, όπως κύπελλα τύπου Βαφειού, γεφυρόστομες πρόχοι, ψευδόστομοι αμφορείς, κύλικες, αλάβαστρα, κύαθοι. Στα κτερίσματα περιλαμβάνονται, επίσης, κοσμήματα (ψήφοι από υαλόμαζα, φαγεντιανή και ημιπολύτιμους λίθους), σφραγιδόλιθοι, πήλινα ειδώλια, σφονδύλια, συμπληρώματα ενδυμασίας, χάλκινα καλλωπιστικά εργαλεία και όπλα.
Το νεκροταφείο στο Κολικρέπι αποτελεί μία από τις λίγες μυκηναϊκές θέσεις της Αττικής, που χρονολογούνται στην ΥΕ ΙΙΑ και εγκαταλείπονται κατά την διάρκεια της ΥΕ ΙΙΙΓ.
ΠΗΓΗ: Ομιλία των Μ. Στάθη και Μ. Ψαλλίδα (Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής) «Το μυκηναϊκό νεκροταφείο στη θέση Κολικρέπι στα Σπάτα», στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών, 14.3.2025, Οργάνωση: Αιγεύς και Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.3.2025.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης:
Διδακτορική διατριβή(*) με την συστηματική μελέτη και ανάλυση των ανθρώπινων σκελετικών καταλοίπων από το πρόσφατα ανεσκαμμένο νεκροταφείο της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στη θέση Κολικρέπι στα Σπάτα Αττικής. Στόχος της μελέτης ήταν αφ’ ενός η ανασύσταση της βιολογικής ταυτότητας του πληθυσμού και αφ’ ετέρου η προσέγγιση των ταφικών πρακτικών δίνοντας έμφαση στις διαδικασίες της δευτερογενούς μεταχείρισης των νεκρών. Πιο συγκεκριμένα, βασικά ζητήματα γύρω από τα οποία κινείται η συζήτηση αφορούν τη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού (αριθμός, φύλο, ηλικία), τα επίπεδα υγείας και τις διατροφικές συνήθειες στο σύνολο του πληθυσμού αλλά και σε επί μέρους ηλικιακές και έμφυλες ομάδες. Επί πλέον, η εργασία επιχειρεί να προσδιορίσει τις ταφονομικές διαδικασίες που επέδρασαν στα οστά με την εναπόθεσή τους στους τάφους, διακρίνοντας τους φυσικούς και πολιτισμικούς παράγοντες αλλά και να εξετάσει όψεις της ταφικής μεταχείρισης, όπως η μορφή και η ποικιλία των ταφικών πρακτικών και των τρόπων διαχείρισης των νεκρών, η συχνότητα και αλληλουχία των ταφικών επεισοδίων, η ανασύσταση του ταφικού τελετουργικού, η αναγνώριση διαφοροποιήσεων ως προς τη ταφική μεταχείριση διαφορετικών ομάδων και διαχρονικές αλλαγές στις ταφικές δραστηριότητες του νεκροταφείου. Δεδομένου ότι οι οστεολογικές μελέτες στην Αττική για την ΥΕΧ αλλά και γενικότερα οι μελέτες που εστιάζουν στις ταφικές πρακτικές, τους τρόπους μεταχείρισης του νεκρού σώματος και το ταφικό τελετουργικό είναι ελάχιστες, η εργασία προσπαθεί να καλύψει ένα μεγάλο κενό στη μυκηναϊκή ταφική αρχαιολογική έρευνα της περιοχής. Για τους σκοπούς της ανάλυσης υιοθετήθηκε μία συνθετική και συγκειμενική βιοαρχαιολογική προσέγγιση που ενσωματώνει ένα σύνολο μεθοδολογικών και ερμηνευτικών εργαλείων συνεξετάζοντας οστεολογικά δεδομένα, μακροσκοπικές και μικροσκοπικές ταφονομικές παρατηρήσεις και αρχαιολογικές πληροφορίες. Συνολικά εξετάστηκαν 96.775 θραύσματα οστών που προήλθαν από 90 ταφικές αποθέσεις σε 21 τάφους, εκ των οποίων οι 19 είναι θαλαμοειδείς ενώ 2 ανήκουν στον τύπο του λακκοειδούς. Η ανάλυση του οστεολογικού υλικού απέδωσε σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την οστεοβιογραφία των ανθρώπων του νεκροταφείου, αλλά και σε σχέση με τις ταφικές πρακτικές και τους τρόπους με τους οποίους το νεκρό σώμα αποτέλεσε αντικείμενο μεταχείρισης στα πλαίσια της δράσης των ζωντανών μελών της κοινότητας. Βάσει των αποτελεσμάτων, η συντριπτική πλειονότητα των ταφικών αποθέσεων αφορούσε σε σκελετικά κατάλοιπα που είχαν υποστεί κάποιου είδους δευτερογενή μεταχείριση και διατάραξη. Διαπιστώνεται ότι παρ’ όλο που το γενικότερο πλαίσιο των ταφικών πρακτικών διαχρονικά παρέμενε το ίδιο διατηρώντας μία παράδοση που αναπαραγόταν σε όλην την διάρκεια χρήσης των τάφων η εικόνα που αναδεικνύεται από τα ταφικά σύνολα σχετικά με τη μεταχείριση των νεκρών είναι περισσότερο σύνθετη. Οι διαφοροποιήσεις που αναγνωρίστηκαν ως προς την μορφή και την οργάνωση των αποθέσεων, την θέση τους στους τάφους και τις δευτερογενείς πράξεις διαχείρισης των σκελετικών καταλοίπων δηλώνουν ότι δεν υπήρχε ένα αυστηρά δομημένο ταφικό τελετουργικό και η ταφική συμπεριφορά στην πραγματικότητα δεν ήταν στατική και μονολιθική σε ομόχρονο και διαχρονικό επίπεδο ακολουθώντας μόνο ένα συγκεκριμένο μοτίβο.
(*) ΠΗΓΗ: Ν. Π. Παπακωνσταντίνου «Ταφικές πρακτικές στη Μυκηναϊκή Αττική: βιοαρχαιολογική και ταφονομική ανάλυση του ανθρώπινου σκελετικού υλικού από το νεκροταφείο στη θέση Κολικρέπι του Δήμου Σπάτων» / Mortuary practices in Mycenaean Attica: bioarchaeological and taphonomic analysis of the human skeletal remains from the chamber tomb cemetery at Kolikrepi-Spata, Handle, DOI 10.12681/eadd/53558, διδ. διατρ. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Σχολή Φιλοσοφική, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Αρχαιολογίας, 2023.
μεγαλο ασυλητο αρχαιο νεκροταφειο δευτερο 2ο μεγαλυτερο μυκηναικο νεκροταφεια Αττικης ασυλητα αρχαια μυκηναικα Αττικη Κολικρεπι Σπατα θαλαμωτος ταφος Μαγουλεζα Βελανιδεζα σωστικες ανασκαφες ΕΦΑ Ανατολικης ΥΕ ΙΙΑ ΥΕ ΙΙΙΓ μυκηναικη εποχη Περατη λαξευτος ταφοι θαλαμοειδης, λακκοειδης, φρεατοειδης πολλαπλες ταφες, δευτερογενεις κεραμικη κεπελλο τυπου Βαφειου, βαφειο λακωνιας λακωνια γεφυροστομη προχους, ψευδοστομος αμφορεας, κυλικα, αλαβαστρο, κυαθος κτερισματα κοσμημα ψηφος υαλομαζα, φαγεντιανη ημιπολυτιμος λιθος σφραγιδολιθος, πηλινο ειδωλιο, σφονδυλι, συμπληρωμα ενδυμασια χαλκινο καλλωπιστικο εργαλειο οπλο Σταθη Ψαλλιδα Εφορεια ανθρωπινα σκελετικα καταλοιπα ανασκαφη υστερη Χαλκου ανασυσταση βιολογικη ταυτοτητα πληθυσμος ταφικη πρακτικη δευτερογενης μεταχειριση νεκρος δημογραφικη συνθεση πληθυσμου υγεια διατροφικες συνηθειες ταφονομικη διαδικασια οστα εναποθεση ταφικες πρακτικες ταφικο τελετουργικο οστεολογια Αττικη νεκρο σωμα τελετουργια μυκηναικος κοσμος αρχαιολογια βιοαρχαιολογια οστεολογικα δεδομενα, θραυσμα οστο οστεολογικο υλικο οστεοβιογραφια ανθρωποι κατοικοι κοινοτητα σκελετικα διαταραξη Παπακωνσταντινου βιοαρχαιολογικη ταφονομικη αναλυση Δημος Σπατων
