- Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΜΕΡΟΠΩΝ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ
- ΕΤΡΩΓΑΝ ΚΑΡΠΟΥΣ ΕΝΟΣ ΔΕΝΔΡΟΥ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑΙΝΑΝ, ΕΩΣ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΝ ΒΡΕΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΙΖΟΝΤΑΝ!..
Του Γιώργου Λεκάκη
Μια ταινία του Ντέιβιντ Φίντσερ, με πρωταγωνιστές τον Μπραντ Πιτ και την Κ. Μπλανσετ, με τίτλο «Η απίστευτη ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον» / The Curious Case of Benjamin Button παίζεται αυτήν την εποχή στους κινηματογράφους και συζητείται ήδη πολύ.
Το θέμα της ανάποδης ροής του χρόνου – ή και το σταμάτημα αυτού – είναι μια παλαιά ιστορία, με το οποίο και ο κινηματογράφος[1] και η λογοτεχνία[2] έχει πολλάκις ασχοληθεί.
Για την λαογραφία όμως δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Υπάρχει ευρύτατα διαδεδομένο στους μύθους των κατοίκων της Αϊτής, οι μετανάστες της οποίας τους έφεραν και στις ΗΠΑ και στις άλλες νέες τους πατρίδες. Ενυπάρχει επίσης στους μύθους των βρικολάκων (που τους συναντούμε σε διάφορους λαούς). Απ’ αυτούς – έγραψαν οι σημερινοί σχολιαστές και κριτικοί κινηματογράφου – εμπνεύσθηκε την ιστορία του ο συγγραφέας της νουβέλας, Σκοτ Φιτζέραλντ, το 1922, την οποία και κινηματογράφησε ο Φίντσερ.
Αυτό που δεν είπαν – γιατί δεν το εγνώριζαν; Ή γιατί θέλησαν να μην το αναφέρουν; – είναι πως αυτός ο μύθος για πρώτη φορά αναφέρεται από αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, ήταν κοινότατος στους αρχαίους Έλληνες, και οι Έλληνες ναυτικοί τον διέδωσαν στα τέσσερα σημεία…
Στην αρχαία ελληνική γραμματεία γίνεται λόγος για τους Μέροπες[3]. Αυτοί κατοικούσαν σε πολλές και μεγάλες πόλεις. Κατοικούσαν στην Μεροπίδα[4], η οποία, κατά τους Έλληνες, έκειτο στην χώρα των Υπερβορείων. Ονομαζόταν δε έτσι γιατί ήταν «παναφανής».
Στην μυθολογία μας, η Μερόπη ήταν μια από τις 7 Πλειάδες (ως θυγατέρα της Πλειόνης, κόρης του Ωκεανού) ή Ατλαντίδες (ως θυγατέρα του Άτλαντα, υιό του Ουρανού[5] και της Ωκεανίδος Ασίας[6]), που η μάνα τους τις έτεκε στο όρος Κυλλήνη της Αρκαδίας. Και η Μερόπη ήταν η μόνη από τις 7 αδελφές που πήρε θνητό σύζυγο (έγινε σύζυγος του βασιλέως της Κορίνθου Σισύφου και μητέρα του Γλαύκου). Γι’ αυτό, όταν καταστερίσθηκε, έστελνε ασθενέστερη λάμψη από τις αδελφές της!..[7] Οι 7 Πλειάδες (= αγριοπεριστέρες) αδελφές έγιναν «αρχαγγελικές δυνάμεις» εφεστώσες «των 7 σφαιρών τοις αρχαγγέλοις»:
- Η Κελαινώ της Κρονίας σφαίρας,
- η Στερόπη της του Διός,
- η Μερόπη του Άρεος,
- η Ηλέκτρα της ηλιακής,
- η Αλκυόνη της Αφροδίτης,
- η Μαία της του Ερμού και
- η Ταϋγέτη της Σελήνης!
Οι Πλειάδες ζούσαν σε έναν όμορφο κήπο με φοίνικες[8], και εμφανίζονταν στους ανθρώπους για να τους σηματοδοτήσουν την εποχή της σποράς.[9]
Μετά την Τιτανομαχία, ο νικητής Ζευς ξαπόστειλε τον Άτλαντα στην Δύση, όπου οι Εσπερίδες φύλαγαν τα «χρυσά μήλα». Όταν ο γίγαντας Άτλας με τους οπαδούς του πέρασαν τον ωκεανό – που εξ αυτών ονομάσθηκε Ατλαντικός – δια μέσου του βόρειου αρκτικού κύκλου, ονόμασαν τις νέες χώρες με τα ονόματα των θυγατέρων του γενάρχη τους.
Είναι πασιφανές ότι οι αρχαιότατοι εκείνοι Έλληνες εγνώριζαν την ήπειρο που αργότερα ονομάσθηκε Αμερική, αφού και ο Θεόπομπος λέγει πως η Ευρώπη, η Ασία και η Λιβύη (δηλ. η Αφρική) είναι νησιά, περιβάλλονται από ωκεανό, έξω από τον οποίο ευρίσκεται η μόνη και πραγματική ήπειρος, που επήρε αυτό το όνομα λόγω του μεγέθους της (άπειρος). Εκεί – συνεχίζει – ζουν πολλά και μεγάλα ζώα, ένας κόσμος περίεργος και μυστήριος. Οι άνθρωποι είναι διπλάσιοι σε μέγεθος και ζουν τα διπλάσια χρόνια! Ζουν με τρόπο ζωής εντελώς ξένο προς εμάς. Υπάρχουν πολλές και μεγάλες πολιτείες, συνεχίζει ο ίδιος ο αρχαίος συγγραφέας. Η Ευσεβής και η Μάχιμος είναι οι μεγαλύτερες. Και είναι εκ διαμέτρου αντίθετες.
- Στην Ευσεβή οι κάτοικοι είναι πάντα ευτυχισμένοι, ζουν ειρηνικά, πλούσια, δίχως κόπους και ασθένειες και τελειώνουν τον βίο τους με χαρά. Ήταν τόση η δικαιοσύνη που βασίλευε, που υποχρέωνε τους θεούς να την επισκέπτονται συχνά.
- Στην Μάχιμο, λέει ο Θεόπομπος, ζουν περίπου 2.000.000 άνθρωποι! Ήσαν φιλοπόλεμοι, και γι’ αυτό κυριαρχούσαν επί των γειτονικών πόλεων. Οι περισσότεροι πέθαιναν στους πολέμους.[10] Αν όχι, πέθαιναν από βαρειές ασθένειες. Είχαν αφθονία χρυσού[11] και αργύρου, που ήσαν πια ευτελή, όπως σε εμάς ο σίδηρος. Κάποτε επιχείρησαν να διασχίσουν τον ωκεανό και έφθασαν στην χώρα των Υπερβορείων. Όταν όμως έμαθαν τον τρόπο ζωής των υπολοίπων ανθρώπων, θεώρησαν απαξιωτικό να προχωρήσουν παραπέρα…
Στα έσχατα της Μεροπίδος χώρας, λοιπόν, υπήρχε μια περιοχή, η οποία ονομαζόταν Άνοστος[12]. Η δε περιοχή της Άνοστος, ομοιάζει με ένα μεγάλο χάσμα, έλεγαν. Εκεί δεν υπάρχει μήτε φως, μήτε σκοτάδι. Μόνον θολός κι ερυθρωπός αέρας. Αυτήν την περιοχή της χώρας των Μερόπων, διαρρέουν δυο ποταμοί:
- Ο Ποταμός της Χαράς (Ηδονής) και
- Ο Ποταμός της Λύπης.
Στις ακροποταμιές τους, φύονται μεγάλα – σαν πλατάνια – δένδρα. Αυτά τα δένδρα έχουν ανάλογες ιδιότητες με τα νερά των ποταμών απ’ τα οποία βρέχονται και ποτίζονται.
Όποιος δοκιμάσει από τους καρπούς των δένδρων που φύονται κατά μήκος του Ποταμού της Λύπης, σε όλην την υπόλοιπη ζωή του θα μαραζώνει μέσα στους θρήνους και τα δάκρυα…
Όποιος δοκιμάσει από τους καρπούς των δένδρων που φύονται κατά μήκος του Ποταμού της Χαράς, θα ξεχάσει κάθε προηγούμενη επιθυμία του, ακόμη και την αγάπη του! Και, συν τοις άλλοις, θα πάψει να γερνάει και θ’ αρχίσει σταδιακώς να γίνεται όλο και νεώτερος! Και θα καταλήξει να γίνει έφηβος, παιδί, βρέφος και εν τέλει να… χαθεί…[13]
Τέλος, να πούμε πως την θεωρία περί αντιστροφής του χρόνου εξετάζει και ο Πλάτων (βλ. σχ. «Πολιτικός», 269D).
ΠΗΓΗ: ομότιτλο άρθρο του Γ. Λεκάκη στην εφημ. “Ελευθερία” Λονδίνου, στις 5,12,19.2.2009. Αναδημοσιεύθηκε στο περ. «Αέροπος», τ. 84, Μαρτ. 2009. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.4.2009.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Αριστοτέλης, Βυζάντιος Στέφ., Ερατοσθένης, Ησύχιος, Κόνων («Διηγήσεις», σχ. Αγγ. Πολίτη, εκδ. «Ερωδιός»), Πλάτων, Στράβων, σχολ. Ησιόδου
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] «Αίμα και πάθος» (του Τόνι Σκοτ), «Για πάντα νέος» (του Στιβ Μάινερ), «Δαιμονισμένος άγγελος» (του Άλαν Πάρκερ), «Big Fish» (του Τιμ Μπάρτον), «Νεότητα χωρίς νιάτα» (του Φράνσις Φορντ Κόπολα), «Ο θάνατος σου πάει πολύ» (του Ρόμπερτ Ζεμέκις), «Συνέντευξη μ’ έναν βρικόλακα» (του Νιλ Τζόρνταν), «Ταμπούρλο» (του Σλέντορφ), κ.ά. Και στα καθ’ ημάς, «Αλίμονο στους νέους» (του Αλέκου Σακελλάριου), κ.ά.
[2] «Φάουστ» (του Γκαίτε), «Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι» (του Ουάιλντ), κλπ.
[3] «Μέροπες» (< μείρομαι, μέρω = λαμβάνω μέρος, μερίδιο, μοίρα) καλούνται οι άνθρωποι που έχουν την όπα (όψη) και την φωνή μεμεριμένη (μοιρασμένη). «Μέροπες» εκλήθησαν οι άνθρωποι όταν μερίσθηκαν οι γλώσσες τους και διάρθρωσαν τις διαλέκτους των. Έως τότε όλοι μιλούσαν μία και μόνον κοινή γλώσσα. Επίσης και όταν μερίσθησαν (μοιράσθηκαν) οι κτήσεις τους.
[4] Πολλές αρχαίες παραδόσεις – κ.ά. λαών – μιλούν για τοποθεσίες σχετικές με την Μεροπίδα. Στα σανσκριτικά, λ.χ. που είναι παραφρασμένα αρχαία κρητικά, ευρίσκουμε το Μερού, ένα βουνό στο κέντρο της Γης, στον «ομφαλό της Γης», εκεί όπου οι Ινδοί τοποθετούν τον Σβάργκα (τον Όλυμπό τους). Αναφέρεται και ως Χεμάντρι («Χρυσό Βουνό»), ή/και Ραντασάνου («Διαμαντένια Κορυφή»), ή/και Καρνικατσάλα («Λώτινο Όρος»), ή/και Αμαράντρι ή/και Ντεβα-Παρβάτα («Βουνό των Θεών»). Σε αυτό, κατ’ αυτούς, υπάρχουν οι πόλεις των μεγαλύτερων θεών, όπου διαμένουν διάφοροι Ντεβά. Ευρίσκεται στην «Χώρα της Ευδαιμονίας», της πρώτης βενδικής εποχής. Οι αποκρυφιστές θεωρούν πως το βουνό αυτό ευρίσκεται στο κέντρο του Βόρειου Πόλου, περιοχή που πρώτη στερεοποιήθηκε επί Γης. Κι αυτό είναι παρμένο από την αρχαία ελληνική γραμματεία, δεδομένου ότι εκεί οι Έλληνες τοποθετούσαν την χώρα των Υπερβορείων. Έτσι βλέπουμε την ελληνική μυθολογία, στην ινδική και την βενδική , και στα έπη των Χετταίων και των Βαβυλωνίων.
Στον δε αμιγώς ελληνικό-αιγαιακό χώρο Μεροπίδα έλεγαν την Κω Δωδεκανήσων και την Σίφνο Κυκλαδων – για άλλους λόγους που δεν είναι της παρούσης.
[5] Κατ’ άλλους. πατέρας του λογιζόταν ο Ιαπετός, ο Αιθέρας ή ο Ποσειδών.
[6] Κατ’ άλλους. μητέρα του λογιζόταν η Ωκεανίδα Κλυμένη, η Ημέρα ή η νύμφη Λιβύη.
[7] Κατ’ άλλους αυτό τ’ αστέρι που δεν φαίνεται καλά είναι της Ηλέκτρας, μητέρας του Δαρδάνου, γενάρχη των Τρώων, που πενθεί για τον χαμό της Τροίας.
[8] Τέτοιοι νησαίοι κήποι είναι τα νησιά της Καραϊβικής. Μπορεί, λοιπόν, οι γηγενείς Αϊτινοί να εξέλιξαν ή να παράφρασαν τον αρχαίο ελληνικό μύθο και να έπλασαν δικούς τους μύθους, περί αναστροφής του χρόνου, που διέδωσαν οι μετανάστες τους, όπως αρχικώς είπα.
[9] Ωραιοτάτη ερυθρόμορφη υδρία με αυτό το θέμα υπάρχει στο Εθν. Αρχ. Μουσείο και ανάγεται στα τέλη του 5ου π.Χ. αι.
[10] Η Μερόπη σχετίζεται με την σφαίρα του Άρεως, όπως προείπαμε.
[11] Θυμηθείτε τα «χρυσά μήλα» του άλλου μύθου.
[12] Άνοστος (< στερ. α + νόστος) = αγύριστος, τόπος όπου πας και δεν μπορείς να ξαναγυρίσεις πίσω («Οδ.», ω,528). Κατά τον Αριστοτέλη «άνοστος» είναι εκείνος ο οποίος δεν εγύρισε ή δεν γυρίζει στην πατρίδα του («πάντες εγένοντο άνοστοι») – απ. 145 – ο ανήδονος, ο άποιος, ο άχαρος.
[13] Ο μύθος (= αλήθεια) αναφέρεται το πρώτον από τον περίφημο Χίο ιστοριογράφο, Θεόπομπο του Δαμασιστράτου (ο οποίος άκμασε επί Φιλίππου και Αλεξάνδρου) – υπάρχει στα Frgm. F,2b,115, frgm 75c 35-54, εκδ. Jacoby.
Διασταυρώνεται καθώς επαναναφέρεται από τον Κλ. Αιλιανό, έναν επίσης σπουδαίο συγγραφέα και σοφιστή (που έζησε περί τον 3ο μ.Χ. αι.) και ο οποίος έγραψε ένα σπουδαίο έργο, την «Ποικίλη Ιστορία», κ.ά. Σε αυτό, λοιπόν, αναφέρει την παραπάνω ιστορία (3,18), που την έμαθε από τον Θεόπομπο τον Χίο, καθώς λέγει.
απιστευτη ιστορια Μπεντζαμιν Μπατον αρχαια ελληνικη μυθολογια ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΜΕΡΟΠΩΝ ΑΜΕΡΙΚΗ διατροφη ΚΑΡΠΟΣ καρποι ΔΕΝΔΡΟ ΒΡΕΦΟΣ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ The Curious Case of Benjamin Button 2008 American romantic fantasy drama film David Fincher Eric Roth Robin Swicord 1922 short story Scott Fitzgerald Brad Pitt Cate Blanchett ΜΕΡΟΠΕΣ Λεκακης κινηματογραφικη ταινια Φιντσερ, πρωταγωνιστης Πιτ κινηματογραφος αναποδη ροη χρονου σταματημα λογοτεχνια λαογραφια μυθος κατοικοι Αιτη μεταναστης ΗΠΑ μυθοι βρικολακας λαος νουβελα Σκοτ Φιτζεραλντ, αρχαιοι ελληνες συγγραφεις, ναυτικοι αρχαια ελληνικη γραμματεια μεγαλουπολις μεγαλουπολη μεροπις Μεροπιδα Υπερβορειοι παναφανης Μεροπη επτα 7 εφτα Πλειαδες Πλειονη, Ωκεανος Ατλαντιδες ατλαντας, Ουρανος Ωκεανιδα ωκεανις Ασια ορος Κυλληνη Αρκαδια αδελφες θνητος συζυγος βασιλευς βασιλιας Κορινθος Σισυφος Γλαυκος καταστερισμος ασθενης λαμψη αδερφες Πλειας αγριοπεριστερες αγριοπεριστερι αγριοπεριστερα αρχαγγελικες δυναμεις αρχαγγελικη δυναμη αρχαγγελοι αρχαγγελος εφεστωσες σφαιρες αρχαγγελων Κελαινω Κρονια σφαιρα Στεροπη δια Διος, διας θεος ζευς αρης, Ηλεκτρα ηλιακη ηλιος Αλκυονη πλανητης θεα Αφροδιτη, Μαια Ερμης Ταυγετη Σεληνη ομορφος κηπος φοινικας ανθρωπος σηματο εποχη σπορας σπορα Τιτανομαχια, νικητης Ατλας Δυση, εσπερια Εσπεριδες φυλακας φυλακες χρυσα μηλα γιγας γιγαντας Ατλαντικος βορειος αρκτικος κυκλος ονομα ετυμολογια νεες χωρες γεναρχης αρχαιοτατοι ηπειρος Αμερικη Θεοπομπος Χιος Ευρωπη, Ασια Λιβυη Αφρικη νησια, απειρος μεγαλα ζωα, κοσμος περιεργος μυστηριος ανθρωποι διπλασιο μεγεθος γιγαντες διπλασια χρονια μεγαλη ηλικια τροπος ζωης ξενος πολιτεια πολη πολις συγγραφεας Ευσεβης Μαχιμος μεγαλυτερες αρχαιες πολεις μεγαλες κατοικος ευτυχια ειρηνη πλουσια, πλουτος κοπος ασθενεια τελος βιου βιος χαρα δικαιο δικαιοσυνη υποχρεωση θεοι επισκεψη φιλοπολεμοι, κυριαρχια θανατος πολεμος βαρεια ασθενειες αφθονια χρυσος αργυρος ευτελη ορυκτα σιδηρος διασχιση Υπερβορεια ζωη απαξια εσχατα Μεροπιδος ανοστος ανοστο μεγαλο χασμα, σκοταδι φως, θολος ερυθρωπος αερας ερυθρος ποταμοι Χαρας Ηδονης ηδονη Λυπης λυπη ακροποταμια πλατανι πλατανος δενδρο δενδρα ιδιοτητες νερο νερα ποταμος ποταμι μαραζι θρηνος δακρυα δακρυ ληθη επιθυμια αγαπη γερος γηρας γηρατεια νεωτερος νεος εφηβος, παιδι, μωρο θεωρια περι αντιστροφης χρονου Πλατων Πολιτικος αντιστροφη χρονος Πλατωνας αριστοτελης, Βυζαντιος Ερατοσθενης, Ησυχιος, Κονων κονωνας κονωνος Διηγησεις Στραβων, σχολια Ησιοδος αιμα και παθος παντα Μαινερ Δαιμονισμενος αγγελος Παρκερ Big Fish Μπαρτον Νεοτητα χωρις νιατα νειατα Κοπολα θανατος σου παει πολυ Ζεμεκις Συνεντευξη με εναν βρικολακα Τζορνταν Ταμπουρλο Σλεντορφ Αλιμονο στους νεους Σακελλαριος Φαουστ Γκαιτε πορτρετο πορτραιτο Ντοριαν Γκρει Ουαιλντ μειρομαι, μερω = λαμβανω μερος, μεριδιο, μοιρα οπα οψη οψις φωνη μεμεριμενη μοιρασμενη μερισμα γλωσσες γλωσσα διαρθρωση διαλεκτος ομιλια κοινη μοιρασμα κτηση αρχαιες παραδοση σανσκριτικα παραφραση κρητικα Μερου βουνο κεντρο της Γης, ομφαλος της Γη Ινδοι ινδια Σβαργκα ολυμπος Χεμαντρι Χρυσο Βουνο Ραντασανου Διαμαντενια Κορυφη διαμαντι Καρνικατσαλα Λωτινο λωτος Αμαραντρι Ντεβα Παρβατα Θεων μεγαλιτεροι Ευδαιμονιας Ευδαιμονια πρωτη βενδικη εποχη αποκρυφιστες αποκρυφισμος Βορειος Πολος στερεοποιηση ινδικη επη επος Χετταιοι Βαβυλωνιοι ελληνικος αιγαιακος αιγαιο Κως δωδεκανησα Σιφνος κυκλαδες Ιαπετος, αιθηρ Αιθερας Ποσειδων Ποσειδωνας Ωκεανιδα Ωκεανις Κλυμενη, Ημερα νυμφη αστερι Δαρδανος Τρωες πενθος χαμος αλωση Τροιας τροια νησαιος κηποι νησι Καραιβικη θαλασσα Αιτινοι ερυθρομορφη υδρια Εθνικο Αρχαιολογικο Μουσειο 5ος αιωνας πΧ νοστος αγυριστος, τοπος Οδυσσεια επιστροφη πατριδα ανοστοι ανηδονος, αποιος, αχαρος αληθεια ιστοριογραφος, Δαμασιστρατος Φιλιππος μεγας Αλεξανδρος Fragmenta fragment αποσπασμα Αιλιανος σοφιστης 3ος μΧ εργο, Ποικιλη Ιστορια
