Του Γιώργου Λεκάκη
Ένας πιθανόν τρισδιάστατος
χάρτης, εντοπίστηκε στο βραχοκαταφύγιο Ségognole-3 – γνωστό ήδη από την
δεκαετία του 1980 – το οποίο βρίσκεται στην λεκάνη των Παρισίων στην έκταση που
κατέχει νυν βόρεια Γαλλία, από τους M. Thiry (Mines Paris – PSL Center of
Geosciences) και τον A. Milnes (Σχολή Φυσικής, Χημείας και Επιστημών της
Γης του το Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδος).
Προηγούμενες εργασίες στο βραχοκαταφύγιο
έδειξαν ότι ο ψαμμίτης είχε επεξεργαστεί την Ύστερη Παλαιολιθική περίοδο, πριν
13.000 χρόνια[1], για την
δημιουργία εικόνων αλόγων και γυναικείας «ηβικής παράστασης», το αιδοίον της οποίας,
παρουσιάζεται ως «δέλτα» εκβολών ποταμού, απ΄όπου γίνεται η εκροή των υδάτων του
γλυπτής παράστασης…
Τώρα, όμως βρέθηκε ότι πρόκειται για μια
τρισδιάστατη μοντελοποίηση που σημειώνει προσεκτικά γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά
λεπτής κλίμακας!
Ο κ. Thiry και οι συνεργάτες
του προτείνουν τώρα ότι το δάπεδο του βραχώδους καταφυγίου τροποποιήθηκε επίσης
για να αντανακλά το σχήμα του γύρω τοπίου του και το νερό που ρέει μέσα από
αυτό.
«Αυτό που περιγράψαμε δεν
είναι ένας χάρτης όπως τον καταλαβαίνουμε σήμερα – με αποστάσεις, κατευθύνσεις
και χρόνους ταξειδιού – αλλά μάλλον μια τρισδιάστατη μινιατούρα, που
απεικονίζει την λειτουργία ενός τοπίου, με απορροή από τα υψίπεδα σε ρυάκια και
ποτάμια, σύγκλιση κοιλάδων και σχηματισμό λιμνών και ελών κατάντη», είπε ο κ. Milnes.
Οι τροποποιήσεις που έγιναν στον ψαμμίτη από τους παλαιολιθικούς ανθρώπους είχαν
δημιουργήσει μονοπάτια ροής για το νερό της βροχής στο βραχοκαταφύγιο, εξήγησε.
«Αυτή η εντελώς νέα ανακάλυψη προσφέρει καλύτερη κατανόηση και εικόνα της
ικανότητας αυτών των πρώιμων ανθρώπων», κατέληξε ο κ. Thiry. «Για τους παλαιολιθικούς λαούς, η κατεύθυνση των ροών
του νερού και η αναγνώριση των χαρακτηριστικών του τοπίου ήταν πιθανώς πιο
σημαντικές από τις σύγχρονες έννοιες, όπως η απόσταση και ο χρόνος. Η μελέτη δείχνει ότι οι ανθρώπινες τροποποιήσεις στην
υδραυλική συμπεριφορά μέσα και γύρω από το καταφύγιο επεκτάθηκαν στην
μοντελοποίηση των φυσικών ροών νερού στο τοπίο και στην περιοχή γύρω από το
καταφύγιο βράχου! Αυτά είναι εξαιρετικά ευρήματα. Δείχνουν ξεκάθαρα την νοητική
ικανότητα, την φαντασία και την γνώση μηχανικής υδραυλικής ικανότητας των
μακρινών προγόνων μας. Αυτό δεν είχε ποτέ
αναγνωριστεί από τους αρχαιολόγους. Οι δύο υδραυλικές σημειώσεις – αυτή του γυναικείου
αιδοίου και αυτή του τοπίου σε σμίκρυνση – απέχουν 2 – 3 μ. η μία από την άλλη.
Είναι βέβαιον ότι θα μετέδιδαν ένα βαθύ νόημα της σύλληψης της ζωής και της
φύσεως, που δεν θα είναι ποτέ προσβάσιμο σε εμάς».
Γι’ αυτό, λέει ο δρ. Milnes «η
διεπιστημονική συνεργασία σε διάφορους κλάδους (όπως η αρχαιολογία, η γεωλογία
και η γεωμορφολογία) είναι ζωτικής σημασίας για την επιστήμη».
ΠΗΓΗ: M. Thiry, A. Milnes
«PALAEOLITHIC MAP ENGRAVED FOR STAGING WATER FLOWS IN A PARIS BASIN SHELTER», στο Oxford Journal of Archaeology, https://doi.org/10.1111/ojoa.12316,
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.12.2024. «World’s oldest 3D map discovered»,
Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας, 14.1.2025.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Πριν από αυτήν την ανακάλυψη, ο αρχαιότερος γνωστός
τρισδιάστατος χάρτης εθεωρείτο ότι ήταν μια μεγάλη φορητή πλάκα βράχου, που
χαράχθηκε από ανθρώπους της Εποχής του Χαλκού, πριν από περίπου 3.000 χρόνια! Απεικόνιζε
ένα τοπικό δίκτυο ποταμών και αναχώματα γης, δηλ. μια πιο σύγχρονη ιδέα χάρτη,
που χρησιμοποιείται για την πλοήγηση.
