Του Γιώργου Λεκάκη
Το Les Sables-d’Olonne[1] στον 46ο
παράλληλο(*) [46°29′50″N 1°47′00″W] είναι μια καινούργια γαλλική κοινότητα, του
νομού Vendée στην περιοχή Pays-de-la-Loire. Το Olonne[1]-sur-Mer,
είναι το αρχαιότερο μέρος από αυτά που συνέστησαν αυτήν την νέα κοινότητα….
Η περιοχή κατοικείται ήδη από
την νεολιθική εποχή, όπως μαρτυρούν οι μονήρεις / μενίρ λίθοι, που βρίσκονται
στην επικράτειά της.
Οι ρωμαϊκές λεγεώνες του
Καίσαρα εισέβαλαν στην Γαλατία και ενσωμάτωσαν τις περιοχές αυτές στην ρωμαϊκή επικράτεια / κατοχή. Κατά την διάρκεια
του Γαλατικού Πολέμου (58 – 50 π.Χ.), οι
Ρωμαίοι δημιούργησαν ένα οχυρό στην περιοχή – δεν έχει προσδιοριστεί ακόμη με
ακρίβεια η θέση του ρωμαϊκού στρατοπέδου. Οι Ρωμαίοι άρχισαν να παράγουν εδώ αλάτι,
το οποίο συνέβαλε στην ανάπτυξη της οικονομίας του παραθαλάσσιου οικισμού.
Αργοτερα εδώ κατοίκησε και η
κελτική φυλή των Πικτών[2].
Αλλά οι επιδρομές των Βίκινγκ
(817, 831 και 846 μ.Χ.) κατέστρεψαν τον αρχαίο Αυλώνα.
Στις 10.3.2008, άραξε εδώ
«Άρτεμις»… όπως λεγόταν το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και που η
καταιγίδα και το ρεύμα το έβγαλαν στην παραλία 500 μ. νότια του λιμανιού! Όταν
ξεκίνησε η παλίρροια, το πλοίο, που ζύγιζε περίπου 5.000 τόνους, είχε κολλήσει
εντελώς στην άμμο!
Και μετά την Αρτέμιδα, ήλθε
και ο Οδυσσεύς!
Σήμερα, ένας ανδριάντας του βασιλιάς της Ιθάκης, Οδυσσέα, έχει
στηθεί στο παραθαλάσσιο θέρετρο της δυτικής Γαλλίας, στις όχθες του Κόλπου των Βάσκων / Βισκαϊκού
του Ατλαντικού. «Θα έχει ύψος 3 μ. Θα ζυγίζει 750 κιλά. Θα είναι
μισοβυθισμένο, με τα πόδια στο νερό. Και σχεδιασμένο σε μπρούτζο, ανθεκτικό
στον αέρα της θάλασσας. Όχι, δεν είναι η εγκατάσταση μιας ακόμη ανεμογεννήτριας,
τις οποίες βρίζει ιδιαίτερα ο δήμαρχος αυτής της κοινότητας της Vendée… αλλά
ένα μεγαλοπρεπές άγαλμα του Οδυσσέα»…
Θεωρείται άλλωστε μια από τις
πολλές παραλιακές περιοχές του Ατλαντικού, που εκπισκέφθηκε ο μυθολογικός ήρωας
(όπως η Λισσαβών, που φέρει το όνομά του, κ.ά.), κατά την διάρκεια του ταξειδιού
της Οδύσσειάς του. Το άγαλμα αυτό τοποθετήθηκε στις 2.7.2024, λίγες μέρες πριν
το πέρασμα της Ολυμπιακής Φλόγας… Έργο του
γλύπτη Chr. Charbonnel, τα έργα του οποίου κατακλύζουν μια άλλη αρχαία
ελληνική πόλη, την Αλερία στην Κορσική…
«Πιστεύουμε ότι ο Οδυσσέας
κερδίζει. Είναι ένας φόρος τιμής στους ναυτικούς μας, είναι ένας ναυτικός, που
έκανε τον γύρο του γνωστού κόσμου της εποχής του… Ένα περιπετειώδες πνεύμα. Μια
θρυλική φιγούρα», είπε ο δήμαρχος Y. Moreau.
Ο ίδιος ο Οδυσσέας εκτός από
σύμβολο ναυτικής παράδοσης, στήθηκε εδώ και για τον διάσημο ιστιοπλοϊκό αγώνα
Vendée Globe, του πιο σκληρού ιστιοπλοϊκού αγώνα στον κόσμο!
Μα, όπως συμβαίνει παντού, η
αντιπολίτευση είναι στείρα: «Η τρέλλα των αγαλμάτων [στην πόλη] παίρνει την όψη
ελληνικής τραγωδίας», λέει, «δαπανηρό σύμβολο. Γιατί να εγκαταστήσετε ένα
ελληνικό άγαλμα στον κόλπο του Sables-d’Olonne;»… «Προσπαθούμε να βγάλουμε την τέχνη από τα μουσεία. Αυτό
είναι έργο και πράξη πολιτισμού, απαντά ο δήμαρχος «για την μετάδοση αξιών που
κληρονομήσαμε από την αρχαία Ελλάδα»…
Παρόμοιο άγαλμά του υπάρχει
και στην πρωτεύουσα της Ιθάκης, το Βαθύ. Επιβάλλεται αδελφοποίηση των δύο
πόλεων… Αλλά και η δημιουργία μιας ομοσπονδίας πόλεων που σχετίζονται με τον
Οδυσσέα και την Οδύσσεια…
Τέλος, στην γαλλική πόλη
υπάρχει Μουσείο Κογχυλιών.
Οι κάτοικοί της είναι ψαράδες
και φημίζονται για την αλιεία μπακαλιάρου και σουπιών.
ΠΗΓΗ: “Aux Sables-d’Olonne, la
majestueuse statue d’Ulysse sera installée coûte que coûte”, le Figaro,
17.3.2024. Γ. Λεκάκης «Συγχρονης Ελλάδος
περιηγσις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.3.2024.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Με το όνομα Όλον / Όλλον / Ollon υπάρχει επίσης στον
ίδιο παράλληλο, τον 46ο (*)[46°18′N 7°00′E] και δήμος στην περιφέρεια
Aigle, καντόνι του Vaud στην Ελβετία(**), στα ΝΑ. της λίμνης της Γενεύης.
Αρχικώς
απαντάται ως Αυλών / Aulonum (516 μ.Χ.) > Olonum (1025-1032), Oluns (1178), Oulon
(1211), Olun (παλαιά γερμανική ονομασία 1217), Olons (1250) και Oullon
(1595). Από το ελληνικό Αυλών άλλωστε και το vallon, valee, κλπ.
Επισήμως
από το γαλλικό aballo (= μήλο, μηλιά).
Αλλά αὐλών στα ελληνικά σημαίνει κοιλάδα, πορθμός, σωλήνας, αγωγός, κλπ. (> αυλός). Αυλώνιος, ήταν επίθετο του ισόθεου Ασκληπιού στον Αυλώνα, στην κοιλάδα της Μεσσηνίας (Παυσ.4.36.7) και Αυλωναίος, επίθετο του Διονύσου (IG 22.4745 (1ος/2ος αι.). Αυλωνιάς, η νύμφη των αυλώνων (Ορφ. H.51.7). Και Αυλωνία, πόλις της Καλαβρίας Μεγάλης Ελλάδος / Κάτω Ιταλίας μετέπειτα Καυλωνία / Caulonia (Εκατ.84, Στρ. 6.1.10, Αππ. 49, Χάραξ 64).
Ολόνα,
όμως, λέγεται και ένας παραπόταμος του Πάδου Ιταλίας και μια πολίχνη στην
περιφέρεια του Βαρέζε στην Λομβαρδία (Καστιλιόνε Ολόνα / Castiglione Olona). Οι
κάτοικοι της κοιλάδας του Ολόνα ζούσαν από την αρχαιότητα μακριά από τον
ποταμό, και κατέφυγαν στα υψώματα υπό τον φόβο πλημμυρών! Αρχαιολογικά ευρήματα
στην κοιλάδα ξεκινούν από την προϊστορία μέχρι και τους ρωμαϊκούς χρόνους. Δεν
έμοιαζαν με άλλα και έτσι ονομάσθηκε «Πολιτισμό των Κανεγκράτε». Βρισκόταν σε
ακμή από τον 13ο αιώνα π.Χ. μέχρι την Εποχή του Σιδήρου. Στις περιοχές
δυτική Λομβαρδία, ανατολικό Πεδεμόντιο έως και το Καντόνι του Τιτσίνο στην Ελβετία(**)!
Τέλος,
το όνομα μπορεί να προέρχεται από το Κολώνα > Κολωνία > Colonne (=
αποικία).
[2] Οι Πίκτοι ή Πίκτες / Picts ήταν μια ομάδα κελτικών
φυλών, που ζούσε στην σημερινή έκταση της ανατολικής και βόρεια Σκοτίας. Η
λατινική ονομασία του (Picti) εμφανίζεται σε γραπτές πηγές από το 294 μ.Χ. (3ος
αιώνα μ.Χ.). Αναφέρονται έως την πρώιμη μεσαιωνική περίοδο (10ος αιώνα μ.Χ.). – ΠΗΓΗ: Nixon C. E. V.
«Rodgers, Barbara Saylor» στο praise of later
Roman emperors: the Panegyrici Latini: introduction, translation, and
historical commentary, with the Latin text of R.A.B. Mynors, εκδ. Berkeley: University of California Press, 1994.
Επήραν το όνομα αυτό από την ελληνική λέξη πυκτίς / πυκτίον / πικτίς (πυξίς = πινακὶς προς γραφήν) – βλ. Ανθ. Π. 9.346, Γαλην. κτλ.), η οποία έδωσε το λατινικό
ρήμα pingere (= ζωγραφίζω > pictus = ζωγραφισμένος), επειδή είχαν έθιμο να
ζωγραφίζουν το σώμα τους (δερματοστιξία / τατουάζ).