Του Γιώργου Λεκάκη
Τεράστια αρχαία ιστιοφόρα από
την Σκανδιναβία εταξείδευαν, πριν 3.700 χρόνια, στην Βρετανία και την Γαλικία
της Ιβηρικής!
Είχαν κατάρτια, πανιά, ξάρτια
και πληρώματα άνω των 100 ανδρών!
Αυτά τα επικά αρχαία ταξείδια αντάλλαζαν
κεχριμπάρι και σκλάβους με χαλκό, κασσίτερο και μαλλί…
Επιστημονική μελέτη
υποστηρίζει ότι η σκανδιναβική παράδοση ναυπήγησης σκαφών και η χρήση του
πανιού στην Σκανδιναβία μπορούν να ανιχνευθούν από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού,
όταν αναπτύχθηκε ως απάντηση στην αναδυόμενη ανάγκη για εμπόριο μετάλλων χαλκού
σε μεγάλες αποστάσεις.
Οι βραχογραφίες των νότιων
σκανδιναβικών σκαφών, που χρονολογούνται στην Εποχή του Χαλκού απεικονίζουν
διαφορετικούς τύπους σκαφών και μέσα πρόωσης, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων
σκαφών καθώς και την χρήση πανιών. Τέτοιες εικόνες, που είναι ενδεικτικές του
μήκους των σκαφών, σε σχέση, με το σκάφος Hjortspring (το οποίο είναι του 350 π.Χ.).
Ήταν κατασκευασμένα από
σανίδες.
Οι κεντρικά τοποθετημένες
οπές σε τέσσερις από αυτές τις εικόνες πλοίων είναι πιθανόν να αντιπροσωπεύουν
ιστούς.
Υπήρχαν και μεγάλα, ιστιοφόρα
σκάφη, που κινούνταν με συνδυασμό ιστίων και κουπιών.
Στην Σκανδιναβική Εποχή του
Χαλκού (περίπου 1700 – 500 π.Χ.), το εμπόριο μετάλλων, συμπεριλαμβανομένου του
χαλκού, του κασσίτερου και του χρυσού, έθεσε τα θεμέλια του νέου πλούτου και τον
σχηματισμό πολιτικών αρχηγείων[1].
Τα
σκάφη πρέπει να συμμετείχαν στην εισαγωγή μετάλλων χαλκού στα περισσότερα μέρη
της Σκανδιναβίας λόγω της γεωγραφίας της. Η σημασία μιας δυτικής θαλάσσιας
εμπορικής οδού είναι εμφανής ήδη από το 2100 π.Χ.[2] Πρόσφατη
έρευνα υπογραμμίζει την σημασία των βρετανικών ορυχείων, ιδίως του Μεγάλου Όρμου[8] στην Ουαλία, ως κύριο προμηθευτή χαλκού της βορειοδυτικής Ευρώπης (1600 – 1400
π.Χ.)[3]. Συμμετείχε
στην παραγωγή έως και 30 – 40% των σκανδιναβικών μπρούντζινων.[4]
Η ετήσια κατανάλωση μπρούντζου, μόνο στην Δανία, το 1500 – 1400 π.Χ. εκτιμάται
ότι ήταν 1 – 2 τόνοι! Ίσως το διπλάσιο για την Σκανδιναβία στο σύνολό
της.[5]
Το
ναυάγιο στο Salcombe, που αποτελείται από 40 ράβδους κασσίτερου και 280 χάλκινα
πλινθώματα συνολικού βάρους 80 κιλών[6]. Αυτό θεωρείται
αντιπροσωπευτικό ενός μέσου φορτίου ακατέργαστου μετάλλου βορειοδυτικού πλοίου,
κατά την Εποχή του Χαλκού. Ισοδυναμεί με 10 – 20 φορτία σκαφών ετησίως, που
φτάνουν στην Σκανδιναβία μέσω των δυτικών θαλάσσιων διαδρομών κατά την διάρκεια
αυτής της περιόδου.[7]
ΠΗΓΗ: B. Bengtsson, κ.ά. «Evidence of
Large Vessels and Sail in Bronze Age Scandinavia», σελ. 59-84, Norwegian Archaeological Review, https://doi.org/10.1080/00293652.2024.2357135 vol. 57,
2024 – Issue 1, 24.6.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.6.2024.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
