Τοπική ιστορία, λαογραφία Μακεδονίας – Το αποθετήριο «Μέδουσα» της Βιβλιοθήκης Βερροίας Ημαθίας, τώρα στο SearchCulture.gr

Το νέο, αναβαθμισμένο
αποθετήριο Μέδουσα μιας από τις καλύτερες Βιβλιοθήκες της Ελλάδος, της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βερροίας, είναι πλέον
διαθέσιμο στο SearchCulture.gr, τον Εθνικό Συσσωρευτή Πολιτιστικού
Περιεχομένου, και στη Europeana.

Με περισσότερα από 10.000 τεκμήρια,
η Μέδουσα συγκεντρώνει, διαφυλάσσει και αναδεικνύει την ιστορική, πολιτιστική,
θρησκευτική και κοινωνική κληρονομιά της πόλης της Βερροίας και της ευρύτερης
περιοχής της Ημαθίας.

Η ψηφιακή συλλογή του
αποθετηρίου διαθέτει πλούσιο υλικό που περιλαμβάνει βιβλία, εφημερίδες,
περιοδικά, καρτ-ποστάλ, βίντεο, φωτογραφίες, ηχογραφήσεις, χειρόγραφα,
παλαίτυπα και χάρτες της ευρύτερης γεωγραφικής περιφέρειας που οριοθετούνται
χρονικά από τον 11ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του
αποθετηρίου αποτελούν οι συλλογές τοπικών φορέων, που έχουν σημαντικό
πολιτιστικό αποτύπωμα:

Η Συλλογή της Ιεράς Μονής
Τιμίου Προδρόμου της περιοχής Σκήτης Βερροίας, ένα από τα ιστορικότερα μοναστικά
κέντρα της Μακεδονίας. Πρόκειται για μια συλλογή με παλαίτυπα και
χειρόγραφα, φορητές εικόνες, είδη μικροτεχνίας και χαλκογραφίες από τον 17ο
αιώνα έως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Η Συλλογή του Λυκείου
Ελληνίδων της Βερροίας με παραδοσιακές φορεσιές, κοσμήματα, καθώς και συλλογή
λαογραφικών αντικειμένων του περασμένου αιώνα, παραδοσιακά, οικιακά σκεύη.

Η Συλλογή της Βιβλιοθήκης
Σισμανογλείου Μεγάρου του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη,
συνοψίζει την ιστορία του Ελληνισμού της Ανατολής, της Πόλης, της οικογένειας
των ευεργετών Σισμάνογλου, της Ελλάδας και της Τουρκίας της ίδιας.

Αξίζει να περιηγηθείτε στην συλλογή Φωτογραφιών της Μέδουσας, με 3.300 φωτογραφίες που χρονικά καλύπτουν
την περίοδο από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα, και εικονογραφούν την
ιστορία, την λαογραφία, τα έθιμα και τις αγροτικές δραστηριότητες διαφόρων ομάδων, όπως είναι οι βλάχοι, οι σαρακατσάνοι, οι Πόντιοι κλπ.

Αξιοποιώντας τα φίλτρα των
Προσώπων, θα εντοπίσετε υλικό που δημιουργήθηκε ή αναφέρεται σε έναν σημαντικό
αριθμό ιστορικών προσωπικοτήτων, λογίων και ιστορικών, θεολόγων και Πατέρων της
Ορθοδοξίας, πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών, καθώς και των κινηματογραφιστών
αδερφών Μανάκια από τους οποίους διασώθηκε ανεκτίμητο λαογραφικό υλικό της
εποχής.

Η μετάβαση από την παλαιά
υποδομή έγινε για να αναβαθμιστεί η εμπειρία χρήστη, αφού το συγκεκριμένο
αποθετήριο έχει μεγάλη επισκεψιμότητα. Ανάμεσα στις προηγμένες λειτουργικότητες
αναζήτησης που προσφέρει το νέο αποθετήριο, ξεχωρίζει η τεχνολογία αιχμής IIIF,
με την οποία η Μέδουσα προσφέρει απαράμιλλη ποιότητα και λεπτομέρεια εικόνας,
εξασφαλίζοντας μια πρωτόγνωρη ψηφιακή εμπειρία.

Το Διεθνές Πλαίσιο
Διαλειτουργικότητας Εικόνων (IIIF, “triple-eye-ef”) είναι ένα σύνολο
διεπαφών προγραμματισμού εφαρμογών (API) το οποίο μεταμορφώνει τον τρόπο
πρόσβασης, χρήσης και παρουσίασης ψηφιακών εικόνων. Ταυτόχρονα εφαρμόστηκαν
τεχνολογίες OCR, δηλαδή οπτικής σάρωσης χαρακτήρων και τεχνολογίες που
διευρύνουν την προσβασιμότητα για ΑμΕΑ, καθώς και σύγχρονοι τρόποι παρουσίασης,
όπως νέφη ετικετών, καθώς και δυνατότητες αξιοποίησης του υλικού στην έρευνα,
με εξαγωγή αναφορών.

Οι τεχνολογίες που εφαρμόσθηκαν,
στόχο έχουν να βελτιώσουν την εμπειρία χρήστη και να διευρύνουν την τεκμηρίωση
του πολιτιστικού αποθέματος, ενεργοποιώντας τις κοινότητες χρηστών οι οποίες
ενδιαφέρονται στην τοπική ιστορία και διαθέτουν ιδιωτικά αρχεία. Η Βιβλιοθήκη
εξ άλλου έχει μεγάλη πορεία και εμπειρία σε θέματα Επιστήμης των Πολιτών
(Citizen Science), εμπλέκοντας τοπικές κοινότητες στην καταγραφή, διάσωση και
τεκμηρίωση πολιτιστικού αποθέματος τοπικού χαρακτήρα.

Η ομάδα του SearchCulture.gr
συστήνει την υιοθέτηση των παραπάνω τεχνολογιών, οι οποίες μεταμορφώνουν τον
τρόπο πρόσβασης, χρήσης και παρουσίασης ψηφιακών εικόνων. Με το IIIF, οι
χρήστες μπορούν να μεγεθύνουν, να μετατοπίσουν, να σχολιάσουν και να συγκρίνουν
εικόνες από διαφορετικά αποθετήρια, καταρρίπτοντας τα εμπόδια στην έρευνα και
την εξερεύνηση ψηφιακού περιεχομένου ιστορίας και πολιτισμού.

Ο Εθνικός Συσσωρευτής
Πολιτιστικού Περιεχομένου Searchculture.gr

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) είναι ο Εθνικός Συσσωρευτής Ψηφιακού
Πολιτιστικού Περιεχομένου και ο διαπιστευμένος εθνικός συσσωρευτής για την
ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη Europeana μέσω της υποδομής SearchCulture.gr
που αναπτύσσει. Σήμερα, το SearchCulture.gr φιλοξενεί περισσότερα από 810.000
ψηφιακά τεκμήρια, που άπτονται της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς
όπως αρχαιολογικά μνημεία, ιστορικά έγγραφα και χειρόγραφα, λαογραφικά
αντικείμενα και κειμήλια, έργα καλών τεχνών, θρησκευτικά έργα τέχνης,
χαρτογραφικό υλικό, χάρτες και βιβλία. Συμμετέχουν περισσότεροι από 80 φορείς,
όπως μουσεία, βιβλιοθήκες, αρχεία, εφορείες και πολιτιστικοί σύλλογοι, μεταξύ
των οποίων η Εθνική Πινακοθήκη, η Εθνική Λυρική Σκηνή, το Λαογραφικό Μουσείο
Μακεδονίας-Θράκης, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το Ίδρυμα Αβέρωφ, κ.ά. Στο
SearchCulture.gr συλλέγονται, εμπλουτίζονται σημασιολογικά και ευρετηριάζονται
τα περιγραφικά μεταδεδομένα των ψηφιακών τεκμηρίων ως προς τα πρόσωπα, τις
ιστορικές περιόδους, τους τύπους των τεκμηρίων, τις τοποθεσίες και τα θέματα,
αναδεικνύοντας με μοναδικό τρόπο τις συσχετίσεις ανάμεσά τους, σε όλο το εύρος
της ελληνικής ιστορίας.

H αναβάθμιση και η επέκταση
του SearchCulture.gr με νέες λειτουργικότητες, πραγματοποιήθηκε από το ΕΚΤ στο
πλαίσιο της πράξης “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας:
Υποδομή Συσσώρευσης, Τεκμηρίωσης και Διάθεσης Ψηφιακού Περιεχομένου με διασφάλιση
διαλειτουργικότητας, μακροχρόνιας διατήρησης και ανοικτής πρόσβασης”. Η πράξη
υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Μεταρρύθμιση του
Δημόσιου Τομέα” (ΕΣΠΑ 2014-2020) και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση
– Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εθνικούς πόρους.

ΠΗΓΗ: ΕΚΤ, 29.2.2024, Δημόσια
Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέρροιας. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.3.2024.