Του Γεωργίου Ε. Γεωργά,
προπονητή ξιφασκίας, εκπαιδευτή ενόπλου παμμάχου και οπλομαχίας, ιστορικού
ερευνητή της μεσαιωνικής περιόδου
Υπάρχει μια περίεργη λαϊκή
παράδοση, που αφορά την ιστορία δύο μεσαιωνικών κάστρων στην Πελοπόννησο.
Το ένα κάστρο είναι το Γεράκι,
που ονομάζεται και Ασφάκας, και το άλλο το κάστρο της Παληοπαναγιάς.
Στο Γεράκι, ο θρύλος λέει,
ότι κατοικούσαν Έλληνες, δηλαδή Βυζαντινοί (το κάστρο είχε κτιστεί από τους
Φράγκους, αλλά μετά πέρασε στους Βυζαντινούς). Για το άλλο κάστρο δεν υπάρχουν πολλές
πληροφορίες.
Κατά την παράδοση στο κάστρο
της Παλαιοπαναγιάς κατοικούσαν Σκυλοκέφαλοι. Οι Σκυλοκέφαλοι, λέει η παράδοσις,
ότι ήταν ένας ξένος λαός, πολεμικός. Ήταν σε συνεχή πόλεμο με τους Βυζαντινούς.
Ο πόλεμος ήταν σκληρός. Χάνονταν πολλές ζωές και από τις δύο πλευρές. Έτσι,
αποφάσισε ο κύρης του κάστρου της Ασφάκας και ο αρχηγός των Σκυλοκεφαλων, να
παντρέψουν τα παιδιά τους και να γίνει ειρήνη. Έτσι, η κόρη του κύρη του
κάστρου των Βυζαντινών θα παντρεύονταν τον γιο του αρχηγού των Σκυλοκέφαλων.
Ο γάμος έγινε. Και έγινε
ειρήνη! Και η κόρη επήγε και έζησε στο κάστρο των Σκυλοκέφαλων. Μια μέρα, ο
αδελφός της πήγε να την συναντήσει και για να δει τι κάνει. Όμως εξαφανίσθηκε.
Το ίδιο βράδυ της εξαφάνισής του, η αδελφή του, που δεν ήξερε για την επίσκεψη
του αδελφού της, πήγε στα μαγειρεία να δει τι φαγητό θα είχε για βραδυνό. Με
φρίκη τότε είδε ότι επάνω στον πάγκο που κομμάτιαζαν τα κρέατα, υπήρχε το
κομμένο χέρι του αδελφού της, που το γνώρισε από το δακτυλίδι της οικογενείας
τους. Οι Σκυλοκέφαλοι ήταν ανθρωποφάγοι.
Ακούγονταν κατά καιρούς
ψίθυροι για εξαφανίσεις ανθρώπων, αλλά δεν έδιναν πολύ σημασία. Τώρα, όμως, η
κόρη το είδε με τα μάτια της. Έτσι, το ίδιο βράδυ δραπέτευσε από το κάστρο του
πεθερού της και τράβηξε προς τον πατέρα της.
Η κόρη κατάφερε να φτάσει τα
χαράματα. Οι στρατιώτες την έφεραν μπροστά στους γονείς της. Εκεί ήταν και ο
ιερέας του κάστρου, οι ιππότες και άλλοι άρχοντες του κάστρου. Τους είπε τι
είχε δει και γιατί δραπέτευσε. Οι Σκυλοκέφαλοι ήταν ανθρωποφάγοι, καννίβαλοι και
καταβρόχθισαν τον αδελφό της, και προφανώς αυτοί ήταν η αιτία της εξαφάνισης
και των άλλων Ελλήνων.
Η αποκάλυψις δε αυτή, προκάλεσε
την φρίκη και την αγανάκτηση του κόσμου. Τότε ο κύρης του κάστρου αποφάσισε να
ξαναρχίσει τον πόλεμο, ο οποίος αυτήν την φορά θα ήταν ολοκληρωτικός.
Αμέσως ο κύρης μάζεψε τον στρατό
και τους ιππότες του και κίνησε αυτούς σε αποφασιστική εκστρατεία κατά των
Σκυλοκέφαλων, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την νίκη και την πλήρη
εξόντωση αυτών, καθώς και την καταστροφή του φρουρίου. Μετά την άλωσή του, οι
ιερείς ετέλεσαν εξαγνισμό του τόπου, και ανηγέρθη εκκλησία, εξ ου και η
σημερινή ονομασία Παλαιοπαναγιά.
Η περί του εν λόγω φρουρίου
λαϊκή παράδοσις, παρέχει ικανοποιητικές πληροφορίες περί τούτου. Προφανώς οι
Κυνοκέφαλοι ή Σκυλοκέφαλοι (κοινώς επικράτησαν ως Σκυλόφραγκοι), κατά την
παράδοση ζουν σε φρούριο φραγκικό, είναι Φράγκοι.
Η παράδοση παρουσιάζει το
μίσος των Ελλήνων του Μεσαίωνα κατά των ξένων τούτων επιδρομέων. Τους χαρακτηρίζουν
ανθρωποφάγους, αποδίδοντας σε αυτούς την βδελυροτέρα ιδιότητα: Την ανθρωποφαγική
ιδιότητα, που αποδίδεται μόνον στα φρικτά όντα, όπως τους Δράκοντες / Δράκους,
και σπανιώτατα σε ανθρώπους, προς έξαρση της εσχάτης ελεεινότητός των.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης “Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις”.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
– Κυριακόπουλος Κ. Θ. «Σπαρτιατικά Χρονικά», έτ. Α,
(1937/1938), αρ. 4, σελ. 7
– «Άγνωστη Ελλάδα»,
ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ, 1983.
