Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

11.7 C
Athens
Σάββατο, 15 Φεβρουαρίου, 2025

Περιδέραιο 9.400 χρόνων, με 2.500 χάντρες, σε τάφο παιδιού, στην Ιορδανία, και οι «μαγικές πρακτικές»! – του Γ. Λεκάκη

Περιδέραιο 9.400 χρόνων,
με 2.500 χάντρες,
σε τάφο παιδιού, στην Ιορδανία,
και οι «μαγικές πρακτικές»!

Του Γιώργου Λεκάκη

Το 2018, ανασκαφική ομάδα
ανακάλυψε στη Ba’ja
[1], ένα
αγροτικό χωριό στην σημερινή νότια Ιορδανία, που κατοικήθηκε μεταξύ 7400 και
6800 π.Χ.
άνοιξε μία αρχαία κίστη (πέτρινο κιβώτιο) διαστάσεων 1,30 × 1,00 ×
0,40 μ. από δύο πλάκες, δύο τοίχους από ξερολιθιά και μια πλάκα κάλυψης,
καλυμμένη με σοβά. Χρονολογήθηκε στο 7000 π.Χ. Περιείχε τον σκελετό ενός
παιδιού, πιθανότατα κοριτσιού, περίπου 8 χρόνων, τοποθετημένο σε στάση οκλαδόν,
με την πλάτη του στην βόρεια πλάκα. Τα οστά, χρωματισμένα με μια σκούρα κόκκινη
χρωστική ουσία (πιθανώς ώχρα), συνοδεύονταν από τουλάχιστον 2.586 χάντρες (από
κόκκινο ασβεστόλιθο, πέτρες, λευκό κέλυφος κογχυλιών, κεχριμπάρι, τυρκουάζ και
αιματίτη)!

Βρέθηκαν επίσης, και μενταγιόν (από πέτρα με διπλή τρύπα) και δακτυλίδι από φίλντισι / μαργαριτάρι.

Τώρα, το περιδέραιο με τις χάντρες ανακατασκευάσθηκαν!

Η αρχαιολόγος H. Alarashi (του
Ισπανικού Εθνικού Ερευνητικού Συμβουλίου) και οι συνεργάτες της έχουν
ανακατασκευάσει το περιδέραιο / κολιέ με βάση τις θέσεις τους στον τάφο και την
μικροσκοπική ανάλυση της φθοράς στα ανοίγματα των σφαιριδίων: Οι χάντρες
βρέθηκαν στο επάνω μέρος του σώματος του παιδιού, το μενταγιόν ήταν
τοποθετημένο πίσω από τον λαιμό και το δακτυλίδι ήταν τοποθετημένο στο στήθος. Οι
διατρήσεις στο δακτυλίδι υποδηλώνουν ότι κρατούσε κορδόνια για επτά σειρές
χάντρες, που συνδέονταν με το μενταγιόν. «Αυτό το επιβλητικό περιδέραιο κατασκευάστηκε
για να ταφεί με ένα παιδί που είχε σημαντική κοινωνική θέση», είπε η κ.
Alarashi. «Αλλά δεν ξέρουμε ακόμη γιατί αυτό το συγκεκριμένο παιδί ήταν
ξεχωριστό».

Ο πλούτος αυτού του νεκρικού
στολισμού επιβεβαιώνει την ύπαρξη κοινωνικής διαφοροποίησης από την ήδη
προκεραμική νεολιθική Β2![2]

Η κ. Alarashi υποψιάζεται ότι
μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων (θρηνητών) συγκεντρώθηκε στο τότε πυκνοκατοικημένο
χωριό, που βρίσκεται σε ένα οροπέδιο, για να συνοδεύσει το παιδί, στην
τελευταία του κατοικία.[3] Γιατί;
Ποιο ήταν αυτό το κορίτσι;

Το ανακατασκευασμένο κολιέ
εκτίθεται τώρα στο Μουσείο της Πέτρας της Ιορδανίας στο Wadi Musa.

ΠΗΓΗ: H. Alarashi, κ.ά. «Threads of
memory: Reviving the ornament of a dead child at the Neolithic village of Ba`ja
(Jordan)», https://doi.org/10.1371/journal.pone.0288075,
PLOS ONE 2.8.2023.
Και «A child’s
ornate necklace highlights ancient farmers’ social complexity – It was likely
buried around 9,000 years ago with a child who held significant social status»,
Science News, 2.8.2023.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

            – Benz M. «L’enfant au collier de Ba’ja», Pour la science, αρ, 514,‎ 2020, σελ. 38-44. «Burying
power: New insights into incipient leadership in the Late Pre-Pottery Neolithic
from an outstanding burial at Ba’ja, southern Jordan», PloS one, vol. 14,
αρ 8,‎ 2019, DOI 10.1371/journal.pone.0221171.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:


[1] Η Ba’ja είναι ένα νεολιθικό χωριό, 14 χλμ. βόρεια της
Πέτρας, στον 30ό παράλληλο [30°24′49″N 35°27′41″E]. Όπως και η κοντινή
τοποθεσία Μπάστα, ο οικισμός κτίσθηκε το 7000 π.Χ., κατά την PPNB (Pre-Pottery
Neolithic B) περίοδο.

Ανακαλύφθηκε
το 1984 από τον Γερμανό αρχαιολόγο Hans-Georg Gebel.

Οι
άνθρωποι εδώ διατρέφονταν με φιστίκια, σύκα, κατσίκια, πρόβατα (εξημερωμένα), αγριογούρουνα,
γαζέλες, λαγούς, αλεπούδες, σιτάρι, κ.ά.

Εδώ
γινόταν μαζική παραγωγή βραχιολιών από ψαμμίτη – βρέθηκαν σε απόσταση 250 χλμ.!
– κάτι που συνεπάγεται εξαγωγή και ανταλλαγή εργαλείων σε μέση απόσταση. «Μαγικές
πρακτικές»:
Ταφές μωρών, υπερμεγέθη τσεκούρια σκαλισμένα στους τοίχους, «κρυμμένα»
αντικείμενα, πέτρινα αγγεία τοποθετημένα ανάποδα στο πάτωμα, κλπ. – μια
πρακτική που δεν συναντάται σε άλλες μεγάλες πόλεις της ίδιας εποχής. Αλλά και σκαλισμένα
τσεκούρια, αιχμές βελών (τύπου Amuq), χειρόμυλοι, κονιάματα κ.ά. βαρειά
εργαλεία για άλεσμα και επεξεργασία σιτηρών… ενώ τα διώροφα πέτρινα σπιτια είναι
παρόμοια με του Çatal Hüyük. Βρέθηκαν επίσης επτά κρανία μαζί σε έναν τάφο, με
οστά και αιχμές βελών βαμμένα κόκκινα. Υπολείμματα περιδέραιων από χάντρες ή
καρφίτσες από φίλντισι, τοιχογραφία με κεραυνούς και μια σκάλα, κλπ.

Το
έθιμο της απόκρυψης εργαλείων ή υπολειμμάτων ανθρώπων και ζώων θεωρείται μέρος
κάποιου είδους προγονικής λατρείας. Και εδράζεται στην λαϊκή άποψη του «κρυμμένου
θησαυρού», που ο νεκρός θα αναγκαστεί να επιστρέψει για να τον αναζητήσει,
γιατί του είναι απαραίτητα… – βλ.
Γ. Λεκάκης “Τάματα και Αναθήματα”.

[2] Πλούσια νεκρικά στολίδια είχαν ήδη ανακαλυφθεί το
1969 στην τοποθεσία Sungir, στην Ρωσία, που χρονολογούνται από την Ανώτερη
Παλαιολιθική.

[3] Δημόσιες τελετουργίες ταφών πραγματοποιούνταν ήδη
πριν από περίπου 12.000 χρόνια στην Μέση Ανατολή (SN: 30/8/10).

αρχαιο Περιδεραιο 9.400 χρονια πριν αρχαιες χαντρες, ταφος παιδιου, παιδι αρχαια Ιορδανια, μαγικες πρακτικες 2018, ανασκαφη μπαια Baja αγροτικο χωριο νοτια Ιορδανιας, κατοικηση 7400 6800 πΧ 8.800 κιστη πετρινο κιβωτιο πλακα τοιχος ξερολιθια σοβας 9.000 7000 8η χιλιετια σκελετος κοριτσι σταση οκλαδον, πλατη βορας οστα, χρωμα κοκκινη χρωστικη ουσια ωχρα χαντρα κοκκινος ασβεστολιθος, πετρες, λευκο κελυφος κογχυλι κοχυλι κεχριμπαρι, τυρκουαζ αιματιτης μενταγιον πετρα τρυπα δακτυλιδι φιλντισι / μαργαριταρι ανακατασκευη αρχαιολογια κολις σφαιριδιο σωμα λαιμος δαχτυλιδι στηθος διατρηση κορδονι επτα σειρα κοινωνικη θεση πλουτος νεκρικος στολισμος κοινωνικη διαφοροποιηση προκεραμικη νεολιθικη εποχη θρηνητης πυκνοκατοικημενο χωριο οροπεδιο, Μουσειο της Πετρας βαντι μουσα Wadi Musa νεολιθικο Πετρα 30ος παραλληλος Μπαστα, 1984 Γερμανος αρχαιολογος γκεμπελ Gebel ανθρωποι διατροφη φιστικι, συκο κατσικι, προβατο εξημερωμενα ζωα, αγριογουρουνο, γαζελα, λαγος, αλεπου, σιταρι, μαζικη παραγωγη βραχιολι ψαμμιτης εξαγωγη ανταλλαγη εργαλειο εμποριο Μαγικη πρακτικη μαγεια Ταφη μωρο υπερμεγεθες τσεκουρι σκαλισμενο πελεκυς τοιχος, κρυμμενο αντικειμενο πετρινο αγγειο αναποδα αιχμη βελους βελος τυπος αμουκ Amuq χειρομυλος κονιαμα εργαλεια αλεσμα επεξεργασια σιτηρων μυλος διωροφο σπιτι catal Huyuk επτα κρανια οστα κρανιο αιχμες βελος κοκκινα καρφιτσα τοιχογραφια κεραυνος σκαλα, κλιμακα εθιμο αποκρυψη υπολειμματα ανθρωπων και ζωων προγονικη λατρεια λαικη αποψη κρυμμενος θησαυρος νεκρος αναγκη επιστροφη αναζητηση νεκρικα στολιδια 1969 σουνγκιρ Sungir, Ρωσια, Ανωτερη Παλαιολιθικη δημοσια τελετουργια 12.000 Μεση Ανατολη
author avatar
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Σχετικά Άρθρα

Βρέθηκε ο αρχαιότερος γνωστός γεωλογικός χάρτης του κόσμου! – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη Τα σωζόμενα κείμενα από το αιγυπτιακό χωριό...

Η Γιγαντομαχία έληξε την φθινοπωρινή ισημερία, πριν 51.000 χρόνια – Οι Νήσοι του θεού Διονύσου στην Σητεία Κρήτης

ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ του ιατρού πνευμονολόγου-φυματιολόγου Στυλιανού Θ. Μητρόπουλου ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Γ. Λεκάκης Με...

Περιοδικό «ΘΙΑΣΟΣ» για ερευνητικά θέματα αρχαίων πολιτισμών

Το «ΘΙΑΣΟΣ / Thiasos» είναι μια διαδικτυακή εκδοτική πρωτοβουλία,...

Βρέθηκε η αρχαιότερη κατοίκηση του Καναδά: Είναι 10.700 χρόνια πριν από σήμερα – του Γ. Λεκάκη

Του Γιώργου Λεκάκη Η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα, ξυλάνθρακα ο...