Του Γιώργου Λεκάκη
Δύο πέτρινα είδωλα του 10ου
αιώνα, που είχαν κλαπεί από έναν ναό στην Ινδία, ανασύρθηκαν από ένα… υπόστεγο
στον… κήπο μιας… Αγγλίδας! Θα επιστραφούν επίσημα στην ινδική κυβέρνηση κατά την
διάρκεια ειδικής τελετής παράδοσης στην Ύπατη Αρμοστεία της Ινδίας στο Λονδίνο,
στις 15 Αυγούστου, που είναι η Ημέρα της Ανεξαρτησίας της Ινδίας.
Τα γλυπτά αντιπροσωπεύουν την
Yogini Camunda και την Yogini Gomukhi, δύο γυναικείες θεότητες. Λεηλατήθηκαν μεταξύ
1979 – 1982 από έναν ναό στο χωριό Lokhari, στην βόρεια πολιτεία Uttar Pradesh.
Πιθανότατα παρελήφθησαν από ένα παράνομο δίκτυο λαθρεμπορίου, που δρούσε από το
Ρατζαστάν και την Βομβάη.
Το ζευγάρι Γιόγκινι (< yoga) ανακτήθηκε τον Μάρτιο, όταν μια Αγγλίδα πούλησε χονδρικά το περιεχόμενο του
υπόστεγου του κήπου της, σε μια εταιρεία, η οποία αρχικώς σχεδίαζε να πουλήσει
τα αγάλματα, αλλά πρώτα αποφάσισε να ερευνήσει την προέλευσή τους. Σύντομα
παραπέμφθηκαν στον Chr. Marinello, έναν Αμερικανό δικηγόρο που ίδρυσε την Art
Recovery International στο Λονδίνο το 2013, προκειμένου να βοηθήσει στον
εντοπισμό κλεμμένων έργων τέχνης.
Ο Marinello συνεργάστηκε με
τον κ. V, Kumar, συνιδρυτή του India Pride Project, ο οποίος κατάφερε να
αναγνωρίσει τους δύο yoginis. Τα ταύτισαν με εικόνες από τον ναό Lokhari στο βιβλίο της V. Dehejia «Yogini Cult and Temples: A Tantric Tradition». Αυτά τα ιερά αντικείμενα, γενικά
αντιπροσωπεύουν γυναικείες θεότητες και συνδέονται με την ταντρική λατρεία.
Συνήθως λατρεύονται ως μέρος μιας μεγάλης ομάδας, τις περισσότερες φορές αποτελουμένης από 64
γιόγκινι.
«Ο ναός Lokhari είναι ερειπωμένος, με μόνο
μερικά σπασμένα γιόγκινι τώρα», είπε ο κ. Kumar. «Κάθε γιόγκινι συνδέεται με συγκεκριμένες τελετουργίες. Δεν ασκούνται πολύ στις
μέρες μας, καθώς τόσα πολλά γιόγκινι έχουν εξαφανιστεί, έτσι αυτά είναι τα
τελευταία απομεινάρια μιας συγκεκριμένης μορφής εσωτερικής λατρείας. Εάν η
τοποθεσία γινόταν ασφαλής, θα ήταν μια σημαντική τουριστική τοποθεσία και
ολόκληρο το χωριό θα μπορούσε να ευημερήσει».
Ευτυχώς, το ζευγάρι μπορεί
σύντομα να επανενωθεί με μέλη της αρχικής τους ομάδας. Το 2021, ένα άλλο είδωλο
με κεφάλι κατσίκας βρέθηκε στον… κήπο μιας άλλης… Αγγλίδας, ενώ ετοιμαζόταν να
πουλήσει το σπίτι της… Μία άλλη γιογκίνι με κεφάλι κριαριού από τον ίδιο
ναό βρέθηκε επίσης στο Παρίσι το 2013. Και οι δύο βρίσκονται τώρα στο Εθνικό
Μουσείο στο Νέο Δελχί, όπου είναι επίσης πιθανόν να καταλήξουν τα δύο τελευταία
ευρήματα.
ΠΗΓΗ: Times of India. J. Lawson-Tancred «Two 10th-Century Stone Idols,
Which Were Stolen From a Temple in India and Found in a Garden Shed in the
U.K., Will Be Repatriated – The sculptures represent female deities and were
likely smuggled out of the country in the early ’80s», Artnet News, 12.7.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 13.7.2023.
