Του Σπύρου Χ. Μπογδάνου, spbogd@otenet.gr
τ.
δημάρχου Παξών
Γεννήθηκε στα
Δενδιάτικα του Λογγού Παξών στις 19 Δεκεμβρίου 1896. Πατέρας του ήταν ο
Αθανάσιος Δένδιας του Σπυρίδωνα και μητέρα του η Μαύρα Φαναριώτη. Από μικρή
ηλικία είχε έφεση στα γράμματα. Αποφοίτησε από το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Λογγού
του Δήμου Λακκιωτών. Στο Γενικό Μαθητολόγιο του σχολικού έτους 1902-1903 τον
βρίσκουμε στην Α΄ τάξη με επάγγελμα πατρός «Κτηματίας» και του 1904-1905 στην
Γ΄ τάξη με επάγγελμα πατρός «Μάγειρας». Πρώτος στην τάξη του. Στον πιο πάνω
πίνακα υπάρχει στήλη ηλικίας, που τον αναφέρει 9 ετών. Δάσκαλός του ο τότε
εφημέριος Λογγού Πέτρος Μπόικος. Σπούδασε Νομική και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο
Αθηνών. Συνέχισε τις σπουδές του στο εξωτερικό και έγινε Διδάκτωρ του
Πανεπιστημίου του Παρισιού. Το 1930 εκλέχτηκε καθηγητής του Διοικητικού και
Ποινικού δικαίου στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 1935
τακτικός Καθηγητής της Νομικής σχολής και το 1954 Πρύτανης του Εθνικού και
Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αποχώρησε από τα πανεπιστημιακά του
καθήκοντα το 1968 με τον τίτλο του ομότιμου καθηγητή, λόγω διαφωνίας του με την
στρατιωτική χούντα. Το ίδιο έτος έθεσε υποψηφιότητα για την Ακαδημία Αθηνών
αλλά χωρίς επιτυχία καθ’ ότι εκλέχτηκε ο Μιχαήλ Στασινόπουλος. Διατέλεσε
Υπουργός Βιομηχανίας στην υπηρεσιακή Κυβέρνηση του Στυλιανού Μαυρομιχάλη το
1963. Ήταν ένας από τους διακεκριμένους τέκτονες της στοάς Αθηνών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης “Παξοί, τα νησιά του πάθους”.
Είχε πλούσιο συγγραφικό έργο. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
– «Ελληνικαί παροικίαι ανά τον κόσμο»,
– «Οι Βάραγγοι και το
Βυζάντιον»,
– «Περί ελληνικών διαλέκτων και ιδιωμάτων»,
– «Θεωρία της Νομικής
Δράσεως»,
– «Διοικητικόν Δίκαιον», κ.ά.
Ανάμεσα στα διάφορα συγγράμματα που
δημοσίευσε, δυο σχετίζονται με την Κύπρο:
α) Τό Κυπριακόν Ζήτημα από απόψεως ιστορικής
και διεθνούς δικαίου (Αθήνα, 1934). Το βιβλίο είχε εκδοθεί γαλλικά στα 1930 και αγγλικά στα 1935.
β) Συνταγματικόν και διεθνές καθεστώς και εγγυήσεις
της Δημοκρατίας της Κύπρου (Αθήνα, 1960).
Τον Αύγουστο του 1915, σε ηλικία 19 ετών, καταγράφει
στα Δενδιάτικα από τις γυναίκες του χωριού 114 τραγούδια, με τον τίτλο
– «Παξιακαί ωδαί ήτοι συλλογή δημοτικών
ασμάτων αδομένων εν Παξοίς» τα οποία
καταθέτει στην Ακαδημία Αθηνών.
– Το τέλος του 1916 καταθέτει στο Ιστορικό Λεξικό
της Ακαδημίας Αθηνών το «Παξιακόν
Γλωσσάριον 1915» και συλλογή ονομάτων, παρώνυμων, τοπωνυμίων των Παξών.
Το
1932, παρ’ όλο που είναι πλέον καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με πολλές
υποχρεώσεις, αφιερώνει χρόνο για την πατρώα γη, καταγράφει και καταθέτει στο
Λαογραφικό Αρχείο την έρευνά του με τίτλο: «Παροιμίαι και παροιμιακαί φράσεις της νήσου Παξών».
Η δασκάλα Άννα
Αρώνη (Μπουλούκου) τον Γενάρη του 1931 έγραψε και δημοσίευσε το πιο κάτω ποίημα
προς τιμήν του:
ΝΕΟ
ΑΣΤΕΡΙ ΕΠΡΟΒΑΛΕ
Πολλά ωραία
αστέρια κ΄ ήλιοι οι Σοφοί Σου,
Κοντά στου
Πνεύματός σου λάμπουν τον ουρανό,
Μα… πάλιν ο
ορίζων εδώ της Επτανήσου
Μ’ αστέρι
σε στολίζει πολύ-πολύ λαμπρό.
Ελλάδα! ω!
πυξίδα της διάνοιας μεγάλη!
Μ΄ αιθέρα,
με πνοή Σου απ΄ των Παξών νησί
Νέο σοφόν
ανέδειξες το Δένδια Μιχάλη,
Μια διάνοια
μεγάλη, δόξα Ελληνική.
Οι λαογραφικές του καταγραφές αποτελούν τεράστιο
και ανεκτίμητο πλούτο για το νησί που τον γέννησε και μέσω αυτών διασώθηκε
μεγάλο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, το οποίο θα άξιζε να
δημοσιευθεί. Ο γράφων πληροφορήθηκε την ύπαρξή τους από ένα Δελτίο του Δημ.
Λουκάτου, που και αυτός ασχολήθηκε με τα λαογραφικά των Παξών το 1957, το οποίο
αναφέρει σε μια υποσημείωση:
Μιχαήλ Α.
Δένδια.
α) Παξιακαί ωδαί, ήτοι
Συλλογή δημοτικών ασμάτων αδομένων εν Παξοίς, θέρος 1915 (Χ/φον του ιστορ.
Λεξ., αριθμ. 203, περέχον 114 άσματα).
β) «Παξιακόν Γλωσσάριον», θέρος
1915. (Χ/φον ιστ. Λεξ., αριθμ. 195). Περιέχει τοπωνύμια, παροιμ. φράσεις και
λαϊκάς παραδόσεις.
γ) «Παριμοίαι και παροιμιακαί φράσεις της νήσου Παξών», έτος
1932. (Χ/φο του Λαογρ. Αρχείου αριθμ. 370/1932). Περιέχει 300 παροιμίας και
φράσεις.
Από αυτή την υποσημείωση ορμώμενος ανέτρεξε στις πηγές και μελέτησε όλες τις καταγραφές του με τη
βοήθεια των Δ/ντών της Ακαδημίας και του Λεξικού το 2015.
Ο μεγάλος Παξινός Νομικός πέθανε στις 29 Μαρτίου 1977
στην Αθήνα και η κηδεία του έγινε στις 2 Απριλίου στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Τιμήθηκε
από την Πολιτεία και την Επιστήμη κι εμείς τιμάμε τη μνήμη του για την προσφορά
του στα προηγούμενα αλλά και γι΄ αυτήν προς την Μικρή του Πατρίδα.
ΠΗΓΗ: εφημ. Ηχώ των Παξών»,
τ. Μαρτίου 2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.4.2023.
ΠΗΓΕΣ:
– ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ
«ΠΑΞΟΙ»:Φ.95/15-7-1929, Φ.105/1-1-1930, Φ.114/5-6-11930, Φ.156/24-3-1933, Φ.57 (291)/15-10-1952.
– ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΗΧΩ ΤΩΝ ΠΑΞΩΝ»
Φ.55/1977, Φ.76/1979.
– ΓΙΑΝΝΗ ΔΟΪΚΑ:
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΠΑΞΩΝ
– ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ, ΚΕΝΤΡΟ
ΕΡΕΥΝΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛ. ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ
– ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ, ΚΕΝΤΡΟ
ΕΡΕΥΝΗΣ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ ΚΑΙ ΙΔΙΩΜΑΤΩΝ/ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ
– ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ ΠΑΞΩΝ
(ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕΙΣ ΠΑΞΟΥΣ 19 ΑΥΓ.-3 ΣΕΠΤ. 1957 ΔΗΜ ΛΟΥΚΑΤΟΥ), ΕΚΔΟΣΗ
ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 2002
– ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΠΑΞΩΝ
– ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ:
ΣΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ κο ΕΥΑΓΓΕΛΟ ΚΑΡΑΜΑΝΕ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΡΕΥΝΗΣ ΕΛΛ.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ, ΣΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΠΗ
ΛΥΧΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΠΑΞΩΝ.
