Του Γιώργου Λεκάκη
Δύο χάντρες σε σχήμα δίσκου
που ανακαλύφθηκαν κάτω από το ζιγκουράτ[1] του Ασούρ[2] του Ιράκ
το 1914, από ερευνητές από τα Βασιλικά Μουσεία του Βερολίνου και την Γερμανική
Εταιρεία Ανατολής αναλύθηκαν με τον Fourier Transform Infrared Spectroscopy
(FT-IR) από μια ομάδα ερευνητών από το Κρατικό Γραφείο Διαχείρισης Κληρονομιάς
και Αρχαιολογίας Σαξονίας-Άνχαλτ, το Πανεπιστήμιο Martin Luther του
Halle-Wittenburg και τα Κρατικά Μουσεία του Βερολίνου.
Άλλωστε η εξερεύνηση της
τοποθεσίας Assur ξεκίνησε το 1898 από Γερμανούς αρχαιολόγους.
Η νέα μελέτη έδειξε ότι οι
χάντρες, που βρέθηκαν ανάμεσα σε πολλές χιλιάδες χάντρες κογχυλιών, πέτρας,
γυαλιού και κεραμικής, σε μια σήραγγα κάτω από το ζιγκουράτ, χρονολογούνται
περίπου στο 1800 – 1750 π.Χ., ήταν κατασκευασμένες από κεχριμπάρι από την
περιοχή της Βαλτικής ή της Βόρειας Θάλασσας.
Πρόκειται για ένα από τα αρχαιότερα
και πιο απομακρυσμένα από τον τόπο του στοιχεία αυτού του υλικού!
Το ήλεκτρον / κεχριμπάρι ίσως
ήταν εξαιρετικά σπάνιο τότε στην νοτιοδυτική Ασία, εξήγησαν οι ερευνητές. Το
κεχριμπάρι έγινε ευρύτερα διαθέσιμο στην περιοχή μετά το 1550 π.Χ., όταν
δημιουργήθηκαν ευρέως διαδεδομένα εμπορικά δίκτυα.
Επισήμως λέγεται ότι ο «πολιτισμός
Únětice» και ο «πολιτισμός Wessex» ήλεγχαν την ανταλλαγή της πρώτης ύλης του
ήλεκτρου.
ΠΗΓΗ: J.-H. Bunnefeld, κ.ά. «Baltic Amber in
Aššur. Forms and Significance of Amber Exchange between Europe and the Middle
East, c.2000–1300 BC», Κρατικό Μουσείο Προϊστορίας Σαξονίας–Άνχαλτ, Acta
Archaeologica, εκδ. Brill, 14.4.2023.
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.4.2023.
Abstract
Under the large ziggurat of Aššur, Iraq, two Baltic amber beads were
found in a foundation deposit dating to c.1800–1750 BC. Thereby, they represent
one of the earliest and remotest evidence of this material. Its extreme rarity
in the Mediterranean and the Middle East before c.1550 BC and its restriction
there to high-ranking sites could be explained by the fact that the Únětice
culture and the Wessex culture controlled the exchange of this raw material.
Probably, the amber finds in the south result from a directional exchange with
at most only a few intermediaries, as other finds in Europe and the Middle East
from the early 2nd millennium BC also indicate. The amber finds may thus
represent gifts from well-travelled persons from central or western Europe to
the elites in the south. However, after c.1550 BC the picture changes, and it
is perhaps possible to speak of trade through which amber became available in
larger quantities in the Mediterranean and the Middle East.
[1] Ziggurat, ziqqurratum, zaqarum, zaqar < ζα(*)
+ κάρα: Κατά την επιχώρια παράδοση, μόνον οι θεοί ζούσαν στους ναούς αυτούς, και
μάλιστα στην κάρα / κορυφή τους, και μόνον ιερείς ή άλλα άτομα που έχαιραν
μεγάλης εκτίμησης μπορούσαν να εισέλθουν σε αυτούς.
Κτίσματα τύπου ziggurat, όμως, υπάρχουν και στην Σαρδηνία και μάλιστα ίσως και πιο αρχαία από της Μεσοποταμίας…
(*)
ζα = πολύ πλούσιος > ζάθεος, ζάπλουτος.
[2] Η Αθούρ, Αθύρ > Ασσύρ, Ασσύρ > Aššur, πόλη του θεού
Aššur, Ašur, Ashur (> Qal‘at Sherqat):
Πρωτεύουσα της Ασσυρίας από το 2025 π.Χ. «Κτίσθηκε σε έναν βράχο από ψαμμίτη
στην δυτική όχθη του ποταμού Τίγρη, περίπου 35 χλμ. βόρεια της συμβολής του με
τον ποταμό Κάτω Ζαβ / Zab» – ΠΗΓΗ: Oxford Companion to the Bible. Πόλη που
έδωσε το όνομά της στην χώρα Ασσυρία, στον 35ο παράλληλο – 35°27′24″N
43°15′45″E, που ίδρυσε ο Έλλην Νίνος, υιός του Βήλου, απόγονος του Ηρακλή.
Ίσως Ασσύρ < Ακσύρ, Αξυρ, Άξων – σχετική Αξός Κρήτης – δεδομένου ότι ο θεός Ασσούρ μεταφράζεται ως ο Άξων του Ουρανού. ΔΙΑΒΑΣΤΕ για την σχέση ΗΡΑΚΛΗ – ΑΣΣΥΡΙΑΣ, ΕΔΩ.