Του Γιώργου Λεκάκη
Αντικείμενα που βρέθηκαν σε
αρχαιολογικό χώρο στην Κύπρο, υποστηρίζουν μια νέα θεωρία ότι οι άνθρωποι
κατέλαβαν το νησί της Μεσογείου, περίπου 1,000 χρόνια ενωρίτερα από ό,τι
πίστευαν προηγουμένως οι επιστήμονες – μια ανακάλυψη που καλύπτει ένα σημαντικό
κενό στην κυπριακή ιστορία!
Οι ανασκαφές στην Αγία
Βαρβάρα – Ασπροκρεμνός (γνωστή συντομογραφικά ως AVA) από αρχαιολόγους από το
Πανεπιστήμιο του Τορόντο, το Πανεπιστήμιο Cornell και το Πανεπιστήμιο Κύπρου αποκάλυψαν, μεταξύ άλλων, το αρχαιότερο πλήρες ανθρώπινο ειδώλιο στο νησί. Η
τοποθεσία έχει χρονολογηθεί με άνθρακα μεταξύ 8800 – 8600 π.Χ., κοντά στην αρχή
της Νεολιθικής Περιόδου – επίσης γνωστή ως Ύστερη Εποχή του Λίθου – όταν συνέβαινε
η μετάβαση από το κυνήγι στις αγροτικές οικονομίες.
«Αυτό μας λέει ότι η Κύπρος ήταν σε μεγάλο βαθμό μέρος της νεολιθικής επανάστασης που σημείωσε σημαντική
ανάπτυξη στην γεωργία και την εξημέρωση των ζώων», λέει η Sally Stewart,
ερευνήτρια στο U of T’s Archaeology Center και στο Τμήμα Ανθρωπολογίας. «Με την
γεωργία ήρθε ένα πλεόνασμα πλούτου, τόσο σε τρόφιμα όσο και σε χρόνο. Οι
άνθρωποι είχαν πλέον τον χρόνο να ειδικευτούν σε άλλους ρόλους, όπως η
κατασκευή, και είχαν το χρόνο να αφιερώσουν στη δημιουργία παραστατικής τέχνης».
Το ειδώλιο – ένα πλήρες
γυναικείο αγαλματίδιο – βρέθηκε σε μια συλλογή από πυριγενή πέτρινα αντικείμενα,
που περιελάμβανε επίσης δύο επίπεδα λίθινα εργαλεία, το ένα με εκτεταμένα
υπολείμματα κόκκινης ώχρας. Η παρουσία εργαλείων παρέχει περαιτέρω στοιχεία για
σημαντική μεταποιητική δραστηριότητα που σχετίζεται με την παραγωγή εργαλείων από
πελεκητή πέτρα και την επεξεργασία της ώχρας. Πιθανότατα εξηγεί επίσης την θέση
της τοποθεσίας, η οποία είναι δίπλα σε ένα στρώμα κιμωλίας και μεγάλες
αποθέσεις θειώδους άλατος.
«Οι άνθρωποι θα είχαν δει τα
βουνά και πιθανότατα θα τους προσέλκυε η αφθονία των βράχων», λέει η κ. Stewart.
«Ήδη χρησιμοποιούσαν τσερτ για να φτιάξουν πέτρινα εργαλεία και θα ήθελαν να
εκμεταλλευτούν τους φυσικούς πόρους».
Η τοποθεσία στην Αγία Βαρβάρα
– Ασπροκρεμνό ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Παρόμοιες τοποθεσίες βρέθηκαν το 1998 από τους Stewart και Carole McCartney του
Πανεπιστημίου Κύπρου και η προκαταρκτική ανάλυση των αντικειμένων που βρέθηκαν
σε αυτές οδήγησε τον McCartney στην θεωρία ότι τα αντικείμενα είναι αρχαιότερα
από ό,τι επίστευαν προηγουμένως. Μέχρι το 2005, οι Stewart, McCartney και ο
αρχαιολόγος Stuart Manning του Πανεπιστημίου Cornell – μέλος του U of T’s Department
of Art εκείνη την εποχή – άρχισαν να κάνουν σχέδια για να ερευνήσουν την
τοποθεσία Αγίας Βαρβάρας – Ασπροκρεμνού και τελικά να πραγματοποιήσουν μια
πλήρη ανασκαφή.
«Με αυτές τις ανακαλύψεις
έχουμε πραγματικά μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το πόσα πράγματα συνέβαιναν στην Κύπρο», λέει η κ. Stewart. «Δεν μπορούμε πλέον να θεωρούμε ότι βρίσκεται στο
περιθώριο αυτού που συνέβαινε σε όλην την περιοχή εκείνην την εποχή».
ΠΗΓΗ: «Archaeologists find oldest
evidence of Late Stone Age settlement on Cyprus», University of Toronto, Science Daily, 9.12.2013. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
10.12.2013.
Artifacts found at an archaeological site in Cyprus support a new theory
that humans occupied the tiny Mediterranean island about 1,000 years earlier
than previously believed — a discovery that fills an important gap in Cypriot
history.
