Του παλαιοανθρωπολόγου Νίκου Αρ. Πουλιανού
Τον Σεπτέμβριο του 1960 στο Σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής βρέθηκε το
περίφημο ανθρώπινο κρανίο εκ μέρους μιας ομάδας έξι ατόμων. Ένας εξ αυτών ήταν
ο γεωπόνος Ιωάννης Μαλκότσης, ο οποίος
λόγω επαγγέλματος έφερε μαζί του φωτογραφική μηχανή. Έτσι, τράβηξε τις πρώτες
φωτογραφίες του απολιθώματος, όπως αυτό ήταν επικαλυμμένο με σταλαγμιτικό
υλικό.
Μια φωτογραφία με όλους τους έξι μαζί, δημοσίευσε η εφημερίδα
«Μακεδονία» της 18.9.1960. Όταν καθ. του ΑΠΘ προέβησαν στην πρώτη δημοσίευση
στο γαλλικό περιοδικό «Antropologie», θα ανέμενε κανείς να έχουν προβεί και
εκείνοι σε φωτογράφιση πριν οποιαδήποτε παρέμβαση. Και όμως, στο γαλλικό
περιοδικό παρατίθενται εικόνες μόνο μετά τον καθαρισμό του κρανίου (βλ.
Κόκκορος και Κανέλλης, 1960 / 1961). Οπότε, μήπως το ΑΠΘ διαθέτει φωτογραφίες πριν
γίνει ο καθαρισμός; Όσον αφορά το σταλαγμιτικό υλικό που αφαιρέθηκε, αν και
σημαντικότατο όσον αφορά στις χρονολογήσεις, μάλλον δεν πρέπει ούτε καν να
διερωτάται κανείς.
Ο παλαιο-ανθρωπολόγος Άρης Πουλιανός, αντιλαμβανόμενος τη μεγάλη
σημασία που είχαν οι πρώτες φωτογραφίες, αναζήτησε τον Ιωάννη Μαλκότση, ο
οποίος του παραχώρησε τις απεικονίσεις αυτής της απίστευτης ανακάλυψης. Μία από
αυτές, μπήκε εξώφυλλο στο βιβλίο του: «Ο Αρχάνθρωπος των Πετραλώνων», 1982.
Σε
αυτόν τον γεωπόνο «χρωστάνε» όλοι οι
άνθρωποι της Γης (και όχι μόνο οι Έλληνες) ένα ψήγμα μεν, σημαντικότατης
δε αξίας τεκμηριωμένης γνώσης. Απεβίωσε 21 Μαρτίου 2002, πριν από 20 δηλαδή
έτη. Κατά τη δική μου όμως άποψη θα παραμείνει μια ζωντανή ανάμνηση για πολλά
ακόμα χρόνια.
In September 1960, the famous
human skull was found by a group of six people in the Petralona Cave at
Halkidiki. One of them was the surveyor Ioannis Malkotsis, who due to his
profession brought a camera with him. So he took the first photos of the
fossil, as it was covered by stalagmitic material. A photo with all six
together was published in the newspaper “Macedonia” of 18-9-1960.
When the professors of the Aristotle University of Thessaloniki made the first
publication in the French magazine “Antropologie”, one would expect
them to have taken a photo before any intervention. And yet, in the French
magazine images are presented only after the cleaning of the skull (see
Kokkoros and Kanellis, 1960/1). So, does the University of Thessaloniki have
photos before the cleaning? As for the remote stalagmite material, although
very important in terms of dating, one should probably not even wonder.
The paleo-anthropologist Aris
Poulianos, realizing the great importance of the first photographs, looked for
Ioannis Malkotsis, who passed him over the illustrations of this incredible
discovery. One of them appeared on the cover page of Poulianos’ book: “The
Petralona Archanthropus”, 1982. To this topographer all the people of the
Earth (and not only the Greeks) we are “obliged”, due to the great
value of documented knowledge. He passed away on March 21, 2002, eg 20 years
ago. To my point of view, however, it will remain a living memory for many
years to come.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.3.2022.
