Του Γιώργου Λεκάκη
Το νησάκι Φανός (νυν Fanø – το
οποίο κακώς αναφέρεται από τους Έλληνες ως… Φάνε) είναι ένα μικρονήσι της
Δανίας (έκταση 55,78 τ.χλμ). Σήμερα έχει πληθυσμό 3.251 κατ. (2012). Πρωτεύουσα
και μεγαλύτερη πόλις είναι το Νόρμπιου.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΔΑΝΙΑ, ΕΔΩ.
σκέψη για να καταλάβει κανείς γιατί ένα νησί ονομάζεται φανός < φανάρι,
φάρος < φάος – φως…
Το νησί ανήκει γεωγραφικά στο
σύμπλεγμα των Νησιών της βόρειας Φρυγίας > Φρυζίας – χώρας των Φρυζ > Fries–land – νησιά ονοματισθέντα
από τους Μακεδονο-Θράκες Βρύγες / Φρύγες, κατά τα ταξείδια και την εξάπλωσή τους
προς βοράν, και την από εκεί κάθοδό τους στην χώρα που εξ αυτών ονομάσθηκε Φραγία
> Φραγγία > Frank, κλπ. – βλ. Γ. Λεκάκη «Ο Πόντιος Γάλλος, οι
Γάλλοι, οι Γαλάτες και οι Φρύγες Φράγκοι», στην εφημ. «Ελληνική Αγωγή», φ. 37, Μάρτιος,
2000 – στον δρόμο που άνοιξαν και
δίδαξαν οι Αργοναύτες…
ΔΕΙΤΕ
την ομιλία του Γ. Λεκάκη για τους ΦΡΥΓΕΣ, ΕΔΩ.
Αυτά
τα έχω γράψει από το 2000…
Αλλά
για να τεκμηριώσεις όλα αυτά, χρειάζεσαι και αρχαιολογικές αποδείξεις, που στην
περιοχή δεν υπήρχαν…
Επισήμως, οι Φρύγιοι
> Φρύζιοι / Frisii θεωρούνται… «γερμανικά μεταναστευτικά φύλα», που
κατοίκησαν από την σημερινή (περίπου) Βρέμη μέχρι την Μπρυζ (< Βρυζ <
Βρυγία). Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος λέει ότι τα εδάφη τους ήταν καλυμμένα με δάση
με υψηλά δένδρα, που φύτρωναν μέχρι την άκρη των λιμνών, την γεωργία και την
εκτροφή βοοειδών. Ο Τάκιτος λέει ότι ζούσαν σε απλωμένους οικισμούς.
Τον 1ο π.Χ. αιώνα π.Χ., οι
Frisii σταμάτησαν μια ρωμαϊκή προέλαση. Έτσι διατήρησαν την ανεξαρτησία τους. Ένα
μέρος τους εντάχθηκε στους Φράγκους και ένα άλλο στους Σάξωνες. Το 296, εγκαταστάθηκαν
βίαια laeti (δουλοπάροικοι). Εν συνεχεία εξαφανίζονται… Αλλά τον 4ο αιώνα
μια αρχαιολογική ανακάλυψη ενός τύπου πήλινων αγγείων – μοναδικού για την Φρυζία,
ονομάζεται terp Tritzum – δείχνει ότι ένας άγνωστος αριθμός Φρυζίων
επανεγκαταστάθηκε στην Φλάνδρα και το Κεντ, πιθανότατα ως laeti, με ρωμαϊκό
καταναγκασμό. Τα εδάφη των Φρυζίων εγκατελείφθησαν, σε μεγάλο βαθμό, από το 400
μ.Χ. εξ αιτίας συγκρούσεων, της επιδείνωσης του κλίματος και των πλημμυρών, που
προκλήθηκαν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας…[1]
Αυτά είναι γνωστά από την αρχαία
Ιστορία των νησιών. Αλλά η διέλευσις και εγκατάστασις των Φρυγών στην περιοχή είναι
πολύ αρχαιοτέρα από τις παραπάνω αναφερόμενες εποχές…
Υπάρχουν, λοιπόν, αρχαιότερα ευρήματα στον Φανό;
Και
πράγματι, σε αυτό ευρέθησαν αντικείμενα από κεχριμπάρι που προέρχονται από
αρχαίους – τώρα βυθισμένους οικισμούς. Στην περιοχή έχουν βρεθεί πολλά: Λ.χ.
κεχριμπαρένιες αρκούδες[2]
βρέθηκαν στην δυτική ακτή του Φανού και μια άλλη στο Lild Strand στην βόρεια
Γιουτλάνδη. Αριστουργήματα από την Παλαιολιθική έως την Μεσολιθική περίοδο! Επειδή η ακτογραμμή έχει βυθιστεί λόγω της ανόδου της στάθμης
της θάλασσας, μεγάλο ποσοστό των οικισμών της Λίθινης Εποχής ευρίσκονται τώρα
κάτω από το νερό…
Έτσι τώρα όλα αλλάζουν με τα
ευρήματα αυτών των μικρογλυπτών, σε ήλεκτρον (κεχριμπάρι), που εικονίζουν άρκτους,
κάποια φιλοτεχνηθέντα πριν από 10.000 χρόνια…
Τέλος, είναι γνωστό πως το σκανδιναβικό
κεχριμπάρι έφτανε μέχρι την αρχαία Ελλάδα. Κεχριμπαρένια κοσμήματα – με πρώτη ύλη
από την Βορεια Θάλασσα – έχουν βρεθεί σε πολλούς βασιλικούς τάφους στις Μυκήνες
και την Πύλο, που χρονολογούνται στο 1600 π.Χ. Η δε σύνδεσις Ελλήνων – Απόλλωνος
– Διονύσου με τους Υπερβορείους, είναι γνωστή…
ΠΗΓΗ: «Amber from submerged settlements», Εθν. Αρχαιολογικό Μουσείο Δανίας. Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης
Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.1.2020.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Το νησάκι έχει μια πολύ έντονη ιστορία, αλλά στα
μεσαιωνικά χρόνια. Αναφέρεται για πρώτη φορά στο κτηματολόγιο του βασιλιά
Waldemar Β΄, από το 1231.
[2] Το θέμα της κεχριμπαρένιας αρκούδας δεν είναι ασυνήθιστο στην
Β. Ευρώπη. Έχουν βρεθεί πολλές και στην Απολλωνία > Πολωνία, ηλικίας 5.500
χρόνων.