Μια ιδιαίτερη κατηγορία καλάντων είναι
τα ιστορικά κάλαντα. Αυτά δηλαδή που μέσα στους στίχους τους, πέρασαν ιστορικά
γεγονότα, αφτιασίδωτα, όπως τα καταλάβαινε ο λαός. Και πιο ιδιαίτερα αυτών,
είναι τα κάλαντα των Ελλήνων προσφύγων, τα λεγόμενα «προσφυγικά κάλαντα».
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τα ΚΑΛΑΝΤΑ, ΕΔΩ.
κάλαντα» εκφράζουν τον κατατρεγμό τους, τόσο στον πρώτο διωγμό, του 1914, όσο
και στον οριστικό ξερριζωμό τους το 1922, όταν σβήνει οριστικά και κάθε ελπίδα
τους για επαναπατρισμό.
Ιδού οι στίχοι:
Αρχιμηνιά
κι Αρχιχρονιά
δεν
έχομε παρηγοριά
κι
αρχή καλός μας χρόνος
εξορίστηκεν
ο κόσμος.
κι
εκεί που ήρτε ο Χριστός
ήρτε
κεμαλικός στρατός
μες
στην Μικρά Ασία
και
μας κάναν εξορία.
Και
που να στήσομε φωλιά,
ωσάν
τα έρημα πουλιά.
Όλοι
μας κυνηγούνε,
και
δε θένε να μας δούνε.
Στην
Πόλη στην Αγιά Σοφιά,
θα
στήσουμε καμπάνες
να
βγουν τα μισοφέγγαρα,
να
στηριχτούν λαμπάδες,
να
βγουν οι Τούρκοι απ’ τα τζαμιά,
να
φύγουν κι οι χοτζάδες
να
‘ρθουν τα ελληνόπαιδα,
με
τους Πατριαρχάδες.
Τότες
θα ‘χομε ελπίδα
πως
θα πάμε στην πατρίδα.
Και
του χρόνου, εις έτη πολλά!
ΑΚΟΥΣΤΕ τα ΕΔΩ: Ερμηνεύει η περίφημη
Ειρήνη Μπογιατζή / Βογιατζή με καταγωγή από την Φώκαια Ιωνίας. Καταγραφή της Μέλπως
Μερλιέ, 1930.
[Οι φωτογραφίες εικονίζουν
ελληνικά κτήρια στην Φώκαια].
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης “Τάματα και αναθήματα”. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 31.12.2021.
