Μια σωστική ανασκαφή στο χωριό Τζουρ Νατάν, του νυν κεντρικού Ισραήλ, ανακάλυψε σπάνιες γραπτές αποδείξεις 1.600 χρόνων, όταν η γεωργικά εύφορη περιοχή κατακλυζόταν από αναταραχές και εξεγέρσεις…
Ακριβώς έξω από ένα αρχαίο πατητήρι, στον μικρό νότιο οικισμό της Πεδιάδας Σαρόν, η ομάδα της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων ανακάλυψε μια καλοδιατηρημένη ελληνική επιγραφή, από τον 5ο μ.Χ. αιώνα, που καταγράφει μια ευλογία για τον «κύριο Άδιο».
Σύμφωνα με την καθηγήτρια L. di Segni (Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ), η οποία την αποκρυπτογράφησε, η σύντομη επιγραφή γράφει: «Μόνον ο Θεός βοηθά την όμορφη ιδιοκτησία του κυρίου Αδίου, αμήν».
Τα αρχαιολογικά και ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι ο Άδιος ήταν ένας πλούσιος Σαμαρείτης γαιοκτήμονας, κατοίκου της Σαμάρειας. όπως συνηθίζουμε να την λέμε, ενώ οι ξένοι την λεν Samaria, δηλ. Σαμαριά… – σχέση με Κρήτη;
 |
| ΣΧΟΛΙΟ Γ. ΛΕΚΑΚΗ: Αναφέρεται στο κτήμα του Άδιου, όπως λεν οι επιστήμονες, ή στο κτήμα κάποιας ΚΥΡΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑΣ;… ή ιέρειας του ΔΙΟΝΥΣΟΥ; Είχαν οι Σαμαρείτισσες κτήματα και περιουσία στο όνομά τους; Αυτό αλλάζει όσα ξέραμε για την τοπική κοινωνία… ………………………………….
|
Η ανασκαφή, διεξήχθη για λογαριασμό της Israel Lands Authority με επί κεφαλής τον δρ. H. Torge, ο οποίος έχει κάνει ανασκαφές εκεί και στο παρελθόν. Εκτός από το πατητήρι και την επιγραφή, η ομάδα της ανακάλυψε και «λατομεία με λαξευμένες πέτρες, που χρησιμοποιούνταν για την καλλιέργεια αμπέλων, προφανώς μέρος του κτήματος του Αδίου.
Η επιγραφή ανακαλύφθηκε σε ένα εντυπωσιακό πατητήρι, που προφανώς ήταν μέρος της αγροτικής περιουσίας ενός πλούσιου ατόμου, που ονομαζόταν Άδιος. Αυτό είναι μόλις το δεύτερο τέτοιας σημασίας πατητήρι που ανακαλύφθηκε στο Ισραήλ, με μια επιγραφή που σχετίζεται με τους Σαμαρείτες. Το πρώτο ανακαλύφθηκε πριν από λίγα χρόνια στην Απολλωνία (κοντά στην νυν Herzliya)», είπε ο κ. Torge.
Ο Άδιος θα ήταν ένα εκλεκτό μέλος της κοινωνίας, είπε ο κ. Torge. «Η τοποθεσία του πατητηρίου είναι κοντά στην κορυφή του Τελ Τζουρ Νατάν. Αυτό αποκαλύπτει την υψηλή θέση του Άδιου», είπε ο κ. Τόργκε.
Το Tzur Natan είναι σε απόσταση μόλις 18 χλμ. από τις ακτές της Μεσογείου, και κατοικήθηκε για πρώτη φορά, τουλάχιστον κατά την Εποχή του Σιδήρου (10ος – 7ος αι. π.Χ.).
ΠΗΓΗ: AM. BORSCHEL-DAN «5th century Greek inscription found at site of ancient Samaritan rebellion – Rare mosaicattests to the 1,600-year-old holdings of wealthy landowner ‘Master Adios’ inthe heartland of a Samaria at war with the encroaching Christian empire», IAA, Times of Israel, 27.2.2019. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 28.2.2019.
Επίσης, πριν από την σύγχρονη κατασκευή στο Kafr Qasim, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα θαυμάσιο γεωργικό κτήμα, 1.600 χρόνων, στον αρχαιολογικό χώρο Kh. Kafr Ḥatta, στην έκταση που κατέχει νυν το Ισραήλ. Η πόλις είναι η γενέτειρα του Μενάνδρου, του Σαμαρείτη μάγου, διαδόχου του Σίμωνα του Μάγου, ο οποίος θεωρείτο ο «πατέρας των Γνωστικών» και ένας από τους πρώτους προσήλυτους του χριστιανισμού.
Η εκτεταμένη έπαυλις, η οποία κατοικήθηκε μεταξύ του 4ου και του 7ου αιώνα μ.Χ., ευρίσκεται σε περιοχή των Σαμαρειτών.
Ένα από τα κτήρια του ακινήτου περιείχε ακόμη καλοδιατηρημένα διακοσμητικά ψηφιδωτά, με απεικονίσεις φρούτων και λαχανικών, όπως σταφύλια, χουρμάδες, καρπούζια, αγκινάρες και σπαράγγια. Βρέθηκε και μια επιγραφή στα ελληνική βεβαίως, στην είσοδο του δωματίου, εύχεται στον ιδιοκτήτη της επαύλεως «Καλή Τύχη» (παραπάνω φωτ.), αλλά το όνομα του ιδιοκτήτη διατηρείται μόνο εν μέρει.
Σε άλλα μέρη του κτήματος, οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν περιοχές αφιερωμένες στην παραγωγή ελαιολάδου, όπως πιεστήρια με κοχλία, λεκάνες σύνθλιψης και αποθηκευτικούς χώρους – παρόμοιο ευρέθη και στην ιουδαϊκή Σεφηλά. Κατά τον 5ο και 6ο αιώνα μ.Χ., το ακίνητο υπέστη σημαντικές αλλαγές, καθιστώντας το λιγότερο πολυτελές και πιο βιομηχανικό.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτός ο μετασχηματισμός συνέπεσε με τις εξεγέρσεις των Σαμαρειτών, όταν οι τοπικές κοινότητες επανειλημμένα εξεγέρθηκαν εναντίον των Βυζαντινών ηγεμόνων, που θέσπισαν περιοριστικούς νόμους. Πολλοί Σαμαρείτες κατεστράφησαν ολοσχερώς εκείνην την εποχή. Η προσφάτως ανακαλυφθείσα έπαυλις κατάφερε με κάποιο τρόπο να το επιβιώσει.
«Πρόκειται για έναν συναρπαστικό χώρο, ο οποίος παρουσιάζει το ιστορικό φάσμα μεταξύ των ημερών ευημερίας και της παρακμής της κοινότητας των Σαμαρειτών», εδήλωσε η κ. Ά. Ναγκόρσκι (της IAA). «Η μακροχρόνια ύπαρξή του και τα εντυπωσιακά του ευρήματα θα μας επιτρέψουν να ανακατασκευάσουμε την ιστορία του ανά τους αιώνες και θα εμπλουτίσουν τις γνώσεις μας για αυτόν τον πληθυσμό στην αρχαιότητα».
ΠΗΓΗ: Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων (IAA), ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.9.2025.
