![]() |
| Ο πάπυρος με τα πρώτα χριστουγεννιάτικα κάλαντα, είναι γραμμένος στα ελληνικά. |
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τα ΚΑΛΑΝΤΑ, ΕΔΩ.
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: Γ. Λεκάκη “Τάματα και αναθήματα”.
Περί καλάντων: Τα πρώτα χριστουγεννιάτικα κάλαντα είναι του 5ου αιώνα, γραμμένα στα ελληνικά, σε πάπυρο της Ερμούπολης
Εν μέσω καλάντων αυτή η έκδοσις της εφημερίδος μας…Των χριστουγεννιάτικων και των πρωτοχρονιάτικων…Τα άλλα κάλαντα των άλλων ημερών (Φώτων, Λαζάρου, κλπ.) έχουν πλέον ξεχαστεί έως εξαφανιστεί…όπως θα εξαφανισθούν και αυτά της Πρωτοχρονιάς και των Χριστουγέννων…Και θα μείνουν τα νέα παιδιά με την εντύπωση πως «παραδοσιακά κάλαντα» είναι τα… jingle bells, και τα λοιπά «Κοκα… Κωλίστικα» διαφημιστικά «παγκοσμιοποιητικά» τερτίπια των απάτριδων, ανιστόρητων, άεθνων, άγλωσσων, κλπ.
Επειδή, όμως, «αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις» τι σημαίνει «κάλαντα»; Πολλοί λένε ότι προέρχεται από τις…ρωμαϊκές καλένδες, εορτές κάθε αρχή νέου μηνός, όπου έψαλλαν ανάλογα τραγούδια. Μπορεί. Επειδή όμως η ετυμολογία είναι επιστήμη με…ελληνικές ρίζες, «κάλαντα» σημαίνει τα «καλά άδω». Και πράγματι, όπως προκύπτει από το περιεχόμενό τους, οι στίχοι τους περιέχουν μόνο καλές, ευχές, προτροπές και μαντεψιές… Άλλωστε ποιος θα φίλευε κάποιον που χρονιάρες μέρες θα ερχόταν στην πόρτα του και θα του τα… έψελνε; Ίσως, μόνο οι πολιτικοί, που αμείβουν τους καλαντιστές με…ξένα κόλλυβα…
Πάντως, το πρώτο χειρόγραφο με «χριστουγεννιάτικα κάλαντα», είναι γραμμένο στα ελληνικά. Ευρέθη σε έναν πάπυρο (Berlin P.11842), στην αρχαία ελληνική πόλη Ερμούπολη (πόλη υπέρ του θεού Ερμού, νυν el Ashmunein), η οποία ευρίσκεται στην Μέση Αίγυπτο.
Ο «χαμένος ύμνος» είναι γραμμένος στο πίσω μέρος μιας…φορολογικής απόδειξης, από τα μέσα του 5ου αιώνα. Οπότε πιθανότατα χρονολογείται στην ίδια περίοδο. Πρόκειται για μοναδικό κείμενο, από τους γνωστούς παπύρους.
Το ελληνικό κείμενο μιλά για το φως που εμφανίσθηκε στους βοσκούς και αναφέρει το τραγούδι των αγγέλων: «Φως φώτισε από πάνω σ’ εμάς τον λόγο της πίστης, και μας έγραψε το τραγούδι των αγγέλων, Δόξα τω Θεώ εν υψίστοις, στον Θεό τον Σωτήρα μας, αλλελούια»… Ήδη, λοιπόν, ο Έλλην είχε αρχίσει να χάνει την ελληνική σκέψη του και να μπλέκεται στην ανατολίτικη σωτηρολογία / μεμψιμοιρία…
Αλλά γιατί πρέπει να περιμένουμε μέχρι τον 5ο αιώνα για να βρούμε τα πρώτα χριστουγεννιάτικα κάλαντα σε πάπυρο; Όταν χριστιανικοί ύμνοι είναι καταγραμμένοι στην Αίγυπτο, ήδη από τον 3ο αιώνα;
Διότι οι πρώτοι ύμνοι είναι συνήθως γενικοί έπαινοι προς τον Ιησού Χριστό, με θέμα την σωτηρία και το βάπτισμα. Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι, οι χριστιανοί στην Αίγυπτο δεν εόρταζαν τα Χριστούγεννα μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα! Είχαν μόνον την Επιφάνεια / Θεοφάνεια / Φώτα (που εόρταζαν στις 6 Ιανουαρίου, για τους μάγους και το βάπτισμα του Ιησού). Αυτό ήταν πιο σημαντικό γι’ αυτούς. Εδέχθησαν τα Χριστούγεννα ως ξεχωριστή ημέρα εορτής της γεννήσεως του Ιησού μόνον γύρω στις αρχές της δεκαετίας του 380 μ.Χ.!
Οι πρώτοι χριστιανοί στην Αίγυπτο ενδιαφέρονταν ελάχιστα για την εικόνα ενός χαριτωμένου μικρού μωρού σε μια φάτνη, του Ιησού. Που άλλωστε είναι κλοπή-αντιγραφή του τρόπου που εγεννήθη ο θεός Διόνυσος, των αρχαίων Ελλήνων. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ το και ΕΔΩ. Η εστίασίς τους αφορούσε τις θεολογικές πολυπλοκότητες, την σωτηρία, και το μεταφυσικό μυστήριο της ενσαρκώσεως… Και κάπου εκεί, μεταξύ σωτηρίας και μεταφυσικής τσιμπολογούσε σιγά-σιγά η νέα θρησκεία μωρόπιστους, αδαείς, αγράμματους και φτωχούς τω πνεύματι νέους οπαδούς… Κι έτσι σήμερα πιστεύουμε, με θεϊκή βούλα, σε μια σωτηρία και αναζητούμε σωτήρες, οι οποίοι θα έλθουν από τον ουρανό (ουρανοκατέβατοι), από την πολιτική, ή από όπου αλλού…
Ε, λοιπόν, το νέο έτος (και κανένα έτος) δεν θα είναι «σωτήριον», εάν δεν ξερριζώσουμε την πίστη όλων των σωτήρων μέσα μας και δεν πάρουμε την ζωή μας στα χέρια μας…Καλή χρονιά!
ΠΗΓΗ: ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΠΑΠΥΡΟΥΣ. Άρθρο του γράφοντος στην εφημ. “Kontra News”, 30.12.2018. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 31.12.2018.

